मराठी साहित्य – मनमंजुषेतून ☆ एक मनोगत…डाॅ.दीपाली घाडगे ☆ प्रस्तुती – सौ अंजली दिलीप गोखले ☆

सौ अंजली दिलीप गोखले

? मनमंजुषेतून ?

☆ एक मनोगत…डाॅ.दीपाली घाडगे ☆ प्रस्तुती – सौ अंजली दिलीप गोखले ☆

लिहायला हवंच खरं तर. हा विषय डोक्यात नव्हता. कालपासून ग्रुपवर मेसेज बघितल नव्हते. आत्ता पाहिले,आणि मग राहवलं नाही. मी स्वतःला तसं कधी मानत नाही, पण शेवटी सत्य तेच असतं. म्हणून विचार केला की इतक्या गोष्टींचं प्रतिनिधित्व करते, आता विधवांचं देखील करावं.

मुळात मला स्त्रियांमध्ये विधवा, सधवा, परित्यक्ता, घटस्फोटिता ,कुमारिका, असा भेद करणं मान्य नाही. सगळ्या पुरुषांच्या नावाच्या आधी श्रीयुत लावलं जातं, मग सौभाग्यवती आणि श्रीमती असा भेद का असावा ? थोडंसं परखड होईल पण पुढील गोष्टीवरुन लक्षात येतं की पुरुषप्रधान संस्कृतीमधील हे जोखड आहे, किंवा आपमतलबी पुरुषांनी तयार केलेली ही संस्कृती आहे.

समस्त स्त्रियांना नटण्याची, छान दिसण्याची आवड असते हा मुद्दा बाजूला ठेवला तरी —– मंगळसूत्र,मांग-टीका,जोडवी, सिंदूर ही आभूषणे काय दर्शवतात? या एका स्त्रीचं लग्न झालेलं आहे आणि त्या एका स्त्रीचं झालेलं नाही. फक्त एखाद्या पुरुषाला बघून कळतं का, तो अविवाहित आहे की विवाहित? स्त्रीकडे बघून मात्र लगेच लक्षात येतं आणि अंदाज देखिल बांधले जातात.

आता मुद्दा विधवा स्त्रियांनी ओटी भरून घेणं, हळदीकुंकू लावून घेणं– हे नाकारण्याचे, तिच्यावर हजारो वर्षापासून झालेले संस्कार आहेत, ” तू जर शुभकार्यात पुढे झालीस तर तिथे काही तरी अशुभ होईल.”—- मग कोणाला वाटेल की आपल्यामुळे कोणाचे वाईट व्हावे?—- मी एक स्वावलंबी, सुशिक्षित, पुरोगामी, काहीशी बंडखोर वृत्तीची असून सुद्धा काही वेळा माझ्या मनात असा किंतु क्षणैक का होईना येतो. मग ज्या महिला परावलंबी आहेत, कमवत नाहीत, त्यांच्या मनात भीती असणारच ना आणि सालोसाल चालत आलेल्या संस्कारांचे ओझे झुगारून देणे अजिबातच सोपं नसतं.

कोणत्याही धर्माबद्दल मला काही म्हणायचे नाही. परंतू = गार्गी मैत्री राहतात पुराणात. वर्तमानात अजूनही माझ्यासारख्या महिलेला ओवसायला जाताना कोणी हाक मारीत नाही, की वडाची पूजा करताना पर्यावरणाचा विचार करून सुद्धा कोणी बोलावीत नाही.—- तुम्ही साऱ्याजणी डॉक्टर आहात विचाराने पुरोगामी आहात. पण समाजातील हे प्रमाण किती टक्के? बहुसंख्य समाज झी मराठी आणि कलर्स प्रमाणे चालतो. तिथले सगळे सणवार हेव्यादाव्यांसह, श्रद्धा-अंधश्रद्धा यासह समाजात साजरे केले जातात.

कधी कधी वाटते, .. फुले, आंबेडकर, आगरकर, शाहू महाराज, यांचा पुरोगामी महाराष्ट्र हाच आहे का? सुदैवाने माझे सासर, माझ्या सर्व मैत्रिणी अतिशय पुरोगामी आहेत. त्या असा कोणताही भेदभाव करीत नाहीत. पण मला वाटायचे की असे व्यक्त व्हायची गरज का असावी? फक्त एका स्त्रीतत्वाने दुसऱ्या स्त्रीतत्वाचा सन्मान करणं जमू नये का? जसं पंढरीच्या वारीत प्रत्येक वारकरी दुसऱ्या वारकऱ्याला माउली म्हणून भेटतो, त्याचप्रमाणे तू कोणीही अस– विधवा, सधवा, घटस्फोटिता अथवा कुमारी – तुझ्यातल्या स्त्रीत्वाचा माझ्यातलं स्त्रीत्व सन्मान करतंय, आणि म्हणून मी तुला हळदीकुंकवाची दोन बोटं लावते, एवढं साधं आहे. – आणि हे जमू नये हे आपलं दुर्दैव.

