मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ विवाह करार – भाग-1 ☆ सौ. प्रांजली लाळे ☆

सौ. प्रांजली लाळे

? जीवनरंग ?

☆ विवाह करार – भाग-1 ☆ सौ. प्रांजली लाळे

कैवल्यनं ठरवले होते मस्त आयुष्य एन्जॉय करायचे.अगदी कॉलेजमध्ये असल्यापासून..स्वच्छंदी जगायचे..भरपूर पैसा कमवायचा..पण फक्त स्वतःसाठीच..खाओ पिओ ऐश करो..अरे हेच तर आपलं लाईफ..तो तसा चारचौघात उठून दिसणारा.मुलींची लाईन वगैरे मागे नसली तरी एखादी तरी सहज मागे वळून पाहिल इतका स्मार्ट तर नक्कीच..करीअर आणि बस् करीअरच!! डॉक्टरकीची पदवी मिळाल्यानंतर त्याने आता स्वतःची प्रॅक्टिस सुरु केली..पंचवीशीतला तोरा आणि लवकरच पदरात पडलेले यश..यामुळे तो अधिकच रुबाबदार वाटू लागला..आई-बाबा आणि मोठी ताई एवढेच काय ते चौकोनी कुटुंब..ताईचेही लग्न ठरले..वेल सेटल्ड परागशी अरेंज म्यारेज झाले.तेही थाटामाटात..घरातील वातावरण अगदी आनंदात होते..

आता सर्वांची नजर कैवल्यवर होती..तु कधी करणार रे लग्न?? छे छे सध्या तरी नाहीये विचार..असे म्हणून टाळला त्याने विषय..मी भला  आणि माझं काम भलं..असे रुटीन सुरुच होते त्याचे..दवाखान्यातल्या बऱ्याच केसेस चुटकीसरशी सोडवणाऱ्या कैवल्यला मनातील गुंता काही सुटत नव्हता..लग्नाबाबतची कोणतीही रिस्क त्याला घ्यायची नव्हती..त्याच्या एक दोन मित्राचे कटू अनुभव तो ऐकून होता ना !!

असो..

एक दिवस सकाळीच दवाखान्यातुन इमर्जन्सीचा फोन आला..दुसऱ्या क्षणी कैवल्य गाडी काढून दवाखान्याकडे निघाला देखील..कर्तव्यदक्ष डॉक्टर!!

 एक तरुणी तिच्या बाबांना घेऊन आली होती..बाबांना सिविअर हार्ट अटॅक आला असावा..असा प्राथमिक अंदाज..तपासणी अंती तात्काळ ऑपरेशन करायचे ठरले..ती तरुणी अतिशय घाबरलेली..कोणताही निर्णय घेण्याच्या मनस्थितीत नव्हती..सर्जरी आधी फॉर्मवर तर सही करावी लागणार होती..अतिशय नाजूक प्रकरण आहे हे कैवल्यने जाणलं..तिचं नाव काव्या असल्याचे समजले..तुझ्या बाबांना काही होणार नाही..ही फक्त फॉरमालिटी आहे..बाकी तुम्ही निर्धास्त रहा..असं म्हणताना तिच्याशी नजरा नजर झाली..आखीव रेखीव नाक- डोळे,गहू वर्णीय ती ललना..मनाचा ठाव तर घेत नव्हती त्याच्या???

फॉर्म भरला गेला.काव्याला आश्वस्त करुन कैवल्य कामाला लागला..मन शांत..डोक्यावर बर्फ..पुर्ण एकाग्रतेने त्यानं काव्याच्या बाबांवर यशस्वी शस्त्रक्रिया केली..आता काव्या जरा निश्चिंत झाली..

काव्या अतिशय बडबडी मुलगी..सगळ्यांना आपलसं करणारी..दिलखुलास बोलणं..पाच-सहा दिवसातच आख्खा दवाखाना ओळखीचा..कैवल्यही जरा हलला..मुली अशाही असतात तर..डिस्चार्ज मिळाल्यावर पुनर्तपासणीला दोनदा तीनदा तिचं येणं झाले..कैवल्यशी जुजबी बोलणं झाल्यावर समजले की तिचा दादा परदेशात असतो..आई बाबा आणि तिच भारतात फक्त..अचानक झालेल्या या प्रकाराने हादरुन गेले होते..पण सर्जरी उत्तम पार पडल्याने सुखावले देखील होते..

एक दिवस अचानक काव्याचा फोन आला..बाबा कसंतरी करतायेत..कैवल्यने कोणतेही आढेवेढे न घेता घरी येण्याची तयारी दर्शवली..काही तरी बदल घडत होता..पण काय ते नव्हते कळत त्याला..बाबांची शुगर प्रचंड वाढली होती..त्यामुळे रात्रभर तरी निरिक्षणाखाली रहावं लागणार होते..काव्याचे सोज्वळ वागणे त्याला जास्त भावले..जेष्ठांची काळजी घेणं जाम आवडलं..पहाटे शुगर नॉर्मल झाल्यावरच डॉ.कैवल्य घरी जायला निघाले..

  आजकाल डॉ.कैवल्य काव्यामय झालेले..हे त्यांच्या आईसाहेबांच्या नजरेतुन सुटले नाही..कैवल्य मात्र काहीच न झाल्यासारखा कामात मन गुंतवत असे…काव्यालाही असेच वाटते का हा प्रश्न मनात रुंजी घालू लागला..

पेशंट तपासून झाले आणि केबीनकडे वळतच होता..अचानक काव्या समोरून येताना दिसली.निरभ्र आकाशावर गुलाबी छटा यावी..तसा आकाशी ड्रेस गुलाबी ओढणी असा पेहराव घातलेली काव्या पाहून मंत्रमुग्ध झालेला कैवल्य जसा होता तसाच उभा..

निशब्दं भावनांचा कडेलोट होतो की काय अशी भिती क्षणभर कैवल्यला वाटायला लागली..क्षणात चेहऱ्यावरचे भाव कडक इस्त्री फिरवल्यासारखे सपाट!!

 एक ना एक दिवस अव्यक्त भावना व्यक्त होणारच..पण कशा?? लग्नसंस्थेवर विश्वास नसलेला कैवल्य लग्न करुन लग्न बंधनात अडकणारा नव्हता..आणि काव्याने आई बाबांच्या काळजीने लग्न न करण्याचा निर्णय घेतला होता..

खरं तर लग्न हे असे नाते असते की ज्यामुळे आयुष्य जगण्याला वेगळा अर्थ प्राप्त होतो..एकमेकांसाठी जगणं म्हणजे  प्रेम असते !! पण त्या प्रेमाला लग्न नावाचं कोंदण तर हवंच..

 काव्या तिथून निघून गेल्यावर बराच वेळ कैवल्य ओपीडीत विचार करत बसलेला..भावनावेश उफाळून येत असला तरी त्याच्या ठायी अहंकारही होताच की..काव्याही आता त्याच्यात गुंतत चालली होती..काही ना काही कारणाने कधी मुद्दाम तर कधी अनाहूतपणे कैवल्यला भेटणे व्हायचेच..दोघात भक्कम मैत्रीचे नाते निर्माण झाले होते…एकमेकांना जाणून घेता घेता एक नातं फुलत होतं दोघांत..त्या नात्याचं नाव मात्र नव्हते सापडत दोघांना…

मैत्री की अजून काही हे  समजायला किती वेळ लागणार होता कोणास ठाऊक??

काव्यालाही आता कैवल्यबद्दल विश्वास वाटायला लागला होता..तो आहे ना..मग काही टेन्शन नाही..मग ते प्रेम आहे की आणखी काही माहिती नाही?? दोघेही निशब्दं होऊन फक्त नजरेतुन एकमेकांना बरंच काही सांगून जायचे..पण अर्थ मात्र लागत नव्हता..हेच तर प्रेम नसेल??

कैवल्यने आता स्वतःला गुंतवून घ्यायचे ठरवले..काव्याही शक्यतो दवाखान्यात जायचे टाळू लागली..क्या यही प्यार है??

कधी मधे फोन व्हायचा पेशंटची(?)चौकशी करायला..

काव्याला टाळणे जरी शक्य झाले तरी मनाचे काय??

दोघांचीही मनस्थिती कैवल्यची आई जाणून होती..तिने काव्याच्या आईला फोन केला..मग काय खलबतं झाली..दोन्ही आईंची..अस्फुट भावना कुठे तरी व्यक्त झाल्या तरच त्या सुंदर अविष्कार घडवतात..नाही तर अव्यक्त..अर्धोन्मिलित कळीसारख्या तिथेच गळून जातात..

कैवल्यच्या आईने थेट विषयालाच हात घातला..कैवल्या मला आता असे वाटतेय तु लग्न करावेस..मलाही सूनमुख बघायची घाई झाली आहे..माझ्या पहाण्यात आहे एक मुलगी..तु बघ आणि ठरव..आई मला लग्न या concept वरच विश्वास नाही..प्लीज तु मला अडकवू नकोस..मी असाही खुप सुखी आहे..इती कैवल्य..

आई काहीच बोलली नाही..कैवल्य दवाखान्यात गेल्यावर काव्याला घरी बोलावुन घेतले..काव्या दुपारी पोहचली कैवल्यच्या घरी..तसे तिचे या आधी एकदा दोनदा येणं झाले होते..त्यामुळे परकेपणा कधीचा गायब झालेला..तिच्या बोलक्या स्वभावाने न बोलणाऱ्यालाही बोलायला लावणारी काव्या कैवल्यच्या आईला अतिशय आवडली..कैवल्यचे बाबाही काहीसे अबोल..आणि कैवल्यही तसाच कमी बोलणारा..ताई होती बोलकी..पण ती आता सासरी गेलेली..मग काय कमालीचे एकटेपण आलेले घरात..मै और मेरी तनहाई..बस्स्…काव्या आली आणि क्षणात घरातील माहोलच बदलून गेला..कैवल्यच्या आई जाम खूष..तिने सोबत आणलेल्या सुरळीच्या वड्या आणि पाकातल्या पुऱ्या दोघींनीही जवळजवळ फस्तच केल्या..सोबत गप्पांचाही ओघ होताच की..बोलता बोलता काकूंनी काव्याला तिचे मतही विचारले लग्नाबद्दल..हम्म..मी सध्या तरी लग्नाचा विचार नाही करणारे…आई बाबांना कोण सांभाळेल..लग्न करण्यात जोखीम आहे वगैरे बरंच काही..पण नकारात्मक विचार..इतकी आशावादी मुलगी..ह्याबाबत निराशावादी होती हेही तितकेच खरे..तरी कैवल्यच्या आई आशावादी होत्या..नातेबंध सांभाळण्यात आणि ते निभावण्यातच आनंद मानण्याऱ्या..तुला कैवल्य आयुष्याचा जोडीदार म्हणून कसा वाटतो?? काव्या क्षणभर स्तब्धं झाली..पण निरुत्तर नाही बरं का..सलज्ज नजरेने तिने मान झुकवली..कैवल्यबद्दलच्या प्रेमाला आज जणू तिने मुक संमती दर्शवली होती…

संध्याकाळी कैवल्य घरी आल्यावर आईनं काव्या घरी येऊन गेल्याचं सांगितले…चेहऱ्यावरचा आनंद न लपवता आल्याने कशाला आली होती..किंचित ओरडलाच..अरे मीच बोलावलेले गप्पा मारण्यासाठी..आजकाल तुझे बाबाही मित्रांसोबत बाहेर फिरायला जातात..एकटेपणाचा मला कंटाळा येतो रे…मग काव्याला विचारले मी येते का गं कायमची रहायला इकडे?? काय???आईकडे आश्चर्याने पहात ओरडलाच..आईचे एकटेपण त्यालाही सतावत होते..त्याला वाटणाऱ्या काव्याबद्दलच्या अव्यक्त प्रेमाला आता व्यक्त होण्याशिवाय पर्याय नाही असे दिसत होते..पण पहले आप पहले आप असे किती दिवस??

काव्याशीच बोलायचं असं ठरवून कैवल्यने तिला फोन केला..आज ओपीडी लवकर संपेल. ऑपरेशन्स पण नाहीत आज कोणते..जवळच्या कॅफेला भेटुया…काव्याही चाट पडली..त्याचा बोलण्याचा स्वर आर्जवी वाटला..की फक्त मनाचा खेळ??

काव्याची तर द्विधा मनस्थिती.काय असेल कैवल्यच्या मनात? आपले आई बाबा काय म्हणतील?? एरव्ही बडबडी असलेली..न बोलणाऱ्यालाही बोलकं करणारी काव्या आज निशब्दं,आपल्याच विचारात गुरफटली…काय असेल कैवल्यच्या मनात?? याआधी आई बाबां व्यतिरिक्त असे कोणाबरोबर बाहेर भेटणं व्हायचे नाही असे नाही..ती आणि तिच्या मैत्रीणी भरपूर वेळा हास्य फवारे उडवत रेस्टॉरंट दणाणून टाकायच्या..पण असं खास भेटायचे म्हणजे जरा वेगळंच वाटले तिला..तिने खुप विचारांती कैवल्यला भेटायला येत असल्याचे सांगितले..

– क्रमशः भाग पहिला…

संग्राहक :  सुश्री प्रांजली लाळे  

मो न. ९७६२६२९७३१

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ स्वार्थ… परमार्थ… भाग – २ ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले ☆

डॉ. ज्योती गोडबोले

☆ स्वार्थ… परमार्थ… भाग – २  ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले

(तू होतास म्हणून निभावलंस रे बाबा सगळं. नाही तर कोण करतं हल्ली परक्या माणसासाठी एवढं?तेही, एका पैची अपेक्षा न ठेवता?शाबास हो तुझी ! “ दातेकाका म्हणाले… राजाच्या डोळ्यात अश्रू आले.) इथून पुढे —- 

“ काका,तुम्ही बघत होतात..  मी कोणतीही अपेक्षा न ठेवता माझे वडील मानून गोगटेबाबांचं सगळं केलं. पण आता मीच बेघर व्हायची वेळ आली हो. मला एक महिन्यात जागा खाली करायला सांगत आहेत हे लोक. आता मी कुठं जाणार आणि एवढे पैसे घालून घर तरी कुठे घेणार? अहो कानी कपाळी ओरडत होती माझी बायकामुलं. पण मी त्यांचं कधीही ऐकलं नाही. माझ्या खाजगी नोकरीत  मला काही खूप पगार नाही आणि नव्हताही. कसे फेडणार होतो मी घर घेऊन हप्ते? या आउट हाऊसच्या तीन खोल्या पुरेशा होत्या आम्हाला काका.” राजाला अश्रू अनावर झाले.

दाते काका त्याच्या जवळ बसले आणि म्हणाले, “ राजा,देव असतो पाठीशी !माझा मित्र शहाणा होता. त्याला तुझ्या आपुलकीची, निरपेक्ष कष्टाची जाणीव होती बाबा ! जा घरी तू. उद्या मी बंगल्यावर येतोय. बारावे होईपर्यंत थांबलो होतो. जा तू. होईल सगळं ठीक बाळा !” 

राजा घरी आला. झोप उडाली होती त्याची. उद्या काय होणार आणि दातेकाका तरी काय चमत्कार करणार हे त्याला समजेना.  दुसरा दिवस उजाडला. सकाळी दाते काकानी सगळ्याना फोन करून घरी थांबायला सांगितले होतेच. दाते वकील घरात आले. म्हणाले, “आता तुमचे बाबा गेले !आता तुमचा विचार काय आहे?” तिघेही म्हणाले, “आम्ही हा बंगला विकणार काका. आम्ही तर परदेशात असतो. आता इथे कधीही येणार नाही आम्ही. “ 

“ बरं बरं ! मग या राजाचं काय? त्याने इतकी वर्षे इथे काढली. तुमच्या वडिलांच्या एकाही दुखण्याखुपण्यापासून ते अगदी अंत्यसंस्कारापर्यंत तुम्ही कुणी आलासुद्धा नाहीत. सगळं राजाने निभावलं. त्याची सोय काय? “ दात्यांनी विचारलं.

“ त्याची कसली आलीय सोय काका?  त्याने बघावं घर आता आपलं.” 

काका शांतपणे उठले. ब्रीफकेसमधून मृत्युपत्र काढले. हे माझ्या मित्राने केलेले कायदेशीर रजिस्टर्ड मृत्यपत्र. यात स्पष्ट  लिहिलंय ….  या बंगल्यातल्या सम्पूर्ण खालच्या मजल्यावर राजा गेले अनेक वर्षे भाडेकरू म्हणून रहातो. या बघा गेल्या वीस वर्षाच्या भाडेपावत्या ! तर आता तुम्ही हा बंगला भाडेकरू सकट विकत असाल तर उत्तम ! राजा खालचा मजला सोडणार नाही. तो कायदेशीर भाडेकरूआहे ! “ 

राजा आणि सगळी मंडळी थक्क झाली. राजाने मनोमन गोगटे बाबांना हातच जोडले. दाते मिस्कीलपणे हसत होते. आता लवकर बोला. मला वेळ नाही. राजा उद्या तू या खालच्या मजल्यावर शिफ्ट हो. केवळ बाबा होते म्हणूनच ना तू इथे रहात नव्हतास ?” दाते डोळा बारीक करून म्हणाले. “ होय हो काका,असंच झालंय.” राजा खूण समजून म्हणाला… “ मग आता तू ते आऊट हाऊस सोडून दे आणि इथे रहायला लाग. तू कायदेशीर भाडेकरू आहेस गेली वीस वर्षे. या बघा भाडे पावत्या. गोगटे काकांची सही असलेल्या सर्व पावत्या फाईलला व्यवस्थित लावलेल्या होत्या. तिन्ही भावंडांची बोलती बंद झाली. आता कसला बंगला विकला जाणार? कोण घेईल असा पूर्ण मजला भाडेकरूकडे असलेला बंगला?..   

दाते वकील निघून गेले.संध्याकाळी राजा त्यांना भेटायला गेला. त्याने दात्यांचे पायच धरले. “ काका,ही सगळी काय भानगड आहे ? माझी मती गुंग झालीय खरंच ! “ 

“ सगळं सांगतो. बस इथं ! हे बघ.माझा मित्र गोगटे काही मूर्ख नव्हता. तिन्ही आपमतलबी मुलं त्याला काय माहित नव्हती का?  मला सगळं सांगायचा बरं गोगटे ! प्रसंगी माझा सल्लाही विचारायचा तो. ती नीता एक नंबरची स्वार्थी आणि हावरट ! जवळजवळ सगळं  दागिन्यांचं कपाट साफ केलंय तिनं. तू किती आपुलकीने प्रत्येकवेळी गोगटेला हॉस्पिटलमध्ये ऍडमिट केलंस, त्याच्या सर्व ऑपरेशनमध्ये त्याच्याजवळ कायम होतास, हे तो कसा विसरेल? त्यानेही तुझ्यावर मुलापेक्षा जास्त माया केली आणि तुझी त्याच्यापश्चात सोयही करून ठेवली. ही मुलं तुझा उपयोग करून घेणार,आणि तुला बाहेर काढणार याची खात्रीच होती त्याला. म्हणून माझ्याच सल्ल्याने या भाडेपावत्या करून ठेवल्या आम्ही.आता तू कायदेशीर भाडेकरू ठरतोस.” 

 “ काका,मला खूप अवघड वाटेल हो असं तिथे रहायला ! नको नको,मी नाही जाणार असा तिथे ! “

“ अरे वेड्या, पुढची गम्मत काय होते ते बघत रहा. माझ्या अंदाजाने हे धूर्त लोक आता माझ्याकडे येतील. माझा सल्ला विचारतील. तुला कसे काढायचे हे विचारतील. तेव्हा मी सांगणार, ‘ तुम्हाला बंगल्याची चांगली किंमत यायला हवी असेल तर राजाला दुसरीकडे फ्लॅट घेऊन द्या. तरच तो खालचा मजला सोडेल. त्याने का म्हणून जावे दुसरीकडे?’.. अरे राजा, तुला आपोआप चांगला फ्लॅट विनासायास मिळेल बघ .ते झक्कत देणार तुला फ्लॅट ! तेव्हा मात्र उगीच दोन खोल्यांचा घेऊ नकोस. तू सगळं सगळं केलं आहेस ना  बाबांचं? मग या चोरांना सोडू नकोस. मी बघून देईन तुला चार रूम्सचा फ्लॅट ! आपण काही ऊस गोड लागला म्हणून मुळापासून खात नाही आहोत. हे झाले की मग मीही  मित्रकर्तव्यातून मोकळा होईन. माझी भरपूर फी गोगटेने आधीच दिलीय बरं ! भला माणूस माझा मित्र.” दाते आणि राजा दोघांचेही डोळे भरून आले. 

अपेक्षेप्रमाणे तिन्ही भावंडे आलीच दाते वकिलांकडे.. ‘  निर्वेध बंगला असेल तर फार उत्तम. किंमत लगेचच येत होती. आता आम्ही काय करू आणि राजाला कसे बाहेर काढू?’ हा सल्ला विचारत होते तिघेही. दाते म्हणाले, “ तो असा कसा जाईल? आता तुम्ही जर त्याला बाहेर फ्लॅट घेऊन दिलात तर मग बघता येईल.” 

“ काका, तीस पस्तीस लाखाचा फ्लॅट द्यायचा का  या चोरालाआम्ही ?” .. तणतणत तिघेही म्हणाले.

“ नका देऊ मग. तो राहील की तिथेच. मला मूर्ख समजू नका. गोगटेच्या बंगल्याची किंमत आज चार कोटी तर आहेच. कमी येत नाहीयेत तुम्हाला बंगला विकून पैसे ! ही गोगटेची इच्छा होती, राजा बंगल्यातच रहावा. तो कुठे म्हणतोय मला फ्लॅट द्या? बघा बुवा! “ 

आठच दिवसात राजाच्या पसंतीचा फ्लॅट  तिघा भावंडांनी त्याला दाखवला. दाते वकिलांनी कायदेशीर  कागदपत्रे तयार करून फ्लॅट राजाच्या नावावर केला. राजाने आऊट हाऊस लगेचच सोडले आणि पुढच्याच महिन्यात भरपूर किमतीला बंगला विकला गेला. पैशाची वाटणी करून दोघे भाऊ अमेरिकेला निघून गेले. राजाला फार सुरेख फ्लॅट मिळाला.

राजाने  दाते  काकांना घरी जेवायला बोलावले आणि मोठी रक्कम त्यांच्या हातात ठेवली. “ काका,तुम्ही नसतात तर आज मी कुठे गेलो असतो हो ? गोगटे बाबा आणि तुमचे अनंत उपकार आहेत माझ्यावर “  राजाला रडू आवरले नाही. रोहन आणि रंजना त्याच्याजवळ बसले आणि म्हणाले, “ आम्ही चुकलो. तुमच्या निरपेक्ष सेवेचं भरघोस फळ तुम्हाला मिळालं. आम्हाला  तुम्ही माफ करा बाबा. दाते आजोबा,  किती आभार मानावे तुमचे ते कमीच आहेत खरं तर ” रोहन म्हणाला.

“ बघा ना, गोगटेआजोबा गेल्याक्षणीच त्यांची मुलं बाबांना घर सोडायला सांगत होती. आज हे मृत्युपत्र नसते आणि तुम्ही ते गोगटे काकांकडून हुशारीने करून घेतले नसते, तर मात्र आम्ही रस्त्यावर आलोच असतो “. रोहनच्याही डोळ्यात पाणी आलं. “ अरे हो बाळा, हे असंच घडलं असतं, पण सत्याचा वाली देव असतो बाबा. तुझ्या बाबांना न्याय मिळाला बस. मी मित्रकर्तव्यातून मुक्त झालो. रोहन,तू सुद्धा तुझ्या बाबांसारखाच सरळ सज्जनपणे वाग. देव आपल्याला काही कमी  पडू देत नाही.” 

…. दाते काकांचेही डोळे मित्राच्या आठवणीने भरून आले होते .

– समाप्त – 

© डॉ. ज्योती गोडबोले

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ स्वार्थ… परमार्थ… भाग – १ ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले ☆

डॉ. ज्योती गोडबोले

☆ स्वार्थ… परमार्थ… भाग – १  ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले

एवढ्या मोठया बंगल्याच्या आउट हाऊस मध्ये  राजा  आपला संसार थाटून रहात होता.  बायको रंजू आणि मुलगा रोहन असे छोटेसे कुटुंब राजाचे ! राजाला आठवतं त्या दिवसापासून राजाची आई याच आऊट हाऊसमध्ये रहात होती आणि कायम बंगल्यातच राबण्यात जन्म गेला तिचा ! राजा चार वर्षाचा असतानाच त्याचे वडील वारले आणि आई आणि राजा याच आऊट हाउस मध्ये राहू लागले. आईने जिवापाड कष्ट केले आणि राजाला शाळेत घातले, शिकवणीही लावली. राजाचे वडील बंगल्यात वॉचमनचं काम करत असत,  आणि  गोगटे साहेबांचे अगदी विश्वासू उजवा हात होते ते. गोगटे साहेबांची दोन्ही मुलंही गुणी आणि हुशार होती. राजालाही ती दोघे शाळेत मदत करत आणि राजाला चांगले मार्क्स मिळत. 

राजा बीकॉम झाला आणि गोगटे साहेबांनी त्याला  एका कारखान्यात नोकरी लावून दिली.  मग तर राजाची आई कृतज्ञतेने भारावूनच गेली. दरम्यान बऱ्याच घटना घडल्या. गोगटे साहेबांच्या पत्नी माई अचानकच निधन पावल्या. दरम्यान दोन्हीही मुलं परदेशी  निघून गेली होती आणि एवढ्या मोठ्या बंगल्यात गोगटेसाहेब अगदी एकाकी एकटे पडले. त्यांनी राजाला अगदी कळवळून विनंती केली, “ राजा,आता तू तरी नको जाऊ घर सोडून. मला एकटे अगदी रहावत नाही रे. तू आपल्या आऊट हाऊसच्या मागच्याही दोन खोल्या नीट करून घे आणि इथेच रहा मला सोबत म्हणून !”  राजाला वाईट वाटले आणि त्याने गोगटे साहेबांची विनंती मान्य केली. मुलगे जरी परदेशी असले तरी साहेबांची  मुलगी नीता भारतातच होती. तिच्या नवऱ्याच्या आर्मीतल्या नोकरीमुळे त्यांच्या सतत बदल्या होत. जमेल तशी तीही आपल्या वडिलांकडे येत असे. पण वारंवार येणे तिलाही जमत नसे. 

गोगटे साहेबांचे मुलगे वर्षा दोन वर्षांनी भारतात येत, महिनाभर रहात आणि निघूनजात. गोगटेसाहेबही बऱ्याचवेळा मुलांकडे परदेशात जाऊन आले होते. पण आता त्यांना ते झेपेनासे झाले. साहेबांची तब्बेत अजूनही छान होती. रोज सकाळी वॉक ,मग आले की बाई छानसा ब्रेकफास्ट करून ठेवत. त्या मग स्वयंपाक करून ठेवूनच निघून जात. सुट्टीच्या दिवशी ते  राजाच्या कुटुंबाला घेऊन एखाद्या हॉटेलात जात आणि आनंदाने वेळ घालवत. राजाला त्यांनी कधीही नोकरासारखे वागवले नाही आणि आता तर तो स्वतःही बऱ्यापैकी नोकरीत होताच. गोगटे साहेब कितीवेळा म्हणायचे,” राजा,काय माझे ऋणानुबंध आहेत रे तुझ्याशी,सख्खी मुलं राहिली बाजूला आणि तूच किती प्रेम करतोस रे माझ्यावर.” अनेकवेळा रंजू साहेबांना जेवायला बोलवायची, सणासुदीला गोडधोड बंगल्यावर पोचवायची. नीता अधूनमधून यायची वडिलांकडे. तिला हे सगळं दिसायचं. रंजू राजा अतिशय मनापासून करतात आपल्या वडिलांचं, आणि त्यांना आपण भारतात असूनही आपली फारशी गरजही लागत नाही, याचा राग येई तिला. गोगटे साहेब हळूहळू थकत चालले. त्यांनाही आपली तिन्ही मुलं कशी आहेत ते नीट माहीत होतंच. त्यातल्या त्यात नीताचा स्वभाव फार स्वार्थी, मतलबी आणि  धूर्त होता. खरं तर तिला काय कमीहोतं ? नवऱ्याला आर्मीत चांगला पगार होता, सासरचंही चांगलं होतं सगळं. पण इथे आली की दरवेळी आईचं कपाट उघडून फक्त सांगायची – “ बाबा, मी यावेळी हे चांदीचं तांब्याभांडं नेतेय बरं का. कधी ,मी आईची ही चेन नेतेय हं ! तिकडचे भाऊ आणि त्यांच्या बायकांना काय उपयोग या सोन्याचा?” 

बाबा बिचारे गप्प बसत. आपलीच मुलगी ! काय बोलणार तिला? आणि तिच्या आक्रस्ताळ्या स्वभावाला घाबरून ते ती नेईल ते नेऊ देत तिला.  गोगटे साहेबांचे तिकडे असलेले अजय आणि अमोल हे मुलगे जरा तरी रिझनेबल होते. राजा सतत आपल्या वडिलांजवळ असल्याने त्यांना खूप हायसे वाटे. मध्यंतरी बाबांचे प्रोस्टेटचे ऑपरेशन झाले तेव्हाही, त्यांना ऍडमिट करण्यापासून ते रात्री झोपायला जाण्यापर्यंत सगळे राजा आणि रंजूने तर निभावले, आणि म्हणून नीता किंवा त्यांना कोणालाच यावे लागले नाही. अजय अमोलला याची पूर्ण जाणीव होती. ही कृतज्ञता ते राजाला वेळोवेळी बोलूनही दाखवत. राजा म्हणायचा, “अरे काय बिघडतं मी केलं तर… माझे वडील दुर्दैवाने लवकर गेले पण मला तुमच्या बाबांनी कधी काही कमी नाही पडू दिलं. मी आज त्यांच्यामुळेच उभा आहे.”   

बाबासाहेब दिवसेंदिवस थकत चालले.   त्या दिवशी त्यांचे वकील मित्र  दाते काका