मराठी साहित्य – विविधा ☆ डॉक्टर फॉर बेगर्स ☆ ते तिघे…!!! ☆ डॉ अभिजीत सोनवणे

डॉ अभिजीत सोनवणे

??

?‍⚕️ डॉक्टर फॉर बेगर्स ?‍⚕️ डॉ अभिजीत सोनवणे ☆

☆ ते तिघे…!!! ☆ 

(अति लघु व्यथा  (अलव्य) )

@doctorforbeggars

शनिवार… भिक्षेकरी तपासत एका स्पॉटवरून दुसऱ्या स्पॉटकडे जात असताना सहज फूटपाथ कडे लक्ष गेलं.

तिथं एक माणूस दयनीय अवस्थेत पडला होता, पडल्या पडल्या वारंवार गुडघ्याला हात लावून विव्हळत होता… रडत होता. 

मी नीट पाहिलं, अर्रे… हा तर तोच… पूर्वी वाढपी म्हणून एका ठिकाणी काम करायचा… कोविड काळात नोकरी गेली… रस्त्यावर आला…. अन्नपूर्णा प्रकल्पात याला डबे वाटण्याचं काम देऊन पगार सुरू केला होता. 

मागच्या वर्षी केवळ वेळेवर रक्त न मिळाल्यामुळे अनेकांचे प्राण गेले होते. 

हा तसा धट्टाकट्टा…! — मी याला म्हटलं होतं, ‘समाज आपल्याला ‘भीक’ देऊन जगवत आहे—चल, आज समाजाला गरज आहे—- आपण समाजाला “रक्त” देऊन “दान” करू— समाजाला परतफेड करू…

हा चटकन तयार झाला होता. याने माझ्या शब्दावर तेव्हा रक्तदान केले होते.

कोरोनाने आजारी असलेले तीन अतिगंभीर रुग्ण, ज्यांना रक्ताची आत्यंतिक गरज होती, परंतु कुठेही रक्त उपलब्ध होत नव्हतं…. हे तीनही रुग्ण याने केलेल्या रक्तदानामुळे तेव्हा वाचले होते. 

मी गडबडीने उतरून त्याच्याजवळ गेलो. मला पाहून त्याने हंबरडा फोडला… मी गुडघा पाहिला… गुडघ्याचा आकार चित्रविचित्र झाला होता… गुडघ्याच्या हाडांचे तुकडे तुकडे झाले असणार, हे लगेच लक्षात आलं.

‘गाडीनं उडवलं सर, मी दोन दिवस इथेच पडून आहे, मला वाचवा सर… खूप दुखतंय हो , या दुखण्यातून मला मोकळं करा सर…’– त्याला भयानक यातना होत असणार…  त्याच्या ओरडण्यातून, रडण्यातून या सर्व वेदना प्रत्यक्ष दिसत होत्या…. कागदावर चित्र दिसते तसे !

त्याच्याकडे बघवत नव्हतं…. तो गुडघा पकडून रडत होता. मोठी माणसं रडताना खूप भेसूर दिसतात…. ! 

आपलं काही दुखत असतं.. आपण कळवळतो … तेव्हा होते ती “वेदना”…. परंतु दुसऱ्याचं दुखणं पाहून जेव्हा आपण कळवळतो ती “संवेदना”… ! 

आज जरी हा स्वतःच्या वेदनांनी तळमळत होता… तरी कधी एकेकाळी… दुसऱ्यांच्या वेदना समजून घेऊन, याने रक्तदान करत, तीन जणांना जीवदान देऊन “ संवेदना “ जपली होती…

आज याच्या वेदनेवर फुंकर मारणे हे माझं काम होतं… ! 

आणखी उशीर न करता, रिक्षात घालून त्याला मॉडर्न ऑर्थोपेडिक हॉस्पिटलमध्ये एडमिट केलं .

उपचार सुरु झाल्यानंतर, काही वेळातच वेदना थांबल्या. पायाला प्लास्टर घातलं गेलं… आता त्याच्या चेहऱ्यावर हसू होतं. 

