हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ कथा कहानी # 27 – स्वर्ण पदक – भाग – 2 ☆ श्री अरुण श्रीवास्तव ☆

श्री अरुण श्रीवास्तव

(श्री अरुण श्रीवास्तव जी भारतीय स्टेट बैंक से वरिष्ठ सेवानिवृत्त अधिकारी हैं। बैंक की सेवाओं में अक्सर हमें सार्वजनिक एवं कार्यालयीन जीवन में कई लोगों से मिलना जुलना होता है। ऐसे में कोई संवेदनशील साहित्यकार ही उन चरित्रों को लेखनी से साकार कर सकता है। श्री अरुण श्रीवास्तव जी ने संभवतः अपने जीवन में ऐसे कई चरित्रों में से कुछ पात्र अपनी साहित्यिक रचनाओं में चुने होंगे।  उन्होंने ऐसे ही कुछ पात्रों के इर्द गिर्द अपनी कथाओं का ताना बाना बुना है।)   

☆ कथा कहानी # 27 – स्वर्ण पदक 🥇 – भाग – 2 ☆ श्री अरुण श्रीवास्तव 

रजतकांत छोटा भाई था, पढ़ाई से ज्यादा, खेल उसे आकर्षित किया करते थे और स्कूल के बाकी शिक्षकों की डांट फटकार उसे स्पोर्ट्स टीचर की ओर आकर्षित करती थी, जो उसकी खेल प्रतिभा के कारण उससे स्नेह करते थे. जब देश में क्रिकेट का जुनून सर चढ़कर बच्चों के मन को आकर्षित कर रहा था, दीवाना बना रहा था, उस वक्त रजतकांत हाकी में जन्मजात निपुणता लेकर अवतरित हुआ था. मेजर ध्यानचंद की उसने सिर्फ कहानियां सुनी थीं पर वे अक्सर उसके सपनों में आकर ड्रिबलिंग करते हुये गोलपोस्ट की तरफ धनुष से छूटे हुये तीर के समान भागते दिखाई देते थे.  जब रजत को मुस्कुराते हुये देखकर गोल मारते थे तो गोलपोस्ट पर खटाक से टकराती हुई बॉल और गोल ….के शोरगुल की ध्वनि से रजतकांत की आंख खुल जाती थी.

सपनों की शुरुआत रात में ही होती है नींद में,पर जागते हुये सपने देखने और उन्हें पूरा करने का ज़ुनून कब लग जाता है, पता ही नहीं चलता. स्वर्णकांत और रजतकांत की आयु में सिर्फ तीन साल का अंतर था पर पहले स्कूल और फिर कॉलेज में उम्र के अंतर के अनुपात से क्लास का अंतर बढ़ता गया. जब स्वर्णकांत विश्वविद्यालय से स्नातकोत्तर डिग्री प्राप्त कर बैंक की परीक्षा की तैयारी कर रहे थे, रजतकांत कला संकाय में स्नातक की डिग्री प्राप्त करने की लड़ाई लड़ रहे थे. डिग्रियां उनका लक्ष्य कभी थी ही नहीं पर हां कॉलेज की हाकी टीम के वो कप्तान थे, सपनों में ध्यानचंद से सीखी गई ड्रिबलिंग, चुस्ती, तेज दौड़ने का स्टेमिना, विरोधी खिलाड़ी को छकाते हुये बाल छीन कर गोलपोस्ट की तरफ बढ़ने की कला जो हॉकी के मैदान में दिखाई देती थी, वो दर्शकों को दीवाना बना देती थी और पूरा स्टेडियम रजत रजत के शोर से गूंजने लगता था जब उनके पास या इर्दगिर्द बॉल आती थी.पर दर्शकों को ,सत्तर मिनट के इस खेल में जो दिखाई नहीं देती थी, वह थी “उनका टीम को एक सूत्र में बांधकर लक्ष्य को हासिल करने की कला”. इस कारण ही उनकी टीम हर साल विश्वविद्यालय की हॉकी चैम्पियन कहलाती थी और स्वर्ण पदक पर सिर्फ रजत के कॉलेज का दावा, स्वीकार कर लिया गया था.

इस कारण ही जब उनके परीक्षा पास नहीं करने के कारण उनके पिताजी नलिनीकांत नाराज़ होकर रौद्र रूप धारण करते थे, उनके कॉलेज के प्रिसिंपल और स्पोर्ट्स टीचर खुश हुआ करते थे और उन्हें कॉलेज में बने रहने का अभयदान दिया करते थे.

🏑 क्रमशः … 

© अरुण श्रीवास्तव

संपर्क – 301,अमृत अपार्टमेंट, नर्मदा रोड जबलपुर

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – कविता ☆ “श्री रघुवंशम्” ॥ हिन्दी पद्यानुवाद सर्ग # 15 (81-85)॥ ☆ प्रो. चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’ ☆

॥ श्री रघुवंशम् ॥

॥ महाकवि कालिदास कृत श्री रघुवंशम् महाकाव्य का हिंदी पद्यानुवाद : द्वारा प्रो. चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’

☆ “श्री रघुवंशम्” ॥ हिन्दी पद्यानुवाद सर्ग #15 (81 – 85) ॥ ☆

रघुवंश सर्ग : -15

 

‘‘माँ धरती ले गोद में, हूँ मैं यदि निष्पाप।

पति प्रति अर्पित रहे नित तन-मन कार्यकलाप।।81।।

 

इतना सुन धरती फटी, निकली प्रभा महान।

करने को सीता को लय निज में बातें मान।।82।।

 

शेष नाग के शीश पर सिंहासन आसीन।

सिंधु मेखला भूमि माँ प्रकटी दुखी मलीन।।83।।

 

सीता थी श्रीराम को एकटक रही निहार।

राम ने रोका, धरा संग गई पर तज संसार।।84।।

 

राम को यह सब देख था क्रोध और सन्ताप।

भाग्य प्रबल कह ऋषि ने धैर्य बँधाया आप।।85।।

 

© प्रो. चित्र भूषण श्रीवास्तव ‘विदग्ध’   

A १, विद्युत मण्डल कालोनी, रामपुर, जबलपुर. म.प्र. भारत पिन ४८२००८

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेचा उत्सव ☆ रामनवमी… ☆ सुश्री उषा जनार्दन ढगे ☆

सुश्री उषा जनार्दन ढगे

 ? कवितेचा उत्सव  ? 

