Category: वाचताना वेचलेले

  वाचताना वेचलेले   

☆ भारतरत्न गुलझारीलाल नंदा ☆ संग्राहक – श्री माधव केळकर☆

भाडे न दिल्याने घरमालकाने ९४ वर्षीय वृद्धाला भाड्याच्या घरातून हाकलून दिले.  म्हाताऱ्याकडे जुना पलंग, काही अॅल्युमिनियमची भांडी, प्लास्टिकची बादली आणि घोकंपट्टी वगैरे शिवाय काहीही सामान नव्हते. म्हातार्‍याने मालकाला भाडे देण्यासाठी थोडा वेळ देण्याची विनंती केली.  शेजाऱ्यांनाही म्हातार्‍याची दया आली आणि त्यांनी घरमालकाला भाडे देण्यासाठी थोडा वेळ द्यायाला सांगितले . घरमालकाने अनिच्छेने त्याला भाडे भरण्यासाठी थोडा वेळ दिला.

म्हातार्‍याने सामान आत घेतले.

तेथून जाणाऱ्या एका पत्रकाराने थांबून सर्व दृश्य पाहिले.  ही बाब आपल्या वृत्तपत्रात प्रसिद्ध करणे उपयुक्त ठरेल असे त्यांना वाटले.  त्याने एक मथळा देखील शोधला, ” क्रूर जमीनदार पैशासाठी म्हातार्‍याला भाड्याच्या घरातून बाहेर काढतो.”..   मग त्याने त्या जुन्या भाडेकरूचे काही फोटो काढले आणि भाड्याच्या घराचेही  काही फोटो काढले.

पत्रकाराने जाऊन आपल्या प्रेस मालकाला घडलेला प्रकार सांगितला.  प्रेसच्या मालकाने चित्रे पाहिली आणि त्यांना धक्काच बसला.  त्यांनी पत्रकाराला विचारले, “ म्हाताऱ्याला ओळखता का? “ पत्रकार नाही म्हणाला.

दुसऱ्या दिवशी वर्तमानपत्राच्या पहिल्या पानावर मोठी बातमी छापून आली.  ” गुलझारीलाल नंदा, भारताचे माजी पंतप्रधान, एक दयनीय जीवन जगत आहेत.” असे शीर्षक होते.  या बातमीत पुढे लिहिले होते की, माजी पंतप्रधान कसे भाडे देऊ शकले नाहीत, आणि त्यांना घरातून कसे हाकलून देण्यात आले.  आजकाल फ्रेशर्सही भरपूर पैसे कमावतात, अशी टिप्पणीही  केली गेली.  तर दोन वेळा माजी पंतप्रधान राहिलेल्या आणि दीर्घकाळ केंद्रीय मंत्री राहिलेल्या व्यक्तीकडे स्वतःचे घरही नाही.

वास्तविक गुलझारीलाल नंदा यांना रु.  500/- प्रति महिना भत्ता उपलब्ध होता.  मात्र आपण स्वातंत्र्यसैनिकांच्या भत्त्यासाठी लढलो नसल्याचे सांगत त्यांनी हे पैसे नाकारले होते.  नंतर त्यांच्या मित्रांनी त्यांना असे सांगून भत्ता स्वीकारण्यास भाग पाडले की मुळात त्यांना दुसरे कोणतेही स्त्रोत नाही.  या पैशातून ते  घरभाडे देऊन गुजराण करत असत .

दुसऱ्या दिवशी विद्यमान पंतप्रधानांनी मंत्री आणि अधिकाऱ्यांना वाहनांच्या ताफ्यासह त्यांच्या घरी पाठवले.  एवढ्या व्हीआयपी वाहनांचा ताफा पाहून घरमालक थक्क झाला.  तेव्हाच त्यांना कळले की त्यांचे भाडेकरू श्री गुलझारीलाल नंदा हे भारताचे माजी पंतप्रधान होते.  घरमालक त्यांच्या गैरवर्तनाबद्दल लगेच गुलझारीलाल नंदा यांच्या चरणी नतमस्तक झाले.