त्याला भेटायला गेलो… डोळ्यात पाणी… चेहर्‍यावर हसू…

दोन्ही हात जोडत म्हणाला, “ सर, तुम्ही मला वाचवलं… नाय तर मेलो असतो रस्त्यावर.  “

जोडलेले त्याचे दोन्ही हात हातात घेऊन त्याच्या कानाजवळ जात म्हणालो, “ तुला एक गंमत सांगू का ?  तुला मी वाचवलं नाही… तुला वाचवलं त्या तिघांनी… ज्यांना कधी काळी तू तुझं रक्त देऊन वाचवलं होतंस… ! “ 

त्याच्या चेहऱ्यावरचे भाव झरझर बदलत गेले…. जणू अविश्वासाने तो माझ्याकडे पाहत होता…

गालावर हळूच चापटी मारत त्याला म्हटलं, “ बघतोस काय असा येड्या माझ्याकडं ? दुसऱ्याला जगवणारा, स्वतः कधी मरत नसतो… ! “ 

त्याने शून्यात कुठेतरी पाहत पुन्हा हात जोडले—- हा नमस्कार  होता, त्या “तिघांना” !!!

२४ ऑक्टोबर २०२१

© डॉ. अभिजित सोनवणे

डाॕक्टर फाॕर बेगर्स, सोहम ट्रस्ट, पुणे

मो : 9822267357  ईमेल :  [email protected],

वेबसाइट :  www.sohamtrust.com  

Facebook : SOHAM TRUST

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ परशुराम –बुरोंडी दापोली ☆ संग्राहक – श्री सुहास सोहोनी

श्री सुहास सोहोनी

? इंद्रधनुष्य ? 

☆ परशुराम –बुरोंडी दापोली  ☆ श्री सुहास सोहोनी ☆ 

स्व हिमतीवर भगवान परशुरामांचा पुतळा उभारुन आपल्या आराध्यदेवतेप्रती भक्तीचा महापूर वाहणाऱ्या ‘परशुराम भूमी’ प्रांगणाची निर्मिती करणाऱ्या आणि भगवान परशुरामांची भव्य मूर्ती उभारणा-या गानू परिवाराला कितीही धन्यवाद दिले, तरी अपूर्ण राहतील…

दापोलीतून कोळथरेला निघताना बुरोंडी दापोली लागते. तिथे भगवान परशुरामांचा भव्य पुतळा आहे. फारसा गाजावाजा न करता ही निर्मिती सुरु आहे.. आजूबाजूला पहाताना भव्य मूर्ती दिसते, ती पण भगवान परशुरामांची…. तिथे माणूस प्रचंड आनंदाने उतरतोच …..

ज्ञान, भक्ती, त्याग आणि सृजन यांचा साक्षात्कार म्हणजेच विष्णूंचा सहावा अवतार — भगवान परशुराम ! आपल्या युगातील अत्याचारी आणि समाजविघातक शक्तींचा नाश करुन तब्बल २१ वेळा पृथ्वी निःक्षत्रिय केलेले थोर पराक्रमी व समाजाला सुखाचा मार्ग दाखविणारे——- चिरंजीव भगवान परशुराम ! तपःसाधना, शस्त्रविद्या आणि वेदधर्म यांचा आद्य संगम म्हणजे—– भगवान परशुराम ! 

अशा भगवान परशुरामांचे मूर्त रुपात दर्शन घडावे आणि ते तरुण पिढीसाठीही प्रेरणादायी ठरावे, या हेतूने पुण्यातील न्यू मॉडर्न ऑप्टिशियन्सचे मालक – सौ.अश्विनी आणि अनिल गोविंद गानू यांनी परशुरामभूमीची निर्मिती केली आहे…..

४० फूट व्यासाच्या अर्धगोल पृथ्वीवर २१ फूट उंची असलेली परशुरामांची ही भव्य मूर्ती उभी असून फेरोक्रीट पद्धतीने हा पृथ्वीचा अर्धगोल बांधला आहे. भगवान परशुरामांचे हे भव्य शिल्प उत्तराभिमुख असून ‘तामसतीर्थ’ नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या समुद्रकिना-याचे दर्शन येथून होते. समुद्राच्या तेवढ्याच भागाचे पाणी तांबडे दिसते, म्हणून त्याला ‘तामसतीर्थ’ म्हणतात.

हे कमालीची स्वच्छता असलेले निसर्गरम्य ठिकाण  आहे. गोलाकार पृथ्वीच्या आत शिरल्यावर ध्यानगुंफा आहे. तिथे बसलात की, काहीही बोला – प्रतिध्वनी उमटतात. परशुरामांच्या चरणी लीन होतात.

सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे हा भव्य पुतळा, त्याची निगा आणि इतर खर्च प्रचंड असूनही,  येथे कसलेही प्रवेशशुल्क नाही…..

केवळ ‘जय परशुराम’ करुन न थांबता, प्रत्यक्षात भव्य मूर्ती उभारणा-या गानू परिवाराला लाखो धन्यवाद. सगळ्यांकडे खूप काही असते, पण द्यायला उंच मन लागते…. सभोवतालचा आल्हाददायी परिसर मन तजेल करतो. मनाला शांतता देणाऱ्या या परशुराम-भूमीच्या निर्मितीला आठ वर्षे झाली आहेत. 