☆ रामनवमी… ☆ सुश्री उषा जनार्दन ढगे ☆ 

चैत्र शुध्द नवमीचा तो शुभदिवस उगवला

प्रसवी कौसल्या राजा दशरथासी पुत्र जाहला

राम जन्मला गं सखी राम जन्मला

साक्षात् श्रीविष्णूने अवतार सातवा घेतला..

 

जन्म होता प्रभू श्रीरामचंद्राचा

प्रजाजनांना अती आनंद जाहला

जल्लोषसोहळ्यात नटली आयोध्यानगरी

रंगोली तोरणे पताकांनी सजविले पावनभूमीला..

 

लाडात वाढला अंगाखांद्यावरी रघु सावळा

पूनमचंद्र नभीचा खेळावयास मागितला

बाळलीला दावी त्रिमातांचा लडिवाळा

हिरेमाणिकांत जसा नीलमणी शोभला..

 

माता कौसल्येने गाईले अंगाई गीत

सावळा राम रत्नमंचकी शांत झोपला

पाहूनी निष्पाप रुप ते देखणे रघुरायाचे

गगनी निशाकर तो मेघाआड लपला..

 

प्रारब्ध ना टळले कुणाच मानवाला

ग्रहण लागले जसे देवदाम्पत्याला

वनवास भोगूनी..दुष्ट रावणाचा वध करूनी

लक्ष्मण मैथिलीसह रघुराम स्वगृही परतला..

 

एकवचनी एकबाणी एकपत्नीव्रत राखिले तयाने

त्या रघुरायास भक्तीभावे चिंतूनी आठवावे

स्वबलावरी ज्याने आदर्श रामराज्य प्रस्थापिले

रामनवमीच्या सुदिनी त्या प्रभू श्रीरामास पूजावे..!

 

© सुश्री उषा जनार्दन ढगे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मराठी कविता ☆ कवितेच्या प्रदेशात # 127 ☆ नववर्ष येवो असे… ☆ सुश्री प्रभा सोनवणे ☆

सुश्री प्रभा सोनवणे

? कवितेच्या प्रदेशात # 127 ?

☆ नववर्ष येवो असे… ☆

वृत्त- वल्लभा🍀

चैत्रातली ही पालवी वा-यावरी झुलते अशी

सृष्टीतला हा सोहळा डोळ्यामधे मिरवू कशी ?

 

रंगीत या पानाफुला सांगेन मी त्या भावना

मेंदी अशी खुलणार की हातावरी नवचेतना

 

नववर्ष हे येईल ही सारे जुने सांगायला

गुलमोहरा, तो मोगरा येईल ही महकायला

 

येथे घडो आता पुन्हा काही पुराणे या भूवरी

त्या  वल्लरी बहरोत अन येवो नवा  धन्वंतरी

 

हा पाडवा येवो अशी घेऊन काही देणगी

सा-या जगा लाभो पुन्हा ती औषधी हो बहुगुणी

 

© प्रभा सोनवणे

“सोनवणे हाऊस”, ३४८ सोमवार पेठ, पंधरा ऑगस्ट चौक, विश्वेश्वर बँकेसमोर, पुणे 411011
मोबाईल-९२७०७२९५०३,  email- [email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – विविधा ☆ फाटकी झोळी…  ☆ श्री अरविंद लिमये ☆

श्री अरविंद लिमये

?विविधा ?

☆ फाटकी झोळी… ☆ श्री अरविंद लिमये ☆

आजवरच्या इतिहासात अनेक समाजसुधारकांनी सामाजिक बांधिलकी जपत समाजातील अनिष्ट प्रथा नष्ट करण्यासाठी जनजागृतीचे व्रत स्वीकारले.सामान्य माणसावर नकळत होणारे अन्याय नाहीसे होऊन त्याचे जगणे अधिक डोळस आणि सुखकर व्हावे यासाठी त्यांचा अविरत संघर्ष सुरू असायचा.

संत ज्ञानेश्वर ते संत तुकाराम ही सलग चार शतकांच्या प्रदीर्घ काळात महाराष्ट्राला लाभलेली संतपरंपरा ! या मांदियाळीतील प्रत्येक संतमहात्म्याचे आयुष्य प्रचंड विरोध, त्याग आणि संघर्ष यांनी व्यापलेले होते. सकल जनांना निखळ समाधानाचा मार्ग प्राप्त व्हावा यासाठी ते सातत्याने जनजागृती करीत राहिले.

भारतीय संस्कृतीला अपेक्षित असणाऱ्या मूल्यांचे रोपण समाजमनात करीत, त्यांच्या उन्नतीसाठी जनजागृती करीत या थोर व्यक्तींनी आपली उभी आयुष्यं खर्ची घातलेली आहेत. तरीही ‘खऱ्या अर्थाने जागृती झाली आहे असे म्हणता येईल का?’ हा प्रश्न पडावा अशीच परिस्थिती आजही सभोवताली दिसून येते. अंधाराचे स्वरूप बदलले तरी भोवताली मिट्ट काळोखच असावा अशीच परिस्थिती आजही भोवताली दिसून येतेच.