बाकी मधु, विषयाला वाचा फोडल्याबद्दल खरंच आभारी आहे आणि सावंतवाडी वैद्य राण्यांमधील सर्व सख्यांचे पण आभार.

लेखिका – डॉ. दिपाली घाडगे, विटा..

प्रस्तुती – सौ अंजली दिलीप गोखले 

मोबाईल नंबर 8482939011

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ छान सुंदर सखी – २०२३… ☆ संग्राहक – श्री सुहास सोहोनी ☆

श्री सुहास सोहोनी

? इंद्रधनुष्य ?

☆ छान सुंदर सखी – २०२३… ☆ संग्राहक – श्री सुहास सोहोनी ☆ 

१. एखादं अतिशय कष्टाचं काम मी आजच पूर्ण करीन अशी खुळी जिद्द कशासाठी, जेव्हा ते काम उद्या दुसरा कोणी तरी करणार आहे !! 

२. आपले कष्ट आणि मेहेनत दुसर्‍या कोणाला ठार मारणार नाहीत हे नक्की. पण उगीच चान्स् कशाला घ्या !!! 

३. आपल्या शेजार्‍यावर खूप प्रेम करा. पण पकडले जाणार नाही याची डोळ्यांत तेल घालून काळजी घ्या !! 

४. ऑफिसमध्ये आरडाओरड करू नका. झोपलेल्यांची झोप डिस्टर्ब करू नका !!! 

५. ग्रंथ अतिशय पवित्र असतात. त्यांना स्पर्श करून विटाळू नका !! 

६. प्राणी आणि पक्षी यांच्यावर प्रेम करा. ते खूपच टेस्टी असतात !! 

७. फळे, सॅलड्स अतिशय पौष्टिक असतात. ती आजारी रुग्णांसाठी राहू द्या. तुम्हाला इतर बरंच काही खाण्यासारखं आहे !!! 

८. आयुष्यात सुख-आनंद म्हणजेच सर्वस्व या भ्रमात राहू नका. लग्न करा !!! 

संग्राहक : सुहास सोहोनी 

रत्नागिरी

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – वाचताना वेचलेले ☆ वडिलोपार्जित आई… ☆ प्रस्तुती – सौ. शशी नाईक-नाडकर्णी ☆

सौ.शशी.नाडकर्णी-नाईक

? वाचताना वेचलेले ?

⭐ वडिलोपार्जित आई… ☆ प्रस्तुती – सौ. शशी नाईक-नाडकर्णी⭐

एक आई सोडली

तर

तसे आमच्याकडे वडिलोपार्जित असे

काहीही नाही आणि

भावंडांमध्येही

मी एकटाच.

 

एकदा

थकल्या आवाजात आई म्हणाली होती,

“तुला एखादा भाऊ हवा होता

म्हणजे जरा तुझा ताण हलका झाला असता.”

बस्स इतकेच.

 

मित्राकडे गेलो सहज भेटायला म्हणून

त्याची आई कुठे दिसली नाही घरात

सहज विचारले तर म्हणाला,

“दादाकडे गेली आहे पुढच्या सहा महिन्यांसाठी.”

“सहा महिन्यांसाठी म्हणजे ?

म्हणजे काय ?”

“वडील वारले आणि गावाकडच्या

घराची आणि शेतजमिनीची

वाटणी

झाली होती दोघांमध्ये

तेव्हाच ठरले होते –

आईलाही दोघांनी सहा-सहा महिने सांभाळायचे आणि

तसेच काही झाले तर अर्धा-अर्धा खर्चही

वाटून घ्यायचा दोघांनी.”

आईविना पोरक्या घराचा

आणि मित्राचा मी निरोप घेतला.

 

घरी आलो तर

आई अगम्य स्वरात कसली तरी पोथी बडबडत असलेली

सुरकुतलेला चेहरा, डोळे भरतीच्या समुद्रासारखे अथांग

देहाला जाणवणारा, न जाणवणारा हलकासा कंप

घट्ट पदर लपेटून, उजव्या हाताने मांडीवर हलकासा ठेका

एक अपार करूणा समोर

मूर्तिमंत !