माहिती संग्राहक : — सुहास सोहोनी

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – वाचताना वेचलेले ☆ अप्रूप पाखरे – 21 – रवींद्रनाथ टैगोर ☆ प्रस्तुति – श्रीमती उज्ज्वला केळकर

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

? वाचताना वेचलेले ?

☆ अप्रूप पाखरे – 21 – रवींद्रनाथ टैगोर ☆ प्रस्तुति – श्रीमती उज्ज्वला केळकर ☆ 

 

[१०१]

कभिन्न ढगांमधून

साकळलेल्या

विक्राळ अंधकाराचे

प्रकाशाच्या ओठांनी

चुंबन घेतले

आणि

ढगांची फुलं झाली

स्वर्गीय रंगांनी

ओसंडणारी

 

[१०२]

अमर्याद सत्तेच्या मातीत

असत्याचं रोप वाढवलं

म्हणून काही त्याला  

सत्याचं फळ नाही येत …..

 

[१०३]

तलवारीच्या पात्यानं

आपल्याचा मुठीला

बोथट म्हणून चिडवावं?

 

[१०४]

जीवनाच्या

या प्रकाशमय बेटाभोवती

चारी बाजूंनी

उसळत आहे अहोरात्र

मृत्यूचे दर्यागीत

अखंड…. अनंत ….

 

मूळ रचना – स्व. रविंद्रनाथ टैगोर 

मराठी अनुवाद – रेणू देशपांडे (माधुरी द्रवीड)

प्रस्तुति – श्रीमती उज्ज्वला केळकर

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ परिहार जी का साहित्यिक संसार #113 ☆ व्यंग्य – वी. आई. पी. श्मशान ☆ डॉ कुंदन सिंह परिहार

डॉ कुंदन सिंह परिहार

(वरिष्ठतम साहित्यकार आदरणीय  डॉ  कुन्दन सिंह परिहार जी  का साहित्य विशेषकर व्यंग्य  एवं  लघुकथाएं  ई-अभिव्यक्ति  के माध्यम से काफी  पढ़ी  एवं  सराही जाती रही हैं।   हम  प्रति रविवार  उनके साप्ताहिक स्तम्भ – “परिहार जी का साहित्यिक संसार” शीर्षक  के अंतर्गत उनकी चुनिन्दा रचनाएँ आप तक पहुंचाते  रहते हैं।  डॉ कुंदन सिंह परिहार जी  की रचनाओं के पात्र  हमें हमारे आसपास ही दिख जाते हैं। कुछ पात्र तो अक्सर हमारे आसपास या गली मोहल्ले में ही नज़र आ जाते हैं।  उन पात्रों की वाक्पटुता और उनके हावभाव को डॉ परिहार जी उन्हीं की बोलचाल  की भाषा का प्रयोग करते हुए अपना साहित्यिक संसार रच डालते हैं।आज  प्रस्तुत है आपका एक अतिसुन्दर व्यंग्य  ‘वी. आई. पी. श्मशान ’। इस अतिसुन्दर व्यंग्य रचना के लिए डॉ परिहार जी की लेखनी को सादर नमन।)

☆ साप्ताहिक स्तम्भ – परिहार जी का साहित्यिक संसार  # 113 ☆

☆ व्यंग्य – वी. आई. पी. श्मशान  

सरजू भाई उस दिन अपने फ्रेंड, फ़िलॉसॉफ़र एंड गाइड बिरजू भाई को आख़िरी विदाई देने लाव-लश्कर के साथ श्मशान पहुँचे थे। बिरजू भाई की तरह सरजू भाई राजनीति के सयाने, तपे हुए खिलाड़ी थे। बिरजू भाई के चरणों में बैठकर उन्होंने राजनीति का ककहरा सीखा था। अब उनके जाने से वे अनाथ महसूस कर रहे थे।

वहाँ बैठे,दुखी मन से वे श्मशान की व्यवस्था देखते रहे। सब तरफ गन्दगी और बदइन्तज़ामी थी। इधर-उधर फेंके हुए चादर,बाँस और घड़ों के टुकड़े पड़े थे। शेडों के नीचे कुत्ते घूम या सो रहे थे। श्मशान का कर्मचारी गन्दी लुंगी लपेटे अपने काम को अंजाम दे रहा था। बैठने के लिए बनी पत्थर की बेंचों पर धूल जमी थी। शोकसभा के लिए माकूल जगह नहीं थी।