तेराव्या शतकापासून आजच्या बाविसाव्या शतकापर्यंत प्रदीर्घ काळ उलटून गेल्यानंतरही सर्व संतमहात्म्यांच्या जनजागृती करणाऱ्या अभंग-रचना आणि मौलिक ग्रंथ भांडार अनेक पिढ्या प्राणपणाने जपणारे आपण खऱ्या अर्थाने जागृत झालेलो आहोत कां?की अजूनही आर्थिक न् भौतिक स्तर उंचावूनही समाजमन सुप्तावस्थेतच राहिले आहे ? या प्रश्नांची प्रामाणिक उत्तरे उत्साहवर्धक असणे शक्यच नाही ही वस्तुस्थिती आहे.यात दोष नेमका कुणाचा? जनजागृतीचं अखंड व्रत प्राणपणाने जपत भरभरु‌न देणाऱ्या संतमहात्म्यांचा की ते दान घेणारी आपली झोळीच फाटकी असणाऱ्या समाजमनाचा ??

©️ अरविंद लिमये

सांगली (९८२३७३८२८८)

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ एक (अ) विस्मरणीय प्रकाशन समारंभ – भाग-3 ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर ☆

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

?जीवनरंग ?

☆ एक (अ) विस्मरणीय प्रकाशन समारंभ – भाग-3 ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

(मागील भागात आपण पाहिले – त्याने एक निवेदनपत्रवजा जाहिरात आमच्या हातात ठेवली आणि आम्हाला आत जाऊन सुशीलाजींना भेटायला सांगितलं. इंटरकॉमवरून आमच्या येण्याची सूचनाही दिली. आता इथून पुढे )

आम्ही जाहिरात वाचली. त्यावर लिहिलं होतं, कोणत्याही प्रकारच्या उद्घाटन, समारोप, पुढाऱ्यांची भाषणे, साहित्य-विज्ञान-भूगोल-इतिहास, इ. विषयांमधील परिचर्चा, उद्बोधन वर्ग, काव्यगोष्टी इ. साठी सजग श्रोते भाड्याने मिळतील.

आम्ही आत सुशीलाजींकडे गेलो. तिला पाहताच वाटले, तिचे नाव सुशीलाऐवजी शिला असायला हवे होते. इतका दगडी नि निर्विकार चेहरा मी आजपर्यंत पाहिला नव्हता. आम्ही तिच्यासमोर खुर्चीवर बसलो. तिने विचारले, ‘‘कशा प्रकारच्या श्रोत्यांची आपल्याला अपेक्षा आहे?”

‘‘म्हणजे? त्यातही काही प्रकार आहेत?”

‘‘तर!”

‘‘म्हणजे?… कोणत्या प्रकारचे श्रोते आहेत आपल्याकडे?”

‘‘श्रोत्यांचे प्रकार म्हणजे… सामान्य श्रोते, खास, म्हणजे विशिष्ट श्रोते आणि अद्वितीय श्रोते!”

‘‘त्या सा-यांचे दर सारखेच…”

‘‘सारखेच कसे असतील?” शिला माझं वाक्य पूर्ण होण्यापूर्वीच म्हणाली, ‘‘प्रत्येकाचे दर वेगवेगळे आहेत.” असं म्हणून ती उठली आणि कपाटातलं श्रोत्यांचं दरपत्रक काढून माझ्यापुढे ठेवलं.

दरपत्रकात प्रथम सूचना होती, ‘‘खालील दर प्रत्येकी तीन तासांसाठी आहेत.” त्याखाली श्रोत्यांचे दर दिलेले होते.

  • सामान्य श्रोता – ३ तास थांबणे ५ रु. + २ वेळा स्पेशल चहा + एक नाश्ता + १ जेवण

टीप – ३ तासांपेक्षा जास्त थांबावे लागल्यास दुपारचे वा रात्रीचे (वेळेनुसार) जेवण द्यावे लागेल.

  • खास श्रोता – ३ तासांसाठी ८ रु. + २ वेळा स्पेशल चहा + एक नाश्ता + १ जेवण

टीप – ३ तासांपेक्षा जास्त थांबावे लागल्यास प्रत्येक तासाला ४ रु.ओव्हर टाईम.

  • अद्वितीय श्रोता – ३ तासांसाठी १२ रु. + २ वेळा स्पेशल चहा + २ कोल्ड्रिंक (याच्या ऐवजी देशी चालेल) + १ गोडाचे जेवण + एक नॉनव्हेज जेवण

अद्वितीय श्रोत्यांच्या दराच्या खाली टीप नव्हती. त्याबद्दल सुशीलाजींना विचारलं, तेव्हा त्या म्हणाल्या, ‘‘अद्वितीय श्रोते असतील, तर कार्यक्रम तीन तासांपेक्षा जास्त लांबू शकत नाही.”

अद्वितीय श्रोते असतील, तर कार्यक्रम तीन तासातच संपतो, म्हणजे आहे काय हा प्रकार? एव्हाना सुशीलाजींनी ऑर्डर नोंदवण्याचा फॉर्म पुढे ठेवला. नाव, तारीख, वेळ, समारंभ, स्थळ या सगळ्या गोष्टी लिहून झाल्यावर खालती मुद्दा होता, श्रोत्यांचा प्रकार. आता त्यातला फरक कळल्याशिवाय श्रोते बुक कसे करायचे?