अधिकारी आणि व्हीआयपींनी गुलझारीलाल नंदा यांना सरकारी निवास आणि इतर सुविधा स्वीकारण्याची विनंती केली.  गुलझारीलाल नंदा यांनी, ‘या वृद्धापकाळात अशा सुविधांचा काय उपयोग?’ असे सांगून त्यांची ऑफर स्वीकारली नाही.  शेवटच्या श्वासापर्यंत ते एका सामान्य नागरिकाप्रमाणे सच्चे गांधीवादी म्हणून जगले.  1997 मध्ये सरकारने त्यांचा भारतरत्न देऊन गौरव केला.

आदरांजली आणि विनम्र अभिवादन

संग्राहक : माधव केळकर

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री सुहास रघुनाथ पंडित

 वाचताना वेचलेले 

☆ आयुष्याची योग्य दिशा… सुश्री अंजली गवळी ☆ प्रस्तुती – श्री सुहास रघुनाथ पंडित ☆

आयुष्यात अनेकदा असं होतं की, आपण ठरवतो एक आणि होतं वेगळंच. त्यामुळे संपूर्ण आयुष्यच भरकटल्यासारखं वाटायला लागतं. पुढे काय करावं याची काही दिशा दिसत नाही आणि त्यातून हतबलता वाढायला लागते. कारण जे काही अनपेक्षित समोर येतं त्याबाबत आपण काही विचारच केलेला नसतो. पण त्या परिस्थितीतही पुन्हा उठून सज्ज होण्यातच खरं सामर्थ्य आहे. जो हे सामर्थ्य ओळखतो, कोणत्याही परिस्थितीवर रडण्यापेक्षा तिला सामोरं जाण्याचं धाडस दाखवतो तोच खरा नायक ठरतो.

इतिहास अभ्यासक, लेखक, प्रेरणादायी वक्ते नितिन बानगुडे पाटील यांचं एक भाषण अतिशय प्रसिद्ध झालं आहे. आयुष्याला दिशा कशी द्यायची याविषयी ते मार्गदर्शन करतात. ते म्हणतात, “जगायचं असेल तर सिंहासारखं जगता आलं पाहिजे. शेळी बनून जगण्यात अर्थ नाही. पण त्यासाठी सिंहासारखे कष्ट घेण्याची तयारीही असली पाहिजे. जर आयुष्यात काही साध्य करायचं असेल, यश मिळवायचं असेल तर पहिले त्याच्या प्रवासाला सुरुवात करावी लागेल. आपल्या क्षमता, कौशल्य, सामर्थ्य सगळ्याच्या साहाय्याने स्वतःला झोकून द्यावं लागेल आणि मगच ध्येय ठरवलेल्या दिशेने आपण प्रवास करु शकतो. केवळ आणि केवळ अपार मेहनतीच्या जोरावरच कोणताही माणूस यशाच्या शिखरावर पोहोचू शकतो. जो कोणी हे काहीच करणार नाही तो मात्र नैराश्यात नाहीसा होईल. टिकतो तोच जो काहीतरी साध्य करतो, मिळवतो.

आयुष्यात आपण जिंकूच हा आत्मविश्वास असलं तर यश नक्कीच मिळतं. त्यासाठी स्वतःच्या क्षमतांची ओळख करुन घ्यावी, स्वतःच्या सामर्थ्याची जाणीव असावी. यशस्वी तेच झाले ज्यांनी नियोजनपूर्वक काम केलं. छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या यशाचं रहस्यही आपल्याला हेच सांगतं. भान राखून त्यांनी योजना आखल्या आणि बेभान होऊन त्या अंमलात आणल्या. आपणही स्वतःच्या क्षमता, मर्यादा जाणून नियोजन करावं आणि एकदा ते केलं की बेभान होऊन ते पूर्ण करण्यासाठी कामाला लागावं.“

असं म्हणलं जातं की, प्रत्येक माणूस असामान्य, अलौकिक असतो. त्याला हवं ते मिळवण्याची सगळी क्षमता त्याच्यात असते. पण त्या क्षमतांची जाणीवच नसल्याने तो सामान्य बनून जगतो. खरं तर अभिमान वाटेल असं काम आपल्याला करुन दाखवता आलं पाहिजे. त्यासाठी स्वतःच्या बुद्धिमत्तेवर, स्वतःच्या क्षमतांवर आपल्याला प्रचंड विश्वास असायला पाहिजे. पण नेमकं इथेच आपण कमी पडतो आणि आयुष्याला दिशा मिळण्याऐवजी दशा होऊ जाते. आपलं भविष्य कसं असणार हे ठरवणं बरंचसं आपल्या हातात असतं. जर आपण नियमित व्यायाम केला, चांगल्या लोकांमधून राहून चांगले विचार केले, ध्येयपूर्तीसाठी भरपूर मेहनत घेतली तर आयुष्याची दिशा चांगलीच असणार आहे यात काही शंकाच नाही. पण जर आपण गुंड प्रवृत्तीच्या लोकांमध्ये राहत असू, महत्त्वाची कामं करण्यात चालढकलपणा करत असू, आपल्या आयुष्याबाबतच आपल्यात प्रामाणिकपणा नसेल, अनैतिकता भरली असेल तर आपल्या आयुष्याची दिशा भरकटणारच. त्यामुळे आयुष्याला चांगल्या दिशेने न्यावं की वाईट दिशेने न्यावं हे ठरवणं आपल्या हातात आहे.

आपल्या आजूबाजूचं वातावरणही आपल्या आयुष्याला कशी दिशा मिळणार, हे ठरवत असतं. आजूबाजूला काहीही महत्त्वाकांक्षा नसलेल्या व्यक्ती असतील, कोणतंही गांभीर्य नसलेल्या व्यक्ती असतील तर आपणही हळूहळू त्यांच्यासारखंच होत असतो. हेच जर ध्येय असलेली माणसं आजूबाजूला असतील, आयुष्याबाबत गांभीर्य असलेल्या व्यक्ती असतील तर आयुष्य चांगल्याच दिशेने जाईल. आपल्याला काय हवं आहे, कसं आयुष्य हवं आहे ते ठरवून आपण संगत निवडली पाहिजे. भविष्याच्या दृष्टीने व्यवस्थित योजना आखून त्या पूर्ण करण्यासाठी प्रामाणिक प्रयत्न आपल्याला करता आले पाहिजेत. आपल्या आयुष्याचा उद्देश काय हे आपण एकदा लक्षात घेतलं तरी आयुष्याला योग्य दिशा देण्यासाठी मदत होऊ शकते. गरज आहे फक्त उघड्या डोळ्यांनी आयुष्याकडे बघण्याची, ध्येय ठरवून ते पूर्ण करण्याची आणि आपण असामान्य आहोत हे दाखवण्याचीही. हे सगळं आपण करु शकलो तर आपलं आयुष्य योग्य दिशेला आहे असं आपण नक्कीच म्हणू शकतो.

— ले. : अंजली गवळी 

संग्राहक : श्री सुहास रघुनाथ पंडित 

सांगली (महाराष्ट्र)

मो – 9421225491

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

  वाचताना वेचलेले  

☆ सन्माननीय अपवाद : लो. टिळक ☆ प्रस्तुती – सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे☆

पुण्यातील ज्ञानप्रकाश हे दैनिक व टिळक यांचे अजिबात पटत नसे .  एकदा ज्ञानप्रकाशच्या संपादकांना अग्रलेख लिहिणे जमणार नव्हते, म्हणून हरीपंत गोखले हे टिळकांकडे आले व म्हणाले उद्यासाठी मला एक अग्रलेख लिहून द्या. टिळक म्हणाले ‘अर्ध्या तासाने या !’ गोखले आल्यावर टिळकांनी एक लखोटा त्यांच्या हातात दिला.  तो उघडून पाहिल्यावर त्यांचा डोळ्यांवर विश्वास बसेना.  टिळकांनी ज्ञानप्रकाशच्या संपादकांच्या शैलीत अग्रलेख लिहिला होता– आणि तो त्यांच्या परंपरेशी साधर्म्य राखणारा— टिळकांवर टीका करणारा ! असे होते टिळक महाराज !

एका संपादकाने दुसऱ्या वृत्तपत्रात स्वतःवरच टीका करणारा अग्रलेख लिहावा, हा कधीही मोडला न जाणारा जागतिक विक्रमच होय . 

“SWARAJYA IS MY BIRTH RIGHT, AND I SHALL HAVE IT.“ असे परकीय सत्तेला ठणकावून सांगणाऱ्या लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांना त्यांच्या नुकत्याच झालेल्या जयंतीनिमित्त मनःपूर्वक वंदन 

संग्राहिका : मंजुषा सुनीत मुळे

९८२२८४६७६२

  वाचताना वेचलेले  

☆ भेट… ☆ प्रस्तुती – श्री अनंत केळकर ☆

आयुष्यात भेटणारं कोणीच अकारण भेटत नसतं

विधात्याने जाणीवपूर्वक लिहिलेलं आयुष्यातलं ते एक पान असतं —-

भेटणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीकडून काहीतरी शिकणं त्याला अपेक्षित असतं

म्हणूनच बहुदा त्याने दोघांच्या भेटीचं नाट्य घडवून आणलेलं असतं —–

मित्र असोत वा शत्रू ,  प्रत्येक जण जणू एक पुस्तक असतं

ते कसं वाचायचं हे प्रत्येकाने आपापलं ठरवायचं असतं ——

शंभर टक्के चांगलं किंवा शंभर टक्के वाईट कोणीच नसतं 

प्रत्येकात चांगलं असं काही ना काही दडलेलंच असतं —–

त्यातलं चांगलं ते अधिक आणि वाईट ते उणे करायचं आहे

” मीपण ” पूर्ण वजा करून ” माणूसपण ” तेवढं जमा ठेवायचं आहे —–

स्वतःसाठी जगताना थोडं दुसऱ्यासाठीही जगता येतं का पाहायचं आहे 

कोणासाठी आधारवड तर कोणासाठी श्रावणधारा होऊन बरसायचं आहे —–

म्हणून मला भेटणाऱ्या प्रत्येकाच्या मनात माझ्यासाठी इवलासा कोपरा असू दे

त्यांच्याही आयुष्यात विधात्याने लिहिलेलं माझ्या नावचं फक्त एक पान असू  दे —–

——-असेल ना? 

संग्राहक : श्री अनंत केळकर

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

☆ बिच्चारा वजन काटा — ☆ प्रस्तुती – सौ.बिल्वा शुभम् अकोलकर ☆

पायरीचा रस आणि हापूस थोडा कापून…

वजनकाटा २ महिन्यासाठी ठेवला आहे झाकून..

कैरीची डाळ आणि झकास पन्हं थंडगार

रात्री पण ice cream चा मारा चाललाय फार

व्यायाम करायचा निश्चय येणाऱ्या सोमवारचा करून

वजनकाटा २ महिन्यासाठी ठेवला आहे झाकून..

उन्हाळ्याच्या सुरवातीलाच खायची ती ओल्या काजूची उसळ

आणि चव बदलायला कधी तरी लागते मग मिसळ

रसरशीत बिट्ट्या चोखताना सगळं तोंड जातंय माखून

वजनकाटा २ महिन्यासाठी ठेवला आहे झाकून..

काहीही न करताच येतोय रोज इतका घाम

वजन कमी करण्यासाठी वेगळे नको काही काम

हाताची बोटं पायांच्या बोटाला टेकतात अजून वाकून..

वजनकाटा २ महिन्यासाठी ठेवला आहे झाकून..

संग्राहिका : बिल्वा अकोलकर

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

 वाचताना वेचलेले 

☆ स्त्रियांच्या विविध आणि सुंदर छटा… ☆ प्रस्तुती – सौ. स्मिता पंडित ☆

डेअरी दुकानात श्रीखंडासाठी रांगेत उभा होतो. तिथे एकाच ठिकाणी ” दूध, दही, ताक, लोणी, तूप “

बघून वाटलं की अरेच्या, ह्या तर सर्वच स्त्रीच्या जीवनाच्या अवस्था आहे..!  पाहूया कसे ते..?—-

“दूध” 

दूध म्हणजे लग्नापूर्वीचं जीवन: कुमारिका.

दूध म्हणजे माहेर . दूध म्हणजे आईवडिलांशी नातं —शुभ्र, सकस, निर्भेळ—-

स्वार्थाचं पाणी टाकून वाढवता येत नाही,ते लगेच बेचव होतं. 

त्यावेळी तिला आपल्यासारखं जग सुद्धा स्वच्छ ,सुंदर,निरागस दिसतं.

“दही“

कन्यादानाचं विरजण लग्नात दुधाला लागलं की  कुमारिकेची वधू  होते . दुधाचं  नाव बदलून दही होतं ! 

दही म्हणजे त्याच अवस्थेत थिजून घट्ट होणं !–लग्नाच्या दिवशी मुलीची झालेली बायको पुढे अनेक वर्षे त्याच भूमिकेत थिजून राहते. –दही म्हणजे मुलीचं आपल्या लग्नाशी असलेलं घट्ट नातं. ” कितीही मारहाण करणारा,व्यसनी,व्यभिचारी, मनोरुग्ण किंवा नुस्ता कुंकवाचा धनी असलेला नवरा असला “ तरी” स्त्री त्याच्याप्रती  एवढी निष्ठा का दाखवते ? नवरा हा “पती परमेश्वर” म्हणून ? नव्हे –

तर याचं उत्तर म्हणजे तिचं आपल्याच लग्नाशी असलेलं घट्ट नातं.

“ताक” 

सर्वसामान्य स्त्रिया लग्नात दही झाल्या की दुसऱ्या दिवसापासून संसाराच्या रवीने घुसळल्या जातात,त्यांची आता सून होते, म्हणजे “ताक” होतं.– ” दूध जसं सकस तसं ताक बहुगुणी.”

‘बडबडणारी सासू असो ( वात प्रकृती ) किंवा  खवळलेला नवरा असो  (पित्त प्रकृती)’–ताक दोघांनाही शांत करतं.. हा यावरचा उत्तम उपाय आहे असं आयुर्वेद म्हणतो.

“ताक” म्हणजे सुनेचं सासरशी नातं. सासरी स्त्री ताकासारखी  बहुगुणी असावी लागते. सगळ्या प्रश्नावर तीच उपाय. तिथे दूध पचत नाहीच ! ‘दूध’ पाणी घालून बेचव होतं पण ‘ताक’ मात्र पाणी घालून वाढत राहतं आणि अनेक वर्ष  संसारातल्या सगळ्या प्रश्नांवर कामी येतं .

“लोणी” 

अनेक वर्ष संसाराच्या रवीने घुसळून घेत ताक सर्वाना पुरुन उरतं. मग २० वर्षांनी जेव्हा माझं फलित काय असा प्रश्न ताक विचारतं, तेव्हा मऊ,रेशमी, मुलायम, नितळ लोण्याचा गोळा नकळत वर आलेला दिसतो . हे लोणी म्हणजे नवऱ्याशी नातं. रवीच्या प्रत्येक घुसळणीत ह्या नात्याचे कण  कण  ‘लोणी’ होऊन हळूच बाजूला जमा होत असतात हे तिच्या लक्षात येत नाही. कानावरच्या चंदेरी बटा खरं तर रोज आरशात  लाजून तिला सांगत असतात. पण तिला त्यांची ही भाषा कळत नाही . तरुण दिसण्यासाठी ती त्या बटांचं तोंड काळं करते. ‘ताकाला’ पुन्हा ‘दूध’ व्हायचं असतं, हा वेडेपणा नाही का ?

“तूप“

‘लोणी’ ही तिची अंतिम अवस्था नसते म्हणून ते फार काळ धरून ठेवता येत नाही. ते आपलं रूप बदलतं . नव-याच्या नात्याचं प्रेम कढवून ती आता घरासाठी, नातवांसाठी आज्जीचं नवं रूप घेते – आणि त्याच लोण्याचं आता कढवलेलं “साजूक तूप होतं”.  वरणभात असो ,शिरा असो ,किंवा बेसन लाडू असो, घरातल्या प्रत्येक गोष्टीत आता आजी नावाचं पळीभर  साजूक तूप पडतं आणि जादू घडते.

देवासमोरच्या चांदीच्या छोट्या निरांजनात तुपाच्या लहानश्या गोळ्यात खोचलेली वात  बघितली की मला घरासाठी येताजाता हात जोडणारी चंदेरी केसांची आजी दिसते.

घरासाठी, कुटुंबासाठी प्रार्थना करत करत हे ‘तूप’ संपून जातं.हीच ती स्त्रीची  अंतिम उच्च  अवस्था होय.

” दूध ते तूप ” हा असा अनोखा स्त्रीच्या आयुष्याचा प्रवास. 

” स्त्री आहे तर श्री आहे असं  म्हटलं तर वावगं ठरू नये.”

—” असा हा स्त्रीचा संपूर्ण प्रवास- न थांबणारा, सतत धावणारा,न कावणारा, न घाबरणारा, कुटुंबासाठी झिजणारा, कुटुंबाची काळजी घेणारा “. —–

ह्या प्रवासास तथा समस्त स्त्री वर्गास मानाचा मुजरा ll.

संग्राहिका : स्मिता पंडित 

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

सुश्री स्नेहलता दिगंबर गाडगीळ

  वाचताना वेचलेले   

☆ वसा ई-साक्षरतेचा… सुश्री अनुज्ञा बर्वे ☆ प्रस्तुती – सुश्री स्नेहलता गाडगीळ☆

श्रावण महिन्यातल्या कहाण्या ऐकणं ही पर्वणी असे माझ्या लहानपणी !

तशा ढंगात आधुनिक कथुली लिहिण्याचा हा एक प्रयत्न– यंदाच्या श्रावणमासारंभानिमित्ताने —-

फार फार वर्षांपूर्वीची गोष्ट !

(२१व्या शतकात आठेक  वर्षापूर्वीची म्हणजे फार फार्रच!  राईट?)

आटपाट सहनिवासात एक कुटुंब रहात असे. त्यातले राजा -राणी नि दोन राजपुत्र आधी अगदी आनंदाने रहात. जसजसे राजपुत्र राजाच्या पावलावर पाऊल टाकून  शिक्षणात यशस्वी होत गेले, तसतसे ते राजाच्या मर्जीत राहू लागले आणि…..

ई-युगात  राणी मात्र हळुहळु मागे पडत गेली (खरंतर मागासलेली ठरली), नि त्या त्रिकुटाची नावडती झाली.

यथावकाश, शिक्षणाच्या मोहिमेसाठी राजमान्यतेने दोन्ही राजपुत्रांनी देशांतर केलं.

राजा नि राजपुत्रांचं त्रिकुट ई-संवादा ने आणखी घट्ट जोडलं गेलं.

राणी मात्र नावडतेपणाने दुरावत गेली.

राजपुत्र मोहिमेवर गेल्यानंतरच्या पहिल्या श्रावणात तिनं पुत्रांच्या क्षेम-कल्याणासाठी व्रतवैकल्यं

करायचं योजलं. त्यातल्या देवांच्या कहाण्यां मधून राणीला प्रेरणा मिळाली नि तिनं वसा घेतला-

स्वत:साठीही !

सर्वप्रथम राणीने आपल्या खाजगी ठेवी तून वशासाठी लागणारं एकमेव साहित्य, (अगदी पारंपरिक कहाण्यातल्या एक मूठ साहित्यासारखं) म्हणजेच स्मार्टफोन खरेदी केला. देवांच्या कहाण्यांनी प्रेरित झालेल्या राणीला पतिदेव सहाय्य करतील असा भरवसा नव्हताच मुळी !

त्यामुळे—सहनिवासात राहणाऱ्या नि रोज सायंवॅाक घेणाऱ्या एका नवयौवना उमेशी जवळीक साधली.

उमेनंही, राणीला सखी म्हणून स्वीकारलं.

नंतर श्रावणातल्या दर सोमवारी सहनिवासाच्या कट्ट्यावर ह्या सखी-पार्वतीच्या जोडीनं चौसोम (४ सोमवारची) योजना आखली. राणीनं, ई-तंत्र-संथा घ्यायचं निश्चित केलं.

पहिल्या सोमवारी काय घ्यावं?—-

मुठीतल्या मोबाईलला मनोभावे नमस्कार करून राणीने संपूर्ण मोबाईल-कार्य नि ई-जोडणी आत्मसात करून घेतली ,— उमे कडून !

मग दुसऱ्या , तिसऱ्या , चौथ्या सोमवारी उमेच्या समक्ष सहाय्याने, ई-मेल, व्हाट्सअप, फेसबुकमध्ये लक्ष वाहिलं राणीने !!—’ उतणार नाही मातणार नाही । घेतला वसा टाकणार नाही ।। ’  हे ब्रीद वाक्य ठेवून राणीने उपासना सुरूच ठेवली.

राजपुत्रांना पहिल्यांदा ‘मेल’ करून ई-धक्का देत देत हळूहळू राणी ई-स्मार्ट तर झालीच, –

पण…

आत्तापर्यंत ‘राजपुत्र’ हीच दुनिया असलेल्या राणीच्या कक्षा रुंदावल्या नि ती संपूर्ण जगाशी जोडली गेली.

वसा फळाला आला . — * राजा आणि राजपुत्रांची* कमालीची आवडती झाली राणी !

(जसा जसा वसा परिपक्व होत गेला तसा तसा  राणीचा नेट पेमेंट शॅापिंगवरचा दहशतवादी  वरचष्मा राजाच्या नजरेत भरू लागला.)

नेटचे निर्मळ मळे, गुगलचे तळे,

फेसबुकचा वृक्ष, व्हाट्सअप-इन्स्टाग्रामची देवळे रावळे.

मुठीतला मोबाईल मनी वसावा. संपूर्ण ई-साक्षर व्हावं —

संपूर्णाला काय करावं? ॲानलाईन अल्पदान करावं.—

ही बोटाच्या टोकावर उत्तरं असणारी कहाणी सुफळ संपूर्ण

हा वसा कुणी घ्यावा ? –काळाबरोबर राहू इच्छिणाऱ्या कुणीही घ्यावा –नि घेतला वसा टाकू नये.

लेखिका : अनुजा बर्वे

संग्राहिका  : स्नेहलता गाडगीळ

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

 वाचताना वेचलेले 

गाद्या घालणे… अज्ञात ☆ प्रस्तुती सौ. शुभदा भा. कुलकर्णी (विभावरी) ☆

पूर्वी रात्रीची जेवणं आठ साडेआठ च्या सुमारास होत असत.साडेनऊ पर्यंत दिवे मालवून रेडिओवरची श्रुतिका ऐकत किंवा कधी रात्री दहाची आकाशवाणी संगीतसभा ऐकत लोक झोपेच्या आधीन होत.तत्पूर्वी गाद्या घालणे हे नित्य काम करावे लागे.तेंव्हा घरात एक किंवा दोन पलंग असत.खर म्हणजे  लोखंडी ,उभ्या आडव्या पट्ट्या असलेलली एकच कॉट असे.२/३ खोल्यांच्या लहान घरात जागाही नसे आणि प्रत्येकाने कॉटवर झोपण्याची चैन करण्याची पद्धतही नव्हती.सिंगल बेड,डबल बेड,सोफा कम् बेड,बंक बेड चा तो जमाना नव्हता.त्यामुळे घरातील ती एक कॉट वडिलांसाठी राखीव असे.ते घरात नसतील तेंव्हा दुपारी पडायला वगैरे इतरांना ती मिळे.त्यामुळे रात्री घरातील इतर सर्वांनी खाली गाद्या घालून झोपायचं हे ओघानेच आले.