 

मी जवळ गेलो तिच्या

बसलो गळून गेल्यासारखा

तर म्हणाली –

“का रे ?

चेहरा का उतरलाय ?

कोठे गेला होतास ? बरे का नाही वाटत ?”

“काही नाही गं,” असे म्हणून मी तिचा हात हातात घेतला

घट्ट धरून ठेवला

तिच्या मायेच्या स्पर्शात होता अजुनही नाळ न तुटलेला दृष्टांत.

 

उठलो सावकाश गेलो आत

देवघरात

मित्राची आई आठवत राहिलो

समईच्या मंद उजेडात.

 

रात्र झाली असावी खूप आता

मध्येच जाग येते आहे आणि

मी सावकाश येतो आईजवळ तर

ती शांत झोपलेली –

माझ्या अस्वस्थ प्रकाशाचा एक कवडसा हलतो आहे

तिच्या चेह-यावर अजुनही.

 

देवा,

मला कोणत्याही जन्मी

लहान किंवा मोठा भाऊ देऊ नकोस

आईची वाटणी कधीही होऊ देऊ नकोस.

 

मी सावकाश उठतो

पाय न वाजवता

सावध फिरत राहतो सगळ्या घरभर

आईला स्मरून देवाचे आभार डोळ्यातून वाहत राहतात

माझे ओठ

रात्रभर कसलीतरी प्रार्थना गुणगुणत राहतात…

 

एक आई सोडली

तर

तसे आमच्याकडे वडिलोपार्जित असे काहीही नाही

आणि

भावंडांमध्येही मी

एकटाच….

 

संग्राहिका: सौ. शशी नाडकर्णी- नाईक

फोन  नं. 8425933533

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – चित्रकाव्य ☆ – किनारा शोधत राही – ☆ सुश्री नीलांबरी शिर्के ☆

सुश्री नीलांबरी शिर्के

?️?  चित्रकाव्य  ?️?

?– किनारा शोधत राही – 🚤⛵? ☆ सुश्री नीलांबरी शिर्के ☆

अथांग सागर भवताली

आकाशाची जली निळाई

 दिशा द्यायला नाही वल्हे

नाव एकटी टिकून  राही

 बोलवी  का  कुणी किनारा?

 शाश्वत  सहारा नीत देणारा

त्याच किनार्‍याच्या विश्वावर

मिठीत घेईल पुर्ण  सागरा

 सागराची निळी नवलाई

भूल पाडत हाकारत जाई

भरकटण्याचे भय  होडीला

 म्हणून  किनारा शोधत राही

  किनारा मिळे बंधन येते

 बंधन विश्वहर्तता देते

 प्रेमरज्जू साथीला मिळता

 होडी सागरी खुशाल फिरते

चित्र साभार –सुश्री नीलांबरी शिर्के

© सुश्री नीलांबरी शिर्के

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

हिंदी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ आतिश का तरकश #171 – 57 – “चेहरा मोहरा पहनावा सजधज महज़ छल…” ☆ श्री सुरेश पटवा ‘आतिश’ ☆

श्री सुरेश पटवा

(श्री सुरेश पटवा जी  भारतीय स्टेट बैंक से  सहायक महाप्रबंधक पद से सेवानिवृत्त अधिकारी हैं और स्वतंत्र लेखन में व्यस्त हैं। आपकी प्रिय विधा साहित्य, दर्शन, इतिहास, पर्यटन आदि हैं। आपकी पुस्तकों  स्त्री-पुरुष “गुलामी की कहानी, पंचमढ़ी की कहानी, नर्मदा : सौंदर्य, समृद्धि और वैराग्य की  (नर्मदा घाटी का इतिहास) एवं  तलवार की धार को सारे विश्व में पाठकों से अपार स्नेह व  प्रतिसाद मिला है। श्री सुरेश पटवा जी  ‘आतिश’ उपनाम से गज़लें भी लिखते हैं ।प्रस्तुत है आपका साप्ताहिक स्तम्भ आतिश का तरकशआज प्रस्तुत है आपकी ग़ज़ल “चेहरा मोहरा पहनावा सजधज महज़ छल…”)

? ग़ज़ल # 57 – “चेहरा मोहरा पहनावा सजधज महज़ छल…” ☆ श्री सुरेश पटवा ‘आतिश’ ?