सुशीलाजींना त्याबद्दल विचारलं आणि दगड मनुष्यवाणीने बोलल्याचा भास झाला. दगड म्हणजे, सुशीलाजी म्हणाल्या, ‘‘आम किंवा सामान्य” श्रोते म्हणजे असे श्रोते, जे खुर्चीवर बसून खुर्च्यांची शान वाढवतात. ते अधून मधून जागे असतात. अधून मधून झोप काढण्याचीही सवलत त्यांना दिलेली असते. पण समारंभ पूर्णपणे संपून वंदे मातरम् किंवा पसायदान होईपर्यंत ते खुर्ची सोडत नाहीत, हे महत्त्वाचं.”

‘‘आणि खास श्रोते?”

‘‘खास श्रोते खुर्च्यांवर केवळ बसून खुर्च्यांची शोभा वाढवतात असं नाही. तर ते अधून मधून टाळी वाजवतात. वहावा ! क्या बात है ! असे प्रशंसोद्गार काढतात. यांना जाणकार श्रोते असंही म्हणता येईल. हे श्रोते समारंभ सुरू झाल्यापासून संपेपर्यंत जागे राहतात. झोपत नाहीत.”

‘‘आणि अद्वितीय श्रोते? ही काय चीज असते?”

‘‘अद्वितीय म्हणजे असे श्रोते, जे समारंभात वारंवार व्यत्यय आणतात. विधानसभेच्या अधिवेशनात विरोधी पक्षाची आमदार मंडळी जसा अधिवेशनाचा विचका करतात, तसं काही मंडळी समारंभाचा विचका करतात. त्यांना विध्वंसक श्रोते असंही म्हणता येईल. ते मधून मधून टोमॅटो, अंडी, कागदाचे बोळे व्यासपीठाच्या दिशेने फेकत असतात. मधेच हाSS हूंSS करतात. मधेच आरडा ओरडा करतात. सभा उधळून लावतात.”

‘‘अं… काय?” मी इतका चक्रावून गेलो. माझा माझ्या कानांवर विश्वासच बसेना.

‘‘या श्रोत्यांना जास्त डिमांड आहे. म्हणून त्यांचे रेटस् जास्त आहेत.”

‘‘बोला !… आय मीन लिहा त्या फॉर्मवर … कोणत्या प्रकारचे किती श्रोते आपल्याला हवे आहेत.”

मी सुबोधला घेऊन चर्चा करण्यासाठी बाहेरच्या बाजूला आलो.

‘‘मला वाटतं ५० सामान्य श्रोते बुक करावेत.”

‘‘गाढव आहेस! ” तसा मला केव्हाही काहीही म्हणायचा अधिकार सुबोधला आहेच आणि तो केव्हाही, कुठेही गाजवायची सवय सुबोधला आहे.

‘‘आता काय झालं?”

क्रमश:…

© श्रीमती उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मीप्रवासीनी ☆ मी प्रवासिनी क्रमांक क्रमांक २१ – भाग २ – कॅनडा ऽ ऽ राजा सौंदर्याचा ☆ सौ. पुष्पा चिंतामण जोशी ☆

सौ. पुष्पा चिंतामण जोशी

☆ मी प्रवासिनी क्रमांक २१ – भाग २ ☆ सौ. पुष्पा चिंतामण जोशी ☆ 

✈️ कॅनडा ऽ ऽ  राजा सौंदर्याचा ✈️

नायगाराहून ६०० किलोमीटरचे अंतर पार करून कॅनडाची राजधानी ओटावा इथे पोचायचे होते. सरळसोट, गुळगुळीत आठ पदरी रस्त्यावरून गाडी पळत होती. कुठेही सिग्नल्स नाहीत की टोल नाके नाहीत. दोन्ही बाजूंना बसविलेले टीव्ही कॅमेरे वाहतुकीचे सुयोग्य नियंत्रण करतात. रस्त्याच्या दुतर्फा गहू, मका, द्राक्षं, स्ट्रॉबेरी, चेरी यांची प्रचंड मोठी शेती होती. शेतात धान्य साठवण्याच्या उंच, उभ्या कणग्या होत्या. अनेक ठिकाणी वायनरीज होत्या.शेतिच्या पलीकडे आकाश रेषेपर्यंत भिडलेली सूचिपर्णी वृक्षांची घनदाट जंगले दिसत होती.

या साऱ्या प्रवासाला खळाळती साथ होती ती रिडो कॅनॉलची! अनेक अडचणींवर मात करून हा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प १८३२ मध्ये पूर्ण करण्यात आला.किंग्जस्टन इथल्या लेक ओंटारिओपासून सुरू झालेला २०२ किलोमीटरचा (१२५ मैल ) हा नितांत सुंदर जलमार्ग राजधानी ओटावापर्यंत जातो. या प्रकल्पात दोन नद्या आणि मोठमोठी सरोवरे यांची जोडणी समपातळीत करण्यासाठी ४७ लॉकसची योजना केली आहे. आजही हा ऐतिहासिक जलमार्ग गजबजलेला असतो. युनेस्कोने या जलमार्गाला वर्ल्ड हेरिटेज डेस्टिनेशनचा दर्जा बहाल केला आहे.कनोइ,कयाक, मोटारबोटी यातून ही जलवाहतूक सुरू असते.कॅनाल शेजारून सायकलींसाठी स्वतंत्र मार्ग आहे. जॉगिंग व स्केटिंगही चालू होते. अनेक सुंदर बागांमधून लोक समर पिकनिकचा आनंद घेत होते.