वहाँ का दृश्य देखते देखते सरजू भाई का दिल बैठने लगा। वे खुद पचहत्तर के हो गये थे। कभी भी चार के कंधे पर लदकर यहाँ आना पड़ सकता था। लेकिन क्या इतने सुख उठाने के बाद उनका यही हश्र होना था?हमेशा ए.सी.में, गुदगुदे गद्दों पर सोये, कभी अपने हाथ से लेकर पानी नहीं पिया, लक्ज़री गाड़ियों में घूमे, हवाई जहाज में उड़े, और अन्त में यह फजीहत। घोड़े-गधे, राजा- रंक,सब बराबर। सोच सोच कर सरजू भाई का ब्लड-प्रेशर बढ़ने लगा।

घर लौटे तो अपने तीन-चार प्रमुख चमचों को बुलाया। बोले, ‘भैया, हमें श्मशान की दशा देखकर बड़ी चिन्ता हुई। कल के दिन हमें भी वहाँ जाना है,तो क्या हमें भी फजीहत झेलनी पड़ेगी? आप लोग एक प्रस्ताव तैयार करके नगर निगम जाओ और एक अलग भव्य श्मशान के लिए राज्य सरकार से फंड की माँग करो। हमें अब अपनी हैसियत के हिसाब से एक सर्वसुविधायुक्त स्मार्ट श्मशान चाहिए।

‘इसके लिए लम्बा-चौड़ा क्षेत्र हो जहाँ सुन्दर फूलों वाले पौधे और शानदार पेड़ हों, दो चार सौ लोगों के बैठने के लिए आरामदेह, गद्देदार सीटें हों, साफ-सुथरी यूनिफॉर्म वाले ट्रेन्ड कर्मचारी हों और वातावरण ऐसा हो कि वहाँ पहुँचने वालों को गर्व हो। जब ताजमहल मकबरा होते हुए भी जगत-प्रसिद्ध हो सकता है तो हमारा श्मशान क्यों नहीं हो सकता? कम से कम अपने देश में तो हो ही सकता है।

‘नये श्मशान में सौ पचास कारों की पार्किंग व्यवस्था हो, जिन्हें सँभालने के लिए यूनिफॉर्म-धारी कर्मचारी हों। विज़िटर्स को बाहर ही गाउन, मास्क और टोपी दी जाए जो पूरी तरह सैनिटाइज़्ड हों, जैसी वीआईपीज़ को अस्पतालों में दी जाती हैं।

‘इसके अलावा वहाँ एक हैलीपैड भी हो ताकि वीवीआईपी बेझिझक आ सकें। जो दिवंगत राजकीय सम्मान के हकदार हों उनके लिए बैंड और पुलिस की टुकड़ियों के खड़े होने के लिए अलग पट्टियाँ बनायी जाएं। इसके अलावा एक भव्य विशाल शोकसभा हॉल बनाया जाए जहाँ दिवंगत के सम्मान में लोग आराम से अपने विचार प्रकट कर सकें। अभी तो जो हालत है उसमें लोग जल्दी भागने की फ़िराक में रहते हैं।

‘वीआईपी श्मशान में रोशनी का बढ़िया इन्तज़ाम होना चाहिए ताकि वह रात में भी जगमगाता रहे। कुल मिलाकर ऐसी व्यवस्था हो कि मरने वाले को मौत सुहानी लगने लगे। श्मशान इतना बढ़िया बने कि लोग उसे देखने आयें। भाड़े पर रोने वालों की एक परमानेंट टीम भी तैयार की जानी चाहिए।

‘लेकिन एक बात का ध्यान रखना होगा कि जनता को यह न लगे कि यह वीआईपी श्मशान है। उनसे कहेंगे कि उन्हें असुविधा और भीड़-भाड़ से बचाने के लिए ही यह इन्तज़ाम किया गया है।’

सरजू भाई आगे बोले, ‘इस प्रस्ताव को जल्दी आगे भिजवाओ। प्रस्ताव ऊपर पहुँच जाये तो मैं अपने रसूख का इस्तेमाल करके मंजूरी के लिए दबाव डलवाऊँगा। इस उम्र में पता नहीं कब ऊपर से सम्मन आ जाए। इसी एक चीज पर हमारा बस नहीं है, बाकी कोई कष्ट नहीं है।’

© डॉ कुंदन सिंह परिहार

जबलपुर, मध्य प्रदेश

 संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ संजय उवाच # 113 ☆ आत्मबोध ☆ श्री संजय भारद्वाज