ख़ैरात  बँट  रही  है  सियासत के नाम पर।

लूट मची अब  केवल रियायत के नाम पर।

चेहरा मोहरा  पहनावा सजधज महज़ छल,

चलता खेल हवस का मोहब्बत के नाम पर।

खुलकर बोल न देखे जो यहाँ कुछ हुआ ग़लत,

चुप मत रह  तू  अब यहाँ शराफ़त के नाम पर।

अपनो  की  बेरुख़ी  तन्हा  बद  है  सरेआम,

यह बचता अब मेरे पास दौलत के नाम पर।

पाबंदियां     पामालियां    मक्कारियां    फ़रेब,

क्या कर रहे हैं आतिश अब सत्ता के नाम पर।

© श्री सुरेश पटवा ‘आतिश’

भोपाल, मध्य प्रदेश

≈ सम्पादक श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ “श्री हंस” साहित्य # 48 ☆ मुक्तक ।। जिंदगी चल कि अभी कुछ कर्ज़ चुकाना बाकी है।। ☆ श्री एस के कपूर “श्री हंस”☆

श्री एस के कपूर “श्री हंस”

(बहुमुखी प्रतिभा के धनी  श्री एस के कपूर “श्री हंस” जी भारतीय स्टेट बैंक से सेवानिवृत्त अधिकारी हैं। आप कई राष्ट्रीय पुरस्कारों से पुरस्कृत/अलंकृत हैं। साहित्य एवं सामाजिक सेवाओं में आपका विशेष योगदान हैं।  आप प्रत्येक शनिवार श्री एस के कपूर जी की रचना आत्मसात कर सकते हैं। आज प्रस्तुत है आपका एक भावप्रवण मुक्तक ।। जिंदगी चल कि अभी कुछ कर्ज़ चुकाना बाकी है ।।)

☆ साप्ताहिक स्तम्भ ☆ “श्री हंस” साहित्य # 48 ☆

☆ मुक्तक  ☆ ।। जिंदगी चल कि अभी कुछ कर्ज़ चुकाना बाकी है ।। ☆ श्री एस के कपूर “श्री हंस” ☆ 

[1]

जिंदगी अभी  चल  प्रभु  कर्ज चुकाना बाकी है।

अपने पराये का भी कुछ दर्द मिटाना बाकी है।।

टूटे  रिश्तों  की  तुरपाई   करनी  है  मिल  कर।

ईश्वर  शुकराने  को  भी सिर झुकाना बाकी  है।।

[2]

किसीके भूख की अग्नि अभी बुझाना बाकी है।

नई  पीढ़ी  को  भी  सही  राह सुझाना बाकी है।।

बहुत  काम  कर  लिया  जीवन के  इस सफर में।

फिर भी कुछऔर नया करके दिखाना बाकी है।।

[3]

जीवन मोड़ों में पड़ी गाँठेअभी सुलझाना बाकी है।

किसी  का अभी  रूठना मनाना हंसाना बाकी है।।

जो  छूट  गया पीछे  जीवन  की   इस  भाग दौड़ में।

तिनका तिनका जोड़ उसको फिर जुटाना बाकी है।।

[4]

अधूरी  बात  अभी  भी  सबको  सुनाना  बाकी  है।

किसी  रोते  हुए को  भी  अभी  हँसाना बाकी  है।।

जो मिली  अनमोल वरदान  सी  यह  इक  जिंदगी।

उस जिंदगी का बाकी फ़र्ज़ अभी निभाना बाकी है।।

© एस के कपूर “श्री हंस”

बरेली

ईमेल – Skkapoor5067@ gmail.com

मोब  – 9897071046, 8218685464

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – मनन चिंतन ☆ संजय दृष्टि – जर्जर ☆ श्री संजय भारद्वाज ☆

श्री संजय भारद्वाज

(श्री संजय भारद्वाज जी – एक गंभीर व्यक्तित्व । जितना गहन अध्ययन उतना ही  गंभीर लेखन।  शब्दशिल्प इतना अद्भुत कि उनका पठन ही शब्दों – वाक्यों का आत्मसात हो जाना है।साहित्य उतना ही गंभीर है जितना उनका चिंतन और उतना ही उनका स्वभाव। संभवतः ये सभी शब्द आपस में संयोग रखते हैं  और जीवन के अनुभव हमारे व्यक्तित्व पर अमिट छाप छोड़ जाते हैं।  हम आपको प्रति रविवार उनके साप्ताहिक स्तम्भ – संजय उवाच शीर्षक  के अंतर्गत उनकी चुनिन्दा रचनाएँ आप तक  पहुँचा रहे हैं। सप्ताह के अन्य दिवसों पर आप उनके मनन चिंतन को  संजय दृष्टि के अंतर्गत पढ़ सकते हैं। )

☆ आपदां अपहर्तारं ☆

श्री भास्कर साधना आरम्भ हो गई है। इसमें जाग्रत देवता सूर्यनारायण के मंत्र का पाठ होगा। मंत्र इस प्रकार है-

💥 ।। ॐ भास्कराय नमः।। 💥

अनुरोध है कि आप स्वयं तो यह प्रयास करें ही साथ ही, इच्छुक मित्रों /परिवार के सदस्यों  को भी प्रेरित करने का प्रयास कर सकते हैं। समय समय पर निर्देशित मंत्र की इच्छानुसार आप जितनी भी माला जप  करना चाहें अपनी सुविधानुसार कर सकते हैं ।यह जप /साधना अपने अपने घरों में अपनी सुविधानुसार की जा सकती है।ऐसा कर हम निश्चित ही सम्पूर्ण मानवता के साथ भूमंडल में सकारात्मक ऊर्जा के संचरण में सहभागी होंगे। इस सन्दर्भ में विस्तृत जानकारी के लिए आप श्री संजय भारद्वाज जी से संपर्क कर सकते हैं। 

? संजय दृष्टि – जर्जर ??

कौन कहता है

निर्जीव वस्तुएँ

अजर होती हैं,

घर की कलह से 

घर की दीवारें

जर्जर होती हैं..!

© संजय भारद्वाज 

अध्यक्ष– हिंदी आंदोलन परिवार सदस्य– हिंदी अध्ययन मंडल, पुणे विश्वविद्यालय संपादक– हम लोग पूर्व सदस्य– महाराष्ट्र राज्य हिंदी साहित्य अकादमी ☆   ट्रस्टी- जाणीव, ए होम फॉर सीनियर सिटिजन्स 

मोबाइल– 9890122603

संजयउवाच@डाटामेल.भारत

[email protected]

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

English Literature – Juvenile Fiction ☆ The Tide of will – Part-8 ☆ Dr. Amitabh Shanker Roy Choudhury ☆

Dr. Amitabh Shanker Roy Choudhury

Brief Introduction

  • Birth – January 18, 1955
  • Education – MBBS (IMS/BHU)
  • Publications – 4 books (2 in Hindi, 1 each in English and Bengali) and two are yet to come.
  • Translations – Books and articles are translated in English, Odiya, Marathi and Gujarati.
  • Awards – CBT awarded stories and novel, “Kamaleshwar Smriti Katha Award (2013, 2017 and 2019)” by Kathabimb.
  • Honour – “Hindi Sevi Samman” by Mahatma Gandhi Antarrashtriya Hindi Vishwa Vidyalaya, Wardha (December 2016). 

☆ Juvenile Fiction ☆ The Tide of will – Part-8 ☆ Dr. Amitabh Shanker Roy Choudhury ☆

Can a Shuttle Cock Fly from The Venice of the East?

After a day or two Gayatri recovered and started her training again.

That day Kumaran had some urgent work, so he let her go earlier. They had time in hand, so Narayanan took her to the coffee shop near the stadium. There, sitting on the bench in front of the kiosk, he was telling her the story of the city of Alleppey, ‘You know, the other name of the city is Alappuzha. ‘Ala’ means a canal and ‘ppuzha’ is the river. The city is situated sandwiched between the river Pampa on one side and the grid of the canals from the river on the other side. Sometimes people call it the Venice of the East. Venice is the most beautiful city of Italy. The blue water of the Mediterranean Sea flows into the canal there in between the picturesque buildings on both the sides. In the year 1762, the dewan of Travancore created this vast network of canals here, from Arabian Sea for irrigation. And this back water is the connecting link between the sea and the different lakes of Kerala. The largest lake of Kerala, Vembanad, is situated just near it. Oh, we’re getting late.’ Looking at his wristwatch he got up quickly.

When the launch boat arrived at the jetty of Haripadam, it was tied with ropes and connected to the shore with the help of a long wooden plank. People started getting off the launch. Narayanan was getting down holding his cycle with both of his hands. Gayatri was following her appupan. The inclined plank was quite strong but as the men and women were pushing their way down on its slope and the children running along, it was moving up and down like a springboard.  Suddenly Narayanan lost his balance and he was about to fall while getting off the plank on the ground. A lady, coming just behind them, ran forward to help him. She took hold of his cycle and shrieked, ‘Oh sir, no.’

As she looked at his face she was a bit taken a back, ‘Oh, it’s you, sir? Namaskar!’

‘Oh Chiruta, it’s you! Well, how is life?’ They stood under the shadow of a tamarind tree. The tree had spattered the ground underneath with dried fruits and the leaves. Narayanan said pointing at them, ‘Oh, my mother would make such a sweet-sour chutney with them! Even at this age I don’t forget. Now tell me how is Arthur? Where is he now? Lately I heard that he was not keeping well. What’s the matter?’

A shadow of gloom descended on Chiruta’s face, ‘Sir, it was you who first handed him a badminton racket to play. It became be all and end all for his life. But Jesus knows what happened there in Thiruvananthapuram match, he became quite sick after that. I’ve heard he was taking some medicines and some injections, but nothing helped.’

‘So where is he now?’

‘I went to meet him yesterday. He is in Alleppey nowadays.’

‘So a mother returns after seeing her son. See, it’s a great blessing for him. God willing he will be alright, don’t worry. Well, don’t forget to ask him to meet me someday. And tell him that I put a high hope upon him. I expect a lot from him. He must raise the name of Haripadam in the field of shuttle. Well, did he visit you last Christmas?’

Chirutha just shook her head sadly and said, ‘Lately he was not able to sleep properly in the night. It gives me the shivers to think what will happen.’

Then pointing towards Gayatri Narayanan said, ‘O.K, we must depart now. Otherwise she’ll be late for her school. Come sometime to my place. We can talk over a cup of coffee. Don’t be so sad. See, when a man suffers, he needs a shoulder at least to cry on.’

The Christian community of Kerala has a peculiar tradition of names. The names like Samuel from Bible becomes Shamvel there and Joseph is called Oucep! Many of their children go to Arab countries to earn. So mostly the older people are all alone in their homes to fend for themselves. The poorer ones work in the agricultural fields or in the rubber plantations.

On their way home Gayatri asked, ‘Who is Arthur, appupan? Your student?’

‘Yes, a nice boy he was. One day after the school was done, I was just wandering in the field before going home. There I saw two boys playing with a marigold flower instead of a shuttle cock. No badminton racket. They had only pieces of hard boards as their bats in their hands. I was really saddened. I made up my mind to help them as far as I could. Very next day I asked our sports teacher to get badminton racquets for them.’

When Gayatri went out for her school Narayanan was in his room standing before the bookshelf. Mentally he was restless. What exactly had happened to Arthur, the would-be badminton star of Kerala? Was he taking some drugs? Who could say? Absentmindedly he took out a book from the shelf. It was his favourite author Thakazhi Sivasankara Pillai’s Chemmeen (Prawn). Lovingly people called him simply Thakazhi after the name of the place of his birth. As Narayanan’s name in his school certificate starts with Haripadam. The writer had received Sahitya Akademi award for this book. He was the second prestigious Jnanpith Award winner of Malayalam literature.

Although he was turning the pages, he was not actually reading it. He was simply reminiscing about those good old days. That day while strolling in the school field he suddenly heard a student calling out to his friend, ‘Arthur, you serve from that side. I’m here.’

What was the name of the other boy? Pillayee? How could he be sure after so many years had passed? They held the hard board of the school file in their hands and they were hitting a marigold flower in place of a shuttle cock.

‘Come on, hit it hard.’ One challenged the other.

After a few good hits the poor flower would lose all its delicate petals.

That day too Narayanan was overwhelmed with his sentiments. ‘Can’t the future players of our country afford a simple racket even?’

The boy turned his face with quite a start when he put his hand on his shoulder and said, ‘If you want to play badminton, play it properly.’

Quietly both the boys were standing there. None said anything.

‘If I arrange rackets for you, would you practise sincerely? Regularly?’

He had seen something sparkling in those two pairs of expectant eyes. Next day he had asked the games teacher Mr. Padmanavam to arrange for the rackets, net and shuttle cocks.

Arthur had progressed steadily. Till he passed out he played for the school team. Everybody had put a high hope on him. Mr. Padmanabham had informed him that Arthur was selected for the Raja Ravi Verma Academy of Sports in Thiruvananthapuram. The institution was named after the great painter of Kerala, Ravi Verma. Even today, printouts of his paintings such as, Shakuntala, Abduction of Sita and Nal Damayanti etc. adore the walls of many Indian houses. But some sort of an accident happened to him in a match over there. As Mr. Padmanabham had said he had slipped on the badminton court and his knee was injured. He got some treatment and then after a few months he was so depressed that he left playing badminton altogether.

All this was due to misuse of some drugs by the treating doctor. Suddenly a shiver ran down Narayanan’s spine. He started talking to himself, ‘Oh what am I doing? Which way am I going? Am I pushing my kuchumol to some unseen and dangerous future? Who can say? If just to pursue her career in this field she starts taking the drugs, then? What happened to Ben Johnson of Canada? After receiving the Olympic gold medal in athletics, he was tested positive and he had to return the medal. Many a sports persons of our country were humiliated because they failed the dope test. Oh!’

Once Mr. Padmanabham had told him, ‘Sir, in the cities, lots of young men and women go to the gym. The gym culture is a blooming business in metros. But, what to say, there the instructors themselves sometime sell the anabolic steroids to the innocent trainees.’

Oh! Narayanan could no more think. He pressed his temples with his thumb. He couldn’t properly eat his lunch that afternoon.

Contd…      

© Dr. Amitabh Shanker Roy Choudhury

C0ntact: Care Dr. Alok Kumar Mukherjee, 104/93, Vijay Path, Mansarovar, Jaipur, Rajasthan 302020

Mo: 9455168359, 9140214489

Email: [email protected]

≈ Editor – Shri Hemant Bawankar/Editor (English) – Captain Pravin Raghuvanshi, NM ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ काव्य धारा # 114 ☆ ग़ज़ल – “जलने वाले दीपों की व्यथा…” ☆ प्रो चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’ ☆

प्रो चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध

(आज प्रस्तुत है गुरुवर प्रोफ. श्री चित्र भूषण श्रीवास्तव जी  द्वारा रचित एक ग़ज़ल – “जलने वाले दीपों की व्यथा …” । हमारे प्रबुद्ध पाठकगण  प्रो चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’ जी  काव्य रचनाओं को प्रत्येक शनिवार आत्मसात कर सकेंगे।) 

☆ काव्य धारा #114 ☆  ग़ज़ल  – “’जलने वाले दीपों की व्यथा…” ☆ प्रो चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’ ☆

बहुतों को जमाने में अपनी किस्मत से शिकायत होती है

क्योंकि उनका उल्टा-सीधी करने की जो आदत होती है।।

 

जलने वाले दीपों की व्यथा लोगों की समझ कम आती है

सबको अपनी औ’ अपनों की ही ज्यादा हिफाजत होती है।।

 

नापाक इरादों को अपने सब लोग छुपाये रखते हैं

औरों की सुहानी दुनियां को ढाने की जहालत होती है।।

 

अनजान के छोटे कामों की तक खुल के बड़ाई की जाती

पर अपने रिश्तेदारों से अनबन व अदावत होती है।।

 

कई बार किये उपकारों तक का कोई सम्मान नहीं होता

पर खुद के किये गुनाहों तक की बढ़चढ़ के वकालत होती है।।

 

अपनी न बता औरों की सदा ताका-झांकी करते रहना

बातों को बताना बढ़चढ़ के बहुतों की ये आदत होती है।।

 

केवल बातों ही बातों से बनती है कोई बात नहीं

बनती है समय जब आता औ’ ईश्वर की इनायत होती है।।

 

मंदिर, मस्जिद, गुरूद्वारों में जाने से मिला भगवान कहाँ ?

मिलते हैं अकेले में मन से जब उनकी इबादत होती है।।

 

जो लूटते औरों को अक्सर एक दिन खुद ही लुट जाते हैं

दौलत तो ’विदग्ध वहाँ बसती जिस घर में किफायत होती है।।

 

© प्रो चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’

ए २३३ , ओल्ड मीनाल रेजीडेंसी  भोपाल ४६२०२३

मो. 9425484452

[email protected]

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

सूचनाएँ/Information ☆ साहित्य की दुनिया ☆ प्रस्तुति – श्री कमलेश भारतीय ☆

 ☆ सूचनाएँ/Information ☆

(साहित्यिक एवं सांस्कृतिक समाचार)

🌹 साहित्य की दुनिया – श्री कमलेश भारतीय  🌹

(साहित्य की अपनी दुनिया है जिसका अपना ही जादू है । देश भर में अब कितने ही लिटरेरी फेस्टिवल आयोजित किये जाने लगे हैं । यह बहुत ही स्वागत् योग्य है । हर सप्ताह आपको इन गतिविधियों की जानकारी देने की कोशिश ही है – साहित्य की दुनिया)

साहित्य की दुनिया से अब कोई क्षेत्र अछूता नहीं रहा । साहित्य हमारे समाज का ऐसा आइना है जो सीसीटीवी की तरह सब कुछ सामने रख देता है । हमें अपने वरिष्ठ साहित्यकारों को सदैव स्मरण करते रहना चाहिए । जिन पीढ़ियों ने अपने साहित्यकारों को स्मरण किया वे सराहनीय हैं । अनिता राकेश ने मोहन राकेश को सदैव याद करवाया तो गगन गिल भी निर्मल वर्मा को स्मरण करते कोई न कोई कार्यक्रम रखती हैं । राजेंद्र यादव को उनकी बेटी रचना यादव हर वर्ष साहित्यिक आयोजन कर याद करती हैं । इसी क्रम में पिछले दिनों दो कार्यक्रम हुए जिनका उल्लेख बहुत जरूरी है ।

धर्मवीर भारती : धर्मयुग के झरोखे से : धर्मयुग पत्रिका के यशस्वी संपादक और खुद श्रेष्ठ लेखक धर्मवीर भारती को मुम्बई में व्यंग्य यात्रा के संपादक डाॅ प्रेम जनमेजयधर्मवीर भारती की धर्मपत्नी डाॅ पुष्पा भारती ने स्मरण किया एक पुस्तक का विमोचन कर व दो रचनाकारों को सम्मानित कर । दोनों रचनाकार तो उनके साथ काम ही करते थे –आबिद सुरती जिनका धर्मयुग में बिल्कुल अंत में ढब्बू जी बहुत लोकप्रिय कार्टून कोना था । दूसरे धर्मयुग में ही सहायक संपादक और आजकल नवनीत के संपादक विश्वनाथ सचदेव हैं । पुस्तक का विमोचन किया गया –धर्मवीर भारती, धर्मयुग के झरोखे से, जिसमें धर्मयुग के स्वर्णकाल की स्वर्णिम यादों को अनेक लेखकों ने संस्मरणों के रूप में लिखा है जिसका संपादन डां प्रेम जनमेजय ने किया है और मुम्बई के ही प्रलेक प्रकाशन ने इसे प्रकाशित किया है । यह बहुत ही उचित और सही तरीका है ऐसे यशस्वी संपादक को याद करने का ! वैसे डाॅ प्रेम जनमेजय अपने गुरु डाॅ नरेंद्र कोहली को भी ऐसे ही याद करते हैं ।

सिरसा में पूरन मुद्गल को याद किया : हरियाणा के सिरसा में भी पच्चीस दिसम्बर को ऐसे ही चर्चित रचनाकार पूरन मुद्गल को उनके परिवार की ओर से साहित्यिक आयोजन कर स्मरण किया गया । पूरन मुद्गल हरियाणा के ऐसे रचनाकार रहे जो न केवल लघुकथा बल्कि संस्मरणों की पुस्तक -शब्द के आठ कदम के लिए चर्चित रहे । उनकी बड़ी बेटी डाॅ शमीम शर्मा उनकी ही प्रेरणा से लेखिका बनीं और लघुकथा के हस्ताक्षर जैसा संकलन दिया और हास्य-व्यंग्य भी लिखती हैं । सिरसा के युवक साहित्य सदन में भगत सिंह के विचारों की सान पर आज का भारत व्याख्यान का आयोजन किया गया क्योंकि पूरन मुद्गल भगत सिंह के विचारों से बहुत प्रभावित थे । एम एम जुनेजा को आमंत्रित किया गया था । अध्यक्षता स्वर्ण सिंह विर्क ने की और हरभगवान चावला का कविता पाठ । वीरेंद्र भाटिया ने पूरन मुद्गल मेरी नजर में के माध्यम से परिचय दिया तो बेटी डाॅ शमीम शर्माविशाल वत्स रहे इस आयोजन के पीछे ! यह आयोजन हर वर्ष होता है । यह आयोजन होता रहे ।

साभार – श्री कमलेश भारतीय, पूर्व उपाध्यक्ष हरियाणा ग्रंथ अकादमी

संपर्क – 1034-बी, अर्बन एस्टेट-।।, हिसार-125005 (हरियाणा) मो. 94160-47075

(आदरणीय श्री कमलेश भारतीय जी द्वारा साहित्य की दुनिया के कुछ समाचार एवं गतिविधियां आप सभी प्रबुद्ध पाठकों तक पहुँचाने का सामयिक एवं सकारात्मक प्रयास। विभिन्न नगरों / महानगरों की विशिष्ट साहित्यिक गतिविधियों को आप तक पहुँचाने के लिए ई-अभिव्यक्ति कटिबद्ध है।)  

संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares
image_print