दुसऱ्या दिवशी ओटावाहून चार तासांचा प्रवास करून किंग्स्टनला पोहोचलो.’थाउजंड आयलंड’चा हा परिसर नितांत सुंदर आहे. स्वच्छ, सुंदर, टुमदार, निवांत अशी  लाल, तपकिरी, दगडी रंगांच्या उतरत्या कौलांची ऐश्वर्यशाली घरे निसर्गाच्या कॅनव्हासवरील सजीव चित्रांसारखी भासत होती.

‘ग्रेट लेक्स’ मधून उगम पावलेली सेंट लॉरेन्स नदी समुद्रासारखी विशाल आहे. ग्रेटेस्ट कॅनेडियन रिव्हर म्हणून ती ओळखली जाते. नदीतील ८० किलोमीटरच्या परिघात१८६४ बेटे आहेत. ही बेटे म्हणजे प्राचीन कालातील पर्वतांचे माथे आहेत. अगदी छोट्या आकाराच्या बेटापासून १०० चौरस किलोमीटर्स (४० चौरस मैल ) ची व्याप्ती असलेली ही खडकांवरील हिरवीगार बेटे आहेत.क्रुझमधून आम्ही या बेटांच्या दर्शनासाठी निघालो.

या अथांग पाण्यात अमेरिका आणि कॅनडा यांची तिथली सरहद्द दाखवणारे दोन्ही राष्ट्रांचे ध्वज एका बेटावर फडकत होते. निळसर हिरव्या आरस्पानी पाण्यात लहान मोठ्या बेटांची प्रतिबिंबे पडली होती. यातील काही बेटांवर मनुष्यवस्ती नाही आणि काही बेटे अमेरिकेच्या मालकीची आहेत. विसाव्या शतकाच्या सुरुवातीला न्यूयॉर्क येथील धनाढ्य हॉटेल मालक जॉर्ज बोल्ट यांनी इथले हार्ट आयलँड विकत घेतले. त्यावर सहा मजली घर उभारले. किल्ल्यासारख्या या बिल्डिंगमध्ये १२० दालने व त्यांना जोडणारी अंतर्गत टनेल्स आहेत. पॉवर हाउस, इटालियन गार्डन, ब्रिज सारे त्यांनी आपली प्रिय पत्नी लुईसा हिच्यासाठी उभारले. पण लुईसाच्या अकस्मात मृत्यूनंतर हे घर दुर्लक्षित झाले. १९७७ साली अमेरिका व कॅनडा सरकारने या सार्‍या बेटांचे पुनरुज्जीवन केले. क्रूझमधून आम्हाला या  हिरव्यागार, फळा- फुलांनी बहरलेल्या बागेतील प्रवासी फिरताना दिसंत होते.

‘डार्क आयलंड’वर सिंगर कॅसल आहे. सेंट लॉरेन्सचा खूप उंच, उभा पुतळा एका खडकावर उभारलेला आहे. अमेरिकेचे बेट आणि कॅनडाचे बेट जोडणारा एक इंटरनॅशनल ब्रिजही तिथे आहे. दगडी बेटांच्या हिरव्या कुशीत लपलेली, लाल, पिवळ्या, हिरव्या, राखाडी कौलांची तांबूस पांढरी घरं बघताना आपण परीराज्यातून फेरफटका मारीत आहोत असेच वाटते. घरांच्या अंगणात सुंदर हिरवळ, फुलबागा, फळबागा होत्या.समर सुरू झालेला असल्याने काही घरांच्या अंगणात मुले खेळत होती. काही अगदी जवळची दोन बेटं जोडण्यासाठी  सुबक, कमानदार ब्रिज उभारले आहेत. एका बेटावर चर्च आहे. वीस बेटांच्या एका समूहावर थाउजंड आयलँड नॅशनल पार्क उभारले आहे. मासेमारी आणि पाण्यातले खेळ यात काही जण रमले होते. मध्येच वेगाने दौडणाऱ्या पांढऱ्या स्वच्छ स्पीड बोटस् पळत होत्या. स्वच्छ पांढरे अंग , राखाडी पंख ,काळी शेपटी आणि पिवळसर चोच असलेले सीगल्स पंख पसरून भक्षाचा वेध घेत होते. ही सगळी बेटे म्हणजे विधात्याने स्वतःसाठी फुलविलेली एक आगळीवेगळी बाग आहे. फार फार वर्षांपूर्वी या बेटांवर मूळ कॅनेडियन लोकांची (Aborigines ) वस्ती होती. आज कोट्यावधी डॉलर्स किमतीची ही घरे धनाढ्यांची मिरासदारी आहे. क्रूजमधून या अद्भुत दुनियेचा फेरफटका करून आम्ही परतलो. किनाऱ्यावरील माना उंचावलेल्या सिडार, व्हाईट पाइन वृक्षांनी आम्हाला ‘जमिनीवर’ आणले.

आम्ही जूनच्या मध्यावर तिथे पोहोचलो होतो. पुण्यासारखी थंडी होती पण त्यांचा समर चालू झाला होता. चार महिन्यांच्या कडक थंडीनंतर आता सूर्यदेव पहाटे पाचपासून रात्री दहापर्यंत प्रकाश देत होते. विविध रंगांची फुलं मोठमोठ्या  कुंड्यांमधून ओसंडत होती.उत्साही पावलातून वसंतोत्सव सळसळत होता.खेळांना उधाण आलं होतं .डॉग फेस्टिवलपासून चिल्ड्रेन फेस्टिवलपर्यंत तसंच नृत्य-नाट्य-संगीत, बेंजो, फिडल सारे महोत्सव होते. सारे ओटावा शहरच जणू एक फिरता रंगमंच झालं होतं.

रिडो  हॉल म्हणजे गॉथिक शैलीतील दगडी कौलारू घर आहे.  १८६७ पासून  कॅनडाच्या गव्हर्नर जनरलचे ते  घर  आता पंतप्रधानांचे निवासस्थान आहे. या घराभोवती सुंदर  गार्डन व आर्ट कलेक्शन सेंटर आहे.

म्युझियम ऑफ हिस्ट्रीचे बांधकाम वैशिष्ट्यपूर्ण आहे. २००० वर्षांपूर्वी कॅनडातील मूळ जमाती कनोई म्हणजे  लाकडाच्या लांबट होडीतून इथे आल्या.म्युझियमच्या हॉलमधील सिलिंग हे कनोईच्या तळासारखे बनविले आहे.हॅलचे  खांब वल्हयांसारखे आहेत आणि पार्श्वभूमीवर घनदाट हिरव्या, उंच मजबूत वृक्षांचे भले मोठे चित्र आहे.टोटेम पोल्स म्हणजे आदिवासींनी लाकडी खांबांवर कोरलेले मुखवटे , चिन्हे यांचा खूप मोठा संग्रह तिथे आहे. हे खांब म्हणजे आदिवासींची श्रद्धास्थाने होती तसेच गुप्त संदेश देण्याचे साधनही होते. म्युझियममध्ये मुलांसाठी विशेष विभाग आहे. गाणी, कोडी, खेळ यातून मुलांचे इतिहासाविषयी कुतूहल जागृत होईल असे कार्यक्रम केले जातात. तिथल्या स्टॅम्प संग्रहात १८५१ मध्ये वापरलेल्या पहिल्या पोस्टल स्टॅ॑पपासून आजपर्यंतच्या स्टॅ॑प्सचे कलेक्शन आहे.

ओटावामध्ये रिडो, ओंटारिओ व ओटावा या तीन नद्यांचा संगम होतो. संगमावर डुबकी मारून तिथले पाणी गढूळ करण्यासाठी ,पुण्य मिळविण्यासाठी कुणीही येत नाही. इथून मोठमोठी मालवाहू जहाजे अटलांटिक महासागरापर्यंत जाऊ शकतात. संगमाजवळील हिरव्या वनराईत लपलेले सर्व देशांचे दूतावास गाडीतून बघितले. त्यातल्या एका घरावर भारताचा तिरंगा फडकत होता.

कॅनडा भाग २ समाप्त

© सौ. पुष्पा चिंतामण जोशी

जोगेश्वरी पूर्व, मुंबई

9987151890

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मनमंजुषेतून ☆ पाणमाय… ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले ☆

डॉ. ज्योती गोडबोले

 ? मनमंजुषेतून ?

☆पाणमाय… ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले ☆ 

पाणमाय।

याही गोष्टीला झाली 10 वर्षे.

अचानक माझा गुडघा दुखायला लागला.

गेले ऑर्थोपेडिक  मित्रा कडे.

त्याने सगळे xray काढले, म्हणाला, काय करतेस ग व्यायाम.

म्हटले रोज  जाते की बाबा तळजाई चढायला.

म्हणाला, उद्यापासून ते बंद.

अरे बाबा, मग करू तरी काय या गुडघ्याला.. म्हणाला, येते का पोहायला, पोहायला सुरवात कर, नाहीतर खरे नाही त्या गुडघ्याचे.

अरे बाप रे.

आता शाळेत असताना पट्टीची पोहणारी मी आता, साठी नंतर कुठे जाऊ पोहायला.

पण इलाज नव्हता.

चौकशी केली आणि जवळच एक सुंदर तरणतलाव सापडला.

हा माझ्या घराजवळ, आणि पुन्हा Covered होता.

म्हणजे12 महिने मी पोहू शकणार होते लगेच पैसे भरले.

पहिल्या दिवशी पाण्यात उतरताना आणि उतरल्यावर अशी भीति वाटली.

मला नुसता वॉटर वॉक घ्यायचा होता. काठावर सर बसले होते.

सर कसले, 25 वर्षाचा मुलगाच.

म्हणाले, मॅडम, येतंय ना, पोहायला मग करा की सुरवात.

देवाचे नाव घेऊन सुरवात केली आणि काय आश्चर्य.

शरीर बेटे, मुळीच विसरले नव्हते, हो काहीही.

 किती आनंदात मी पोहायला लागले.

 वावा. फार् मजा वाटली.

मग हळूहळू माझ्या सारख्या, बायका भेटल्या.

सगळ्या जणी माझ्या वयाच्या, थोड्या लहान मोठ्या.

आमची मुले आणि महिला अशी  बॅच होती.

एरव्ही वर्षातले जवळजवळ 8 महिने हा तलाव केवळ आमचाच असायचा.

 

पण एप्रिल मध्ये परीक्षा झाल्या, की छोटी छोटी मुले पोहायला येऊ लागायची.

ती आमच्या बरोबरच असायची.

मग काय. आमचे सर अगदी बिझी असायचे या पोरांना शिकवण्यात.

किती मनापासून शिकवायचे सर त्यांना.

4 वर्षांपासूनची मुले यायची शिकायला.

आई वडिलानाच किती हौस.

काठावर बसून सूचना करायचे.

आणि पोहून वर आले, की लगेच छानसा बाथरोब, आणि डब्यातील खाऊ.

कौतुक तर कित्ती.

आधी रोज रडारड, मग सर म्हणायचे अरे काही नाही होत. बघ बघ.

तो दादा कसा पोहायला लागला.

तुला हसतील की सगळे, भित्रा म्हणून.