श्री संजय भारद्वाज 

(“साप्ताहिक स्तम्भ – संजय उवाच “ के  लेखक  श्री संजय भारद्वाज जी – एक गंभीर व्यक्तित्व । जितना गहन अध्ययन उतना ही  गंभीर लेखन।  शब्दशिल्प इतना अद्भुत कि उनका पठन ही शब्दों – वाक्यों का आत्मसात हो जाना है।साहित्य उतना ही गंभीर है जितना उनका चिंतन और उतना ही उनका स्वभाव। संभवतः ये सभी शब्द आपस में संयोग रखते हैं  और जीवन के अनुभव हमारे व्यक्तित्व पर अमिट छाप छोड़ जाते हैं।श्री संजय जी के ही शब्दों में ” ‘संजय उवाच’ विभिन्न विषयों पर चिंतनात्मक (दार्शनिक शब्द बहुत ऊँचा हो जाएगा) टिप्पणियाँ  हैं। ईश्वर की अनुकम्पा से आपको  पाठकों का  आशातीत  प्रतिसाद मिला है।”

हम  प्रति रविवार उनके साप्ताहिक स्तम्भ – संजय उवाच शीर्षक  के अंतर्गत उनकी चुनिन्दा रचनाएँ आप तक पहुंचाते रहेंगे। आज प्रस्तुत है  इस शृंखला की अगली कड़ी । ऐसे ही साप्ताहिक स्तंभों  के माध्यम से  हम आप तक उत्कृष्ट साहित्य पहुंचाने का प्रयास करते रहेंगे।)
☆ संजय उवाच # 113 ☆ आत्मबोध ☆

आत्म, शुचिता का सूचक है। आत्म आलोकित और पवित्र है। गंगोत्री के उद्गम की तरह, जहाँ किसी तरह का कोई मैल नहीं होता। मैल तो उद्गम से आगे की यात्रा में जमना शुरू होता है। ज्यों-ज्यों यात्रा आगे बढ़ती है, यात्रा के छोटे-बड़े पड़ाव मनुष्य में आत्म-मोह उत्पन्न करते हैं। फिर आत्म-मोह, अज्ञान के साथ मिलकर अहंकार का रूप देने लगता है। जैसे पेट बढ़ने पर घुटने नहीं दिखते, वैसे ही आत्म-मोही की भौंहे फैलकर अपनी ही आँखों में प्रवेश कर जाती हैं। इससे दृष्टि धुंधला जाती है। आगे दृष्टि शनै: शनै: क्षीण होने लगती है और अहंकार के चरम पर आँखें दृष्टि से हीन हो जाती हैं।

दृष्टिहीनता का आलम यह कि अहंकारी को अपने आगे दुनिया बौनी लगती है। वह नाममात्र जानता है पर इसी नाममात्र को सर्वश्रेष्ठ मानता है। ज्ञानी की अवस्था पूर्ण भरे घड़े की तरह होती है। वह शांत होता है, किसी तरह का प्रदर्शन नहीं करता। अज्ञानी की स्थिति इसके ठीक विरुद्ध होती है। वह आधी भरी मटकी के जल की तरह उछल-उछल कर अपना अस्तित्व दर्शाने के हास्यास्पद प्रयास निरंतर करता है। इसीलिए तो कहा गया है, ‘अधजल गगरी छलकत जाए।’

लगभग चार दशक पूर्व  एक अंग्रेजी फिल्म देखी थी। नायक दुर्घटनावश एक ऐसे कस्बे में पहुँच जाता है जहाँ जीवन जीने के तौर-तरीके अभी भी अविकसित और बर्बर हैं। नायक को घेर लिया जाता है। कस्बे का एक योद्धा, नायक के सामने तलवार लेकर खड़ा होता है। तय है कि वह तलवार से नायक को समाप्त कर देगा। अपने अहंकार का मारा कथित योद्धा, नायक का सिर, धड़ से अलग करने से पहले तलवार से अनेक करतब दिखाता है। भारी भीड़ जुटी है। एक ओर नायक स्थिर खड़ा है। दूसरी ओर से तलवारबाजी करता कथित योद्धा नायक की ओर बढ़ रहा है। योद्धा के हर बढ़ते कदम के  साथ शोर भी बढ़ता जाता है। अंततः दृश्य की पराकाष्ठा पर योद्धा ज्यों ही तलवार निकालकर नायक की गर्दन पर वार करने जाता है, अब तक चुप खड़ा नायक, जेब से पिस्तौल निकालकर उसे ढेर कर देता है। भीड़ हवा हो जाती है। ज्ञान के आगे अज्ञान की यही परिणति होती है।

अज्ञान से मुक्ति के लिए आत्म-परीक्षण करना चाहिए। आत्म-परीक्षण होगा, तब ही आत्म-परिष्कार होगा। आत्म-परिष्कार होगा तो मनुष्य आत्म-बोध के दिव्य पथ पर अग्रसर होगा।

© संजय भारद्वाज

☆ अध्यक्ष– हिंदी आंदोलन परिवार  सदस्य– हिंदी अध्ययन मंडल, पुणे विश्वविद्यालय  संपादक– हम लोग  पूर्व सदस्य– महाराष्ट्र राज्य हिंदी साहित्य अकादमी ☆ ट्रस्टी- जाणीव, ए होम फॉर सीनियर सिटिजन्स 

मोबाइल– 9890122603

संजयउवाच@डाटामेल.भारत

[email protected]

संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

English Literature – Poetry ☆ Anonymous litterateur of Social Media# 66 ☆ Captain Pravin Raghuvanshi, NM

Captain Pravin Raghuvanshi, NM

☆ Anonymous Litterateur of Social Media # 66 (सोशल मीडिया के गुमनाम साहित्यकार # 66) ☆

Captain Pravin Raghuvanshi —an ex Naval Officer, possesses a multifaceted personality. He served as a Senior Advisor in prestigious Supercomputer organisation C-DAC, Pune. He was involved in various Artificial Intelligence and High-Performance Computing projects of national and international repute. He has got a long experience in the field of ‘Natural Language Processing’, especially, in the domain of Machine Translation. He has taken the mantle of translating the timeless beauties of Indian literature upon himself so that it reaches across the globe. He has also undertaken translation work for Shri Narendra Modi, the Hon’ble Prime Minister of India, which was highly appreciated by him. He is also a member of ‘Bombay Film Writer Association’.

Captain Raghuvanshi is also a littérateur par excellence. He is a prolific writer, poet and ‘Shayar’ himself and participates in literature fests and ‘Mushayaras’. He keeps participating in various language & literature fests, symposiums and workshops etc. Recently, he played an active role in the ‘International Hindi Conference’ at New Delhi.  He presided over the “Session Focused on Language and Translation” and also presented a research paper.  The conference was organized by Delhi University in collaboration with New York University and Columbia University.

हिंदी साहित्य – आलेख ☆ अंतर्राष्ट्रीय हिंदी सम्मेलन ☆ कैप्टन प्रवीण रघुवंशी, एन एम्

In his naval career, he was qualified to command all types of warships. He is also an aviator and a Sea Diver; and recipient of various awards including ‘Nao Sena Medal’ by the President of India, Prime Minister Award and C-in-C Commendation.

Captain Pravin Raghuvanshi is also an IIM Ahmedabad alumnus.

His latest quest involves social media, which is filled with rich anonymous literature of nameless writers, shared on different platforms, like,  WhatsApp / Facebook / Twitter / Your quotes / Instagram etc. in Hindi and Urdu, he has taken the mantle of translating them as a mission for the enjoyment of the global readers. Enjoy some of the Urdu poetry couplets as translated by him.

हम ई-अभिव्यक्ति के प्रबुद्ध पाठकों के लिए आदरणीय कैप्टेन प्रवीण रघुवंशी जी के “कविता पाठ” का लिंक साझा कर रहे हैं। कृपया आत्मसात करें।

फेसबुक पेज लिंक  >>  कैप्टेन प्रवीण रघुवंशी जी का “कविता पाठ” 

☆ English translation of Urdu poetry couplets of  Anonymous litterateur of Social Media# 66☆

उन दरख़्तों से भी

नाता जोड़िए

जिन दरख़्तों का

कोई साया नहीं…

 

Connect with

those trees too

The trees that

have no shadow…!

❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃

रात  भर,  रात  को,

एक रात जगाया जाए,

रात को मालूम तो हो,

कि हम पे गुजरती क्या है…

 

One night, keep the night

awake all night, at night

Just let the night know

what  we  go  through…!

❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃

वो ज़ुबाँ से अल्फाजों

को ढूँढ़ते  रह गए…

और हम आँखों से

पूरी गज़ल कह गए…

 

She kept searching for the

words from my mouth…

and here I recited the

entire ghazal with the eyes!

❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃

तभी तक पूछे जाओगे

जब तक काम आओगे…

बस चिरागों के जलते ही

तीलियां बुझा दी जाती हैं…

 

People will appreciate you

only till you’re useful to them

Matchsticks are extinguished

as soon as the lamps are lit….!

❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃ ❃

© Captain Pravin Raghuvanshi, NM

Pune

≈ Editor – Shri Hemant Bawankar/Editor (English) – Captain Pravin Raghuvanshi, NM ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – कथा-कहानी ☆ लघुकथा – मेरा ये ग्रीटिंग ☆ श्री घनश्याम अग्रवाल

श्री घनश्याम अग्रवाल

(श्री घनश्याम अग्रवाल जी वरिष्ठ हास्य-व्यंग्य कवि हैं. आज प्रस्तुत है उनकी एक कालजयी लघुकथा  मेरा ये ग्रीटिंग )

 

☆ लघुकथा ☆ मेरा ये ग्रीटिंग ☆ श्री घनश्याम अग्रवाल ☆ 

*स्वर्ण जयंती* से *हीरक जयंती* तक आते-आते कितना कुछ बदल गया। न बदले तो देश की आज़ादी, उसकी भूख और उसके सपने।            

हमारी आज़ादी पच्चीस साल और बड़ी हो गई। उसके साथ उसकी भूख भी बड़ी हो गई और सपने भी।

इतनी बड़ी भूख के लिए, इन पच्चीस सालों में हम भूख मिटाने को एक छोटी- सी रोटी तो न बना पाए, पर हां, भूख  भूलाने के लिए हमने सपने बड़े कर दिये।

भूख के अनुपात में।

(यहां, ‘हमने’ का मतलब, पक्ष-विपक्ष से नहीं, पच्चीस सालों से है।)

               *

जब तक ये सिलसिला जारी रहेगा, मेरा ये ग्रीटिंग, “*75 वर्ष से शताब्दी महोत्सव* तक कभी पुराना नहीं होगा। हरबार एक नई टीस लिए आपके आसपास आता रहेगा।

             *

‘बाल दिवस” की पूर्व संध्या पर

सरकार की ओर से :-

बच्चों को।

(यहां ‘सरकार’ से मतलब भाजपा…., कांग्रेस…., अमूक….., ढमूक….. से नहीं, सरकार का मतलब  सिर्फ, ‘सरकार’ से है।)

            *

* आपने पढ़ा, आपने, महसूसा – आपको प्रणाम।

© श्री घनश्याम अग्रवाल

(हास्य-व्यंग्य कवि)

094228 60199

 ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ – सलिल प्रवाह # 66 ☆ नवगीतः सुग्गा बोलो … ☆ आचार्य संजीव वर्मा ‘सलिल’

आचार्य संजीव वर्मा ‘सलिल’

(आचार्य संजीव वर्मा ‘सलिल’ जी संस्कारधानी जबलपुर के सुप्रसिद्ध साहित्यकार हैं। आपको आपकी बुआ श्री महीयसी महादेवी वर्मा जी से साहित्यिक विधा विरासत में प्राप्त हुई है । आपके द्वारा रचित साहित्य में प्रमुख हैं पुस्तकें- कलम के देव, लोकतंत्र का मकबरा, मीत मेरे, भूकंप के साथ जीना सीखें, समय्जयी साहित्यकार भगवत प्रसाद मिश्रा ‘नियाज़’, काल है संक्रांति का, सड़क पर आदि।  संपादन -८ पुस्तकें ६ पत्रिकाएँ अनेक संकलन। आप प्रत्येक सप्ताह रविवार को  “साप्ताहिक स्तम्भ – सलिल प्रवाह” के अंतर्गत आपकी रचनाएँ आत्मसात कर सकेंगे। आज प्रस्तुत है आचार्य जी द्वारा रचित  नवगीतः सुग्गा बोलो …। )

☆ साप्ताहिक स्तम्भ – सलिल प्रवाह # 66 ☆ 

☆ ‘नवगीतः सुग्गा बोलो… ☆ 

*

सुग्गा बोलो

जय सिया राम…

*

काने कौए कुर्सी को

पकड़ सयाने बन बैठे

भूल गये रुकना-झुकना

देख आईना हँस एँठे

खिसकी पाँव तले धरती

नाम हुआ बेहद बदनाम…

*

मोहन ने फिर व्यूह रचा

किया पार्थ ने शर-सन्धान

कौरव हुए धराशायी

जनगण सिद्‍ध हुआ मतिमान

खुश मत हो, सच याद रखो

जन-हित बिन होगे गुमनाम…

*

हर चूल्हे में आग जले

गौ-भिक्षुक रोटी पाये

सांझ-सकारे गली-गली

दाता की जय-जय गाये

मौका पाये काबलियत

मेहनत पाये अपना दाम…

©  आचार्य संजीव वर्मा ‘सलिल’

संपर्क: विश्ववाणी हिंदी संस्थान, ४०१ विजय अपार्टमेंट, नेपियर टाउन, जबलपुर ४८२००१,

चलभाष: ९४२५१८३२४४  ईमेल: [email protected]

 संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – कविता ☆ साप्ताहिक स्तम्भ – आत्मानंद साहित्य #96 ☆ गाँव ☆ श्री सूबेदार पाण्डेय “आत्मानंद”

श्री सूबेदार पाण्डेय “आत्मानंद”

☆ साप्ताहिक स्तम्भ – आत्मानंद साहित्य# 96 ☆ # गाँव # ☆

 

हम गांव हई‌ अपने भितरा‌, हम सुंदर साज सजाईला

चनरू मंगरू चिथरू‌ के साथे, खुशियां रोज मनाई ला।

 

खेते‌ खरिहाने गांव घरे, खुशहाली चारिउ‌‌ ओर रहल।

दुख‌ में ‌सुख‌ में ‌सब‌ साथ रहल, घर गांव के‌ खेढ़ा* बनल‌ रहल।

 

दद्दा दादी‌‌ चाची माई से, कुनबा (परिवार)पूरा भरल रहल।

सुख में दुख ‌मे सब‌ साथ रहै, सबकर रिस्ता जुड़ल रहल।

 

ना जाने  कइसन‌ आंधी आइल, सब तिनका-तिनका बिखर‌ गयल ।

सब अपने स्वार्थ भुलाई गयले, नाता‌ रिस्ता सब‌‌ दरक गयल ।

 

माई‌‌ बाबू अब‌ भार‌ लगै, ससुराल के रिस्ता नया जुडल।

साली सरहज अब नीक लगै, बहिनी से रिस्ता टूटि गयल

 

भाई के‌ प्रेम‌ के बदले में, नफ़रत क उपहार मिलल।

घर गांव पराया लगै लगल, अपनापन‌ सबसे खतम‌ भयल।

 

घर गांव ‌लगै‌ पिछड़ा पिछड़ा, जे जन्म से ‌तोहरे‌ साथ रहल।

संगी साथी सब बेगाना, अपनापन शहर से तोहे मिलल।

 

छोड़ला आपन गांव‌ देश, शहरी पन पे‌ लुभा‌ गइला।

गांव का‌ कुसूर रहल, काहे गांव भुला गइला?

अपने कुल में दाग लगाइके, घर गांव क रीत भुला गइला।

 

© सूबेदार  पांडेय “आत्मानंद”

संपर्क – ग्राम जमसार, सिंधोरा बाज़ार, वाराणसी – 221208, मोबा—6387407266

 संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – कविता ☆ “श्री रघुवंशम्” ॥ हिन्दी पद्यानुवाद सर्ग # 7 (36-40)॥ ☆ प्रो. चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’

॥ श्री रघुवंशम् ॥

॥ महाकवि कालिदास कृत श्री रघुवंशम् महाकाव्य का हिंदी पद्यानुवाद : द्वारा प्रो. चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’

☆ “श्री रघुवंशम्” ॥ हिन्दी पद्यानुवाद सर्ग #7 (36-40) ॥ ☆

 

 

अज ने वधू इंदुमति की सुरक्षार्थ, टेरा पिता तुल्य सेना सचिव को

घेरा तथा श्शत्रुसेना को जैसे महाउर्मिनद श्शेष गंगा की गति को ॥ 36॥

 

पैदल से पैदल, रथी से रथी, अश्वारोही भिड़े अश्वारोहियों से

गजासीन योद्धा गजासीनियों से, सभी प्रतिभरों तुल्य बल रोधियों से ॥ 37॥

 

तूर्यों के धननाद ने बिन कहे कुछ, कुल नाम औं ख्याति वृतांत सारे

बाणों की भाषा में ही आत्म परिचय, बताते धनुर्धरों ने बाण मारे ॥ 38॥

 

अश्वों के खुर से उड़ी धूल रण में पहियों से रथ के घनीभूत होती

हाथी के कानों की फड़कन से फैली लगी रोकने नेत्रो से सूर्य ज्योति ॥ 39॥

 

ध्वज वायु में लहरते मत्स्य की भाँति, रज रूप जल को निगलते उगलते –

परिवेश में फैलते नवल जल पीते, सभी मछलियों से दिखे खुश मचलते ॥ 40॥

 

© प्रो. चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’   

A १, विद्युत मण्डल कालोनी, रामपुर, जबलपुर. म.प्र. भारत पिन ४८२००८

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares