Month: January 2023

श्रीशैल चौगुले

 कवितेचा उत्सव 

☆ अंतर्बोध… ☆ श्रीशैल चौगुले ☆

अन् त्या तिथे आहे

भक्तिचे मंदिर ऊभे

जिथे मन देहाविना

भक्तितच दंग, राबे.

कुठे नको पंढरी

तिर्थक्षेत्र रोज नवे

ध्येय एक ऊराशी

श्रध्देत संसार हवे.

संतांची हिच वाणी

संस्काराचे ठाई वसे

कर्म करता जीव

सत्य तिथे देव दिसे.

त्याग दुष्ट वर्तने

चैतन्य मुर्ती अंतरी

आत्मा संतुष्ट खरा

कर्तव्य भाव मंदिरी.

© श्रीशैल चौगुले

९६७३०१२०९०

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

 जीवनरंग 

☆ “पुन्हा एकदा अश्रुंची फुले झालीत…” – लेखक – डाॅ. संजय ☆ सुश्री हेमा फाटक ☆ 

“अजय, इकडे ये, माझ्या समोर येऊन सरळ उभा रहा, ही वेळ आहे का शाळेत यायची..? तूच सांग आता कुठली शिक्षा करु मी तुला, ह्या पूर्वीही छड्या मारुन झाल्या, कान पिळून झालेत, बाकावर उभं करुन झालं, वर्गाच्या बाहेर काढून झालं, काही फरकच कसा नाही तुझ्यात, सगळ्या शिक्षा आपल्या हू की चू न करता रोज चुपचाप सहन करतो, दिसतोस तर हडकुळा पण कुठल्या हाडा मासाचा बनला आहेस मला तर काही कळत नाही, काहीच फरक कसा नाही पडत रे तुझ्यात..?

लक्षात ठेव तु अजय, आता एकदाच शेवटचं सांगते, पुन्हा जर तू वर्गात वेळेवर नाही आलास ना तर एकदिवस मीच शाळा सुरू होण्यापूर्वी तुझ्या घरी येऊन तुझ्या पालकांचा समाचार घेईन, विचारीन त्यांना, कुठे लक्ष असतं तुमचं, तुमचा मुलगा केव्हा येतो शाळेत, बाहेर काय उद्योग करतो, शाळेच्या नावाखाली कुठे जातो, मुलाची काही फिकीर आहे की नाही तुम्हाला ..? अन्  घेऊन येईन त्यांच्यासमोर तुला ओढत वेळेवर शाळेत, कळू दे एकदा तुझ्या पालकांना तूझे खरे गुण ..! “

अजय वर्गातला खरतर एक गोड, निर्मळ, सोज्वळ, शांत चेहऱ्याचा, नीटनेटका मुलगा होता, वर्गात कधी दंगा न करणारा,  अतिशय हुशार, नियमित होमवर्क करुन येणारा, आणि शाळेत आल्यावर वर्गात नीट लक्ष देऊन शिकणारा, नेहमी पहिल्या पाचात येणारा गुणी मुलगा पण इतक्यांदा सांगूनही कधीच तो वर्गात वेळेवर येत नसे, कधी अर्धा तर कधी चांगला तासभर उशीर करायचा यायला, एवढा हुशार असून का हा असं वागतो ह्याचं त्याच्या ह्या मॅडम ला कोडं होतं, घरच्यांना ठाऊक नसतांना हा बाहेर काही वाईट कामं तर करुन येत नसेल अशी भीती त्यांच्या मनात होती..!

आईवडिलांना त्यांनी कितीदा निरोप पाठवले, डायरीत शेरे मारुन दिले पण हा दाखवतच नाही डायरी त्यांना ..!

काल एवढं बजावून देखील आज उलट  हा अजून तासभर उशिराच आला आणि  शांतपणे मॅडम समोर आपला उजवा हात पुढे करून छड्या खाऊन घेतल्या ..!

कालच्या सांगण्याचा जराही उपयोग न झाल्याने व आज उलट जास्तीच उशिरा आल्याने मॅडम रागातच होत्या, त्यांनी त्याच्याकडे न बघता रागानेच त्याच्या कोमल हातांवर रोजच्या पेक्षा तीन छड्या जास्ती मारल्या, हात लाल होऊन गेला होता, डोळ्यातलं पाणी गालांवर ओघळू न देता निमूटपणे सहन करुन तो आपल्या जागेवर जाऊन बसला ..!

मॅडमचं आज शिकवण्यात लक्ष नव्हतं, त्याचेच विचार त्यांच्या डोक्यात येत होते, का हा असं करतो..? एवढा हुशार मुलगा असून रोज का आपला मार खातो ह्याचं त्यांना वाईटही वाटत होतं, तो लिहीत असतांना अधून मधून चोरून त्या त्याच्याकडे बघत होत्या, शांत, निर्वीकार तो नेहमी असतो तसाच होता, आज त्यांनी मनात पक्क ठरवलं उद्या कुठल्याही परिस्थितीत शाळा सुरू व्हायच्या आधी अजयच्या घरी जाऊन यायचं, दुसऱ्या दिवशी ठरवल्या प्रमाणे शाळेच्या अर्धातास आधी घरातून निघून त्यांनी  स्कूटी अजयच्या घराकडे वळवली, अजयच्या घरासमोर थोड दूरच त्या थांबल्या अजय शाळेच्या वेळेस कुठे जातो ते बघायला म्हणून.!

शाळेची वेळ झाली होती, अजय लगबगीने घरातून बाहेर पडला पण स्कूल bag न घेताच, शाळेच्या वेळेत हा बाहेर राहून नक्कीच काहीतरी वाईट कामं करतो हा मॅडम चा समज दृढ होत नाही तेवढ्यात  चालतच तो साधारण एक फर्लांग भर दूर असलेल्या सरकारी हॉस्पिटल मधे गेला, मॅडम त्याच्या मागे गेल्या, स्कूटी स्टँडवर लावून जाणारच होत्या त्या आत तोवर त्यांना अजयच व्हील चेअर वर बहुतेक त्याचे वडील असावेत,  त्यांना बसवून लगबगीने बाहेर येत असलेला दिसला, आजूबाजूला त्याचं लक्ष नव्हत, काळजीपूर्वक वडीलांना त्याने घरात नेऊन सोडलं, मॅडम पुन्हा दूरच थांबल्या होत्या, थोड्याच वेळात पुन्हा अजय गडबडीत व्हील चेअर वर बहुतेक आता आई असावी, तिला घेऊन बाहेर पडला, पुन्हा हॉस्पिटल, पुन्हा थोड्या वेळात तिला घेऊन घरी आला व मोकळी व्हील चेअर हॉस्पिटल मधे परत देऊन आला, घरी येऊन लगेच पुन्हा बाहेर पडला, आता मात्र स्कुलबॅग खांद्यावर होती, साधारण पाऊण एक तास मॅडम हे सगळं बघत होत्या ..!

अजय शाळेत गेल्यावर त्या अजय च्या घरी गेल्या त्याच्या आईवडिलांना भेटायला पण माहित नाही का आपण अजय च्या मॅडम आहोत हे त्यांनी सांगितलं नाही त्यांना, अर्धा पाऊण तास काय बोलणं झालं असेल त्यांचं तेवढंच, बाहेर पडल्या तेव्हा त्यांचे डोळे भरून आले होते..!

अजय च्या आईवडिलांना त्यांच्या मधुमेहा साठी दिवसातून दोनदा इन्सुलिन injection घ्यावं लागतं, औषधं महाग असल्याने विकत आणून घरात घेणं त्यांच्या परिस्थिती मुळे त्यांना परवडत नाही, सरकारी हॉस्पिटल मधे free होत असल्याने दोघांना ते दिवसातून दोनदा तिथे नेऊन देऊन आणायची जबाबदारी अजय च्या खांद्यांवर ह्या लहान वयात येऊन पडली आहे जी तो त्याची शाळा आणि अभ्यास सांभाळून आज तीन वर्ष झाले एकही दिवस न चुकता पार पाडतो आहे ..!

शाळेत जायचा आता मॅडमचा मूड नव्हता म्हणून त्या पुन्हा घरी गेल्या, बोलून आल्यापासून थोड्या अस्वस्थ होत्या बहुतेक त्या ..!

दुसऱ्या दिवशीपण शाळेत त्या गुमसुम होत्या, शिकवण्यात लक्ष लागत नव्हतं त्यांचं म्हणून मुलांना त्यांनी एक विषय देऊन निबंध लिहिण्यात गुंतवले नीटनेटका अजय नेहमी प्रमाणे आजही लेट आला, स्कूल bag जागेवर ठेऊन खाली बसणार इतक्यात मॅडम ने बोलावले …

“अजय इकडे ये “

अजय खाली मान घालून मॅडम समोर येऊन उभा राहिला, त्यांनी न सांगताच त्याने उजवा हात पुढे केला त्यांना आज खरतर त्याच्याकडे बघायची पण हिम्मत होत नव्हती तरी बसल्या बसल्या त्यांनी छडी उचलली अन् अचानक अजय च्या हातात छडी देऊन स्वतः चा उजवा हात त्याच्या समोर केला ..

” मार अजय मार, आज तू मला शिक्षा करणार आहेस, मी नाही, मार आज तुला किती छड्या मारायच्या आहेत मला त्या मार “

हे काय चाललंय अजय ला काही कळेना, कावरा बावरा झाला तो ..

” नाही मॅडम मी चुकलो, मीच नेहमी चुकतो “

रोज मार खाऊन देखील मॅडम विषयी प्रचंड आदर होता त्याच्या मनात रोज आपण चुकतोय म्हणून मॅडम नाराज होऊन असं म्हणताएत असं वाटलं त्याला, त्याने छडी टेबल वर ठेवली मॅडम उठल्या, त्याला जवळ घेतलं अन् घट्ट उराशी धरलं आणि मिटलेल्या डोळ्यातून अश्रूंना वाट करुन दिली ..!

त्यालाही रडू कोसळले गुरुशिष्यांचे अश्रू टपाटप पायावर पडून पुन्हा एकदा त्यांची फुले झालीत..!

🏵️🌹🏵️

लेखक – डॉ संजय 

संग्रहिका – सुश्री हेमा फाटक

सुश्री सुलू साबणे जोशी

 इंद्रधनुष्य 

☆ हिंदुत्व म्हणजे… ☆ प्रस्तुती – सुश्री सुलू साबणे जोशी  ☆

हा किस्सा आहे थोर संत स्वामी चिन्मयानंदजींचा.

एकदा, इतर साऱ्या धर्मांसमोर हिंदुत्वाला अगदी क्षुल्लक समजणाऱ्या, एका तथाकथित ‘सेक्युलर’ स्त्री पत्रकारानं स्वामीजींना विचारलं :  

पत्रकार : “इस्लामचा संस्थापक कोण आहे?”

स्वामीजी :  “मोहम्मद पैगंबर”

पत्रकार :   “आणि ख्रिस्ती धर्माचा?”

स्वामीजी :   “येशु ख्रिस्त.”

पत्रकार :   “आणि हिंदु धर्माचा संस्थापक?”

आपण स्वामीजींना निरुत्तर केलं आहे, असा तिचा समज झाला होता. ती विजयी स्वरात पुढे म्हणाली.. :

” या धर्माचा कुणीच संस्थापक नाही आणि म्हणूनच हिंदुत्व हा धर्म नाही, हेच सिद्ध होतं.”

स्वामीजी म्हणाले :

“अगदी बरोबर.!”

” हिंदुत्व हा धर्म नाहीच मुळी ! हिंदुत्व म्हणजे निखळ विज्ञान आहे. मानवी जीवन जगण्याचा सत्य मार्ग आहे.”

— त्या महिला पत्रकाराला काहीच कळलं नाही…. 

आता, स्वामीजींनी तिला प्रश्न विचारायला सुरूवात केली.

स्वामीजी : ” भौतिक शास्त्राचा संस्थापक कोण? “

पत्रकार : ” कुणाही एका व्यक्तीचं नाव नाही सांगता येणार.”

स्वामीजी :-  ” बरं, रसायनशास्त्राचा संस्थापक कोण? “

पत्रकार : ” इथंही कुणा एका व्यक्तीचं नांव, नाही सांगता येणार.”

स्वामीजी : ” प्राणिशास्त्राचा संस्थापक कोण?”

पत्रकार : “अर्थातच, कुणा एका व्यक्तीचं नांव नाही सांगता येणार. अनेक शास्त्रज्ञांनी, तसंच वेगवेगळ्या काळात; ह्या शास्त्रांबद्दलच्या ज्ञानात आपापल्या परीनं वेळोवेळी भर घालून, ही शास्त्रे समृद्ध केली आहेत.”

यावर स्वामीजी बोलले – 

“आधुनिक शास्त्रज्ञांनी मानवाच्या भौतिक गरजांचा विकास करण्यासाठी, वैज्ञानिक संशोधन केले आहे.  त्याप्रमाणे,

हिंदूधर्मही विज्ञानच आहे— 

‘ ऋषी ‘ या शब्दाचा अर्थ ‘शास्त्रज्ञ’ ! त्यांनी मानवाचा मानसिक, बौद्धिक, सामाजिक विकास करण्यासाठी संशोधन करून, लोक जागृती केली. अनेक ग्रंथ लिहून मार्गदर्शन केले आणि शतकानुशतकं त्याचा विकास  होत आलेला आहे. अनेक थोर संतमहंतांनी, ऋषिमुनिंनी यावर वेळोवेळी संस्कार करून आणि आपल्या संशोधन आणि अनुभवांद्वारे समाजाला योग्य दिशा देण्याचं कार्य अव्याहतपणे सुरूच ठेवलेलं आहे.—- इस्लामचा अभ्यास करायला एकच ग्रंथ – कुराण – पुरेसा आहे. ख्रिस्ती धर्माचा अभ्यास करायला एकच ग्रंथ – बायबल – पुरेसा आहे.—— 

— पण हिंदुत्व म्हणजेच ‘ मानव जीवन मार्गाचा ‘ अभ्यास करण्यासाठी, अनेक ग्रंथालयांत जाऊन शेकडो पुस्तकांचा अभ्यास करावा लागेल. कारण हिंदू धर्म हा संपूर्णपणे विज्ञानाधिष्ठित धर्म आहे.  तो एकाच कोणी व्यक्तीने स्थापन केलेला धर्म नाही.  मानवाच्या जीवन विकासाकरिता आणि मानवाचे जीवन सुखी आणि संपन्न होण्याकरिता जो मार्ग भगवान श्रीकृष्ण, भगवान श्रीराम, अनेक ज्ञानी ऋषी, मुनी आणि संतांनी दाखवला आहे; त्या सत्य महामार्गालाच ‘ सत्य सनातन वैदिक हिंदू धर्म ‘ असे म्हणतात.”

— यावर ती महिला पत्रकार निरुत्तर झाली.

आज हिंदू धर्मीय लोकांनाही त्यांच्या धर्माबाबत अज्ञान आहे, कारण ते धर्मग्रंथांचा अभ्यास करत नाहीत. म्हणूनच म्हणतात, की जर ग्रंथ समजले तर संत समजतील, आणि संत समजले तर भगवंत समजेल; तसेच धर्म ही समजेल.

संग्राहिका : सुश्री सुलू साबणे जोशी

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

 मनमंजुषेतून 

☆ लईच_बीजी… सुश्री योगिता कुलकर्णी ☆ प्रस्तुती – सुश्री मीनल केळकर ☆ 

सध्या हळदी कुंकवाचा सिझन आहे… 

त्यामुळे शाळेतून घरी आलं की आधी मॅसेजेस चेक करावे लागतात की आज किती घरी हळदीकुंकू आहे. मग एक घरी असेल तर ड्रेस, दोनचार घरी असेल तर साडी शोधावी लागते.. 

काय आहे ना…… एका घरासाठी साडी नेसणं म्हणजे बारशासाठी लग्नाची तयारी करण्यासारखं आहे… त्यामुळे मग ड्रेस अडकवायचा.