घरात भिंतीला टेकवून ३/४ गाद्यांच्या वळकट्या एकावर एक रचून ठेवलेल्या असत.त्यावर एखादी सतरंजी किंवा चादर घातलेली असे ज्यायोगे गादीतला क्वचित् उसवून बाहेर आलेला कापूस दिसू नये.गाद्या घालण्यापूर्वी पुन्हा एकदा झाडून घ्यायचे.पूर्वी दोन वेळा केर काढायची पद्धत होतीच. फक्त दिवेलागणीला केर काढायचा नाही असा नियम होता.कारण ती वेळ घरात लक्ष्मी येण्याची वेळ.केर काढल्यावर सतरंज्या अंथरायच्या आणि त्यावर गाद्या पसरायच्या.गाद्या घालायचं काम सामान्यपणे घरातली पुरुषमंडळी करत आणि लहान मुले त्यांना आवडीने मदत करत.गादीवरची चादर काढून त्या चादरीने गादी जोरजोरात झटकायची. ढेकणांचाही बंदोबस्त करावा लागे..मग त्यावर हळुवारपणे चादर पसरायची.चादरीची एका बाजुची दोन टोके एकाने पकडायची आणि दुसरी दोन टोके दुस-याने पकडून हळुहळु चादर खाली आणून गादीवर अंथरायची.त्यावेळी चादरीत हवा भरुन मोठा फुगा होत असे.मग गादीवर रांगत रांगत चादरीच्या चारही बाजू ताणून ,निगुतीने गादीखाली दुमडून टाकायच्या.एकही सुरकुती तिथे असता कामा नये यावर वडिलांचा कटाक्ष असे.हे सगळं करताना घरातलं लहान मूल वडिलांच्या पाठीवर घोडा घोडा खेळत असे.घोड्यावरुन गादीवर रपेट मारली जात असे.मुलं कोलांट्या उड्या मारत  .हा खेळ रोज चाले.म्हणून गादी घालणे हे मुलांनाही  काम वाटत नसे तर उलट त्यांच्या मौजेचा भाग वाटे.शेवटी डोक्यापाशी उशा आणि पायापाशी पांघरायची चादर ठेवली की हे काम पूर्ण होत असे.गादीवर अंथरायची ‘बेडशीट ‘च असे अस काही नाही.आईची किंवा आजीची जुनी मऊ नऊवार साडीसुद्धा पांघरायला असे.हे सगळं झालं की वडिलांच्या पाठीवर पाय देणे असा एक कार्यक्रम असे.भिंतीचा आधार घेऊन आम्ही वडिलांच्या पाठीवर पाय देऊन त्यांची पाठ रोज रगडून देत असू.आईच्या वाट्याला कधीच हे कौतुक आले नाही.पण तरी ती मात्र न चुकता रोज झोपायच्या वेळी आमच्या तळपायाला साजूक तूप लावून देत असे, थंडीत पायांच्या भेगा कोकम तेलाने बुजवत असे,उन्हाळ्यात वर्तमानपत्राच्या घडीने  झोप येईपर्यंत वारं घालत असे…सगळं निरपेक्ष …शेवटी आई ती आईच.

आपण सर्व ह्या अनुभवाचा  आनंद आज ही आठवणीत साठवलेला असेलच !!

लेखक : अज्ञात

प्रस्तुती :  शुभदा भा.कुलकर्णी (विभावरी)

कोथरूड-पुणे

मो.९५९५५५७९०८

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