काही मुले तर रडून रडून तलाव डोक्यावर घ्यायची.

आमच्या  बॅच ला  ध्रुव यायचा.

अगदी, बारीक, गोरापान, आणि चारच वर्षाचा जेमतेम.

बाहेर असेपर्यंत, बडबड.

सरांनी पाण्यात घेतले की आक्रोश सुरू.

आईबाबा, मावशी, आजी. , सर्वांना हाका मारूनमोठमोठ्याने रडायचा मग आम्ही पोहत असलो की सरांना म्हणायचा.

ही मावशी माझ्या मध्ये येतेय तिला बाजूला करा.

मग सर म्हणायचे मावशी, ध्रुव पोहतोय, बाजूला व्हा हं.

असे करत ध्रुव मस्त पोहायला लागला.

 त्याचे रडणे, थरथर कापणे बघून एकदा मी त्याच्या वडिलांना विचारले होते,

अहो, इतका लहानआहे ध्रुव, का घाई करताय त्यालापोहणे शिकवायची किती रडतोय तो रोज.

ते हताश पणे म्हणाले, काय सांगू हो, तुम्हाला, घरी 3 वाजले की हा मला पोहायला न्या असा टाहो फोडून डोके उठवतो मग इथे आणले की गप्प बसतो.

ते, मी सर आणि इतर सगळ्या हसायलाच लागलो आणि ध्रुव लाजून वडिलांच्या मागे लपला होता.

साधारण पंधरा दिवसात सगळी मुलं सरांनी तरबेज करून टाकलेली असायची मग शेवटच्या दोन तीन दिवसात मुलांचे आजीआजोबा, कौतुकाने आपल्या नातवंडांचे पोहणे बघायला यायचे. मग एकच गोंधळ.

आजी बघ ना मी कशी उडी मारतो आजोबा माझा विडिओ घ्या ना.

आजीआजोबा कौतुकाने विडिओ काढायचे इतर वेळी शूटिंग ला बंदी असायची.

ते जून पर्यंत चे 4 महिने नुसते गडबडीने असत.

मग तो पर्यंत आमचीही या छोट्या दोस्तांशी मैत्री झालेली असे.

नावानिशी आम्ही त्यांना ओळखू लागलेले असू  मग शेवटच्या दिवशी, ती मुले आमचा निरोप घेत.

मावशी बाय बाय.

आता उद्या शाळा सुरू आमची.

आता पुढच्या वर्षी येणार हं नक्की आम्ही तुम्ही सगळ्या पण असणार ना एखादी निकिता, इशिता, श्लोक, समर्थ विचारायचे.

हो तर. आम्ही बाराही महिने येतो रे, तुम्ही नक्की या हं.

मग आम्ही त्यांच्या साठी घरून खाऊ नेलेला त्यांना देत असू पुन्हा पूल रिकामा व्हायचा.

काही दिवस मग आम्हाला करमायचे नाही.

पुन्हा आमच्या आम्ही,आमचे पोहोणे सुरू करत असू सर ही मुकाट हरवल्या सारखे काठावर बसून असत.

 या दोन वर्षात,कोरोना मुळे सर्व तलाव बंद होते किती  किती मिस केले आम्ही या आमच्या दोस्ताला.

दोन वर्षे तलाव पूर्ण रिकामा केलेला होता.

तो नुसत्या रिकाम्या खोली सारखा तलाव बघून वाईटच वाटले.

पण आता आम्हाला सगळ्यांना मेसेज आले.

आपला तलाव सुरू झाला या.

आम्ही एकमेकींना फोन केले आणि लगेच जायला लागलोही खूप आनंद झाला, ते स्वच्छ निळेशार तुडुंब भरलेले नितळ पाणी बघून.

मला या तलावाने, काय दिले नाही?

तर सगळेसगळे दिले.

माझा उत्साह परत दिला.

माझे गुडघे थाम्बले.

मला खूप छान मैत्रिणी मिळाल्या.

तिथली माणसे आमची दोस्तच झाली.

माझ्या आणि मैत्रिणींच्याही, खूपशा तक्रारी नाहीशाच झाल्या आपले जी ए कुलकर्णी म्हणतात, तसे पाणी ही पाणमाय आहे.

तुम्ही तिच्या कुशीत शिरलात की ती तुमच्यावर आपले उबदार पांघरूण घालते.

आई सारखे प्रेमच करते पाणी तुमच्यावर.

त्यात नसतो स्वार्थ, नसतो काही हेतू.

पाणमायच ती.

या पाणमायेची ओढ लागते.

 दुपारी 3 वाजले की आमची पावले तलावा कडे वळतातच.

बाहेर धुवाधार पाऊस पडत असतो.

आणि ते धारा नृत्य बघत आम्ही निवांत पोहत असतो.

खूपच थंडी पडली की मग म्हणतो अग काल 6 होते की temperature. मग आता, जरा नको ना यायला.

की मग आम्ही पुन्हा थोडे थांबतो की पुन्हा आमचं पोहोणे सुरू होतं.

ही पाण मायेशी जमलेली गट्टी या जन्मी तरी सुटायची नाही.