जर आपल्याला फारच मेकअप वगैरे काहीही करायला वेळ नसेल तर मग तर मी त्या घरी पटापट सहा वाजताच जाऊन यायचं बघते… म्हणजे अगदी सुंदर तयार होऊन आलेल्या बायकाही भेटत नाहीत आणि आपल्याला उगच आपल्याकडे सगळं असून लंकेची पार्वती बनल्याचं दुःखही होत नाही.. 

असो.  पण हळदीकुंकवामुळे ज्या मैत्रिणी गणपतीच्या मिरवणुकीनंतर भेटल्या नव्हत्या त्याही भेटतात आणि त्या भारतातच असल्याची खात्री पटते….. तेवढेच बरे वाटते हो दुसरं काय… 

शिवाय अनेक ठेवणीतल्या साड्यांना हवा लागते नी त्यानिमित्ताने त्या नेसल्या जातात……..

काही मैत्रिणींच्या नवीन साड्यांच्या घड्या मोडल्या जातात…

चांदीची भांडी त्यानिमित्ताने कपाटरुपी जेलमधून बाहेर येतात आणि त्यांना आंघोळ पांघोळ घालून आपण चकाचक करतो… 

तेच ठेवणीतल्या मोठ्या पातेल्याच्या बाबतीतही होतं…. कपाटात वर कुठेतरी पडलेले मोठ मोठे भांडे बाहेर येतात नी चकाचक स्वच्छ होऊन त्यात मसाला दूध खळखळ उकळायला लागतं… 

दार झाडून पुसून स्वच्छ होतं नी तिथे सुंदर रांगोळी काढली जाते… भलेही मग उठताना पायही आखडतात आणि कंबरही… तुटून हातात येतात की काय असं वाटायला लागतं, नी पाच मिनिटं म्हाताऱ्या आज्जीसारखं वाकूनच  चालावं लागतं.. 

हळदीकुंकवाच्या दिवशी पोळ्या सकाळीच केल्या जातात आणि एखादी साधी भाजी किंवा खिचडी होणार हे जगजाहीर असतं.. 

घरातला पुरुष वर्ग दबकत दबकत बुटासकट थेट बेडरूम गाठतो नी तिकडेच आरामात डुलक्या घेतो…. 

…. असं करत करत पावणेदहा होतात आणि आता कुणी राहिलं तर नाही ना?? याचा कानोसा घेत आपण साडी फेडून गाऊन घालतो आणि जेवायला पान घेतलं की टाणकन बेल वाजते… 

“ उशिरच झाला गं जरा “म्हणत मैत्रिण येते नी पुन्हा आपण हळदीकुंकवाचं ताट हाती घेतो…… आणि अशा रितीने साडीपासून सुरु झालेला हळदीकुंकवाचा प्रवास गाऊनवर येऊन संपतो..

संक्रांतीचा हा पर्वकाळ म्हणजे खरंच एक पर्वणीच असते सगळ्या मैत्रिणींना भेटण्याची…… आणि लई म्हणजे लईच बिजी असण्याची…. 

सखी (फक्त महिलांसाठी)

लेखिका – सुश्री योगिता कुलकर्णी

प्रस्तुती : सुश्री मीनल केळकर 

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री कमलाकर नाईक

 वाचताना वेचलेले  

☆ शब्द… ☆ प्रस्तुती – श्री कमलाकर नाईक ☆

 शब्दांमुळे आनंद मिळतो—–

शब्दांमुळे दुःख मिळते—–

शब्दांमुळे समस्याही निर्माण होतात—–

शब्दांमुळे उत्तरंही सापडतात—– 

शब्द शापही  देतात—–

आणि शब्द आशीर्वादही देतात—–

आणि शुभेच्छाही देतात—– 

शब्द शत्रुत्वही देतात—–

आणि शब्द मित्रही जोडतात—– 

शब्दांच्या आजारावर औषधही शब्दच असतात!!!!!

त्यामुळे जीवनात प्रत्येक शब्द सुंदर असला पाहिजे!!!!!!!

संग्राहक – श्री कमलाकर  नाईक

फोन नं  9702923636

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