 

©️ डॉ. ज्योती गोडबोले

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ मनोज साहित्य # 29 – सजल – पीढ़ियों को दे रहा जो फल निरंतर… ☆ श्री मनोज कुमार शुक्ल “मनोज” ☆

श्री मनोज कुमार शुक्ल “मनोज”

संस्कारधानी के सुप्रसिद्ध एवं सजग अग्रज साहित्यकार श्री मनोज कुमार शुक्ल “मनोज” जी  के साप्ताहिक स्तम्भ  “मनोज साहित्य ” में आज प्रस्तुत है दोहाश्रित सजल “पीढ़ियों को दे रहा जो फल निरंतर… । आप प्रत्येक मंगलवार को आपकी भावप्रवण रचनाएँ आत्मसात कर सकेंगे।

✍ मनोज साहित्य # 29 – सजल – पीढ़ियों को दे रहा जो फल निरंतर… 

समांत- अना

पदांत- – है

मात्राभार- 21

 

आंँधियों से जूझ कर ही वह तना है।

काटना उस वृक्ष को बिल्कुल मना है।।

 

छा गईं हरियालियाँ देखो चतुर्दिक

जिंदगी को साँस देने तरु बना है ।

 

पीढ़ियों को दे रहा जो फल निरंतर,

वह कुल्हाड़ी देखकरअब अनमना है।

 

तप रही धरती उबलते तापक्रम से

रोपना है पौधों को बस कामना है।

 

जब धरा की गोद का शृंगार होगा,

स्वस्थ होगी यह प्रकृति सद्भावना है।

 

घूमने जाते हैं पर्यटक देश में,

बिखरी सभी विरासतें सहेजना है ।

 

वृक्षों से वरदान जगत को है मिला ,

मिली सम्पदा ईश की समेटना है।

 

©  मनोज कुमार शुक्ल “मनोज”

30 अगस्त 2021

संपर्क – 58 आशीष दीप, उत्तर मिलोनीगंज जबलपुर (मध्य प्रदेश)-  482002

मो  94258 62550

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – कथा-कहानी ☆ लघुकथा – एक पंथ कई काज ☆ श्री विजय कुमार, सह सम्पादक (शुभ तारिका) ☆

श्री विजय कुमार

(आज प्रस्तुत है सुप्रसिद्ध एवं प्रतिष्ठित पत्रिका शुभ तारिका के सह-संपादक श्री विजय कुमार जी  की एक विचारणीय लघुकथा  “एक पंथ कई काज)

☆ लघुकथा – एक पंथ कई काज ☆

“क्या बात, आजकल कार से काम पर आ-जा रहे हो। मजे ही मजे, आराम ही आराम, शान ही शान और मान ही मान है अब तो।” दोस्त आशुतोष ने कटाक्ष करते हुए कहा।

नसीब समझ गया। आशुतोष को फिजूलखर्ची से चिढ़ थी। शायद उसका कार में आना-जाना उसे फिजूलखर्ची लग रहा था। नसीब ने हंसकर कहा, “बेशक कार से आने जाने में मजा और आराम तो है ही, लोग इसे शान की सवारी कहते हैं, तो आदर-मान भी पूरा देते हैं। परंतु इसके साथ-साथ मेरे लिए और भी कई कारण हैं कार से आने-जाने के। हालांकि तुम जानते हो कि जब तक जरूरी ना हो मैं ऐसी चीजों पर खर्चा नहीं कर सकता।”

“और क्या कारण हैं भई, हम भी तो सुने?” आशुतोष थोड़ी-सी गंभीर मुद्रा में बोला।

“तुम तो जानते हो कि जब से मेरा बायाँ पैर दुर्घटनाग्रस्त हुआ है, मैं ठीक से पैर नीचे नहीं लगा पाता हूँ। तो स्कूटर-मोटरसाइकिल से कहीं आते-जाते समय परेशानी रहती है। इसलिए मैंने कार से आने जाने का निर्णय लिया है।” नसीब ने स्पष्ट किया।

“बात तो तुम्हारी सही है यार, एक-डेढ़ लाख के नीचे तो तुम पहले भी आ गए थे जब तुम्हारे साथ यह दुर्घटना हुई थी।” आशुतोष बात का समर्थन करते हुए बोला।

“इसके इलावा जैसा कि तुम जानते ही हो कि मैं कई सामाजिक संस्थाओं से भी जुड़ा हुआ हूं, और मुझे सामाजिक और कल्याणकारी कार्य करने का भी शौक है। तो मुझे बहुत सा साजो-सामान अपने साथ रखना पड़ता है, जो मैं अब गाड़ी में ही अपने साथ रखता हूं। मुझे सुविधा रहती है और जरूरत पड़ने पर सामान की तुरंत पूर्ति भी हो जाती है।”

“यह भी सही है। कई लोग तो केवल दिखावे के लिए ही यह सब करते रहते हैं, तुम तो फिर भी…।” आशुतोष प्रभावित होता हुआ बोला।

“एक बात और, आते-जाते मुझे जो भी मिलता है मैं उसे लिफ्ट भी दे देता हूं। कई बार तो कुछ बहुत ही ज्यादा जरूरतमंद लोग मिल जाते हैं, जैसे किसी ने जल्दी से ट्रेन या बस पकड़नी है, कोई बीमार है, या किसी को कहीं बहुत जरूरी काम है, वगैरह-वगैरह; तो वह भी एक अच्छा काम साथ-साथ हो जाता है। इसमें मेरा जाता भी क्या है? मैंने तो आना-जाना होता ही है। कई लोग तो अब मजाक में मुझे ‘लिफ्टमैन’ के तौर पर भी जानने लगे हैं।”

“यानी ‘एक पंथ कई काज’।” आशुतोष अब संतुष्ट था।

©  श्री विजय कुमार

सह-संपादक ‘शुभ तारिका’ (मासिक पत्रिका)

संपर्क – # 103-सी, अशोक नगर, नज़दीक शिव मंदिर, अम्बाला छावनी- 133001 (हरियाणा)
ई मेल- [email protected] मोबाइल : 9813130512

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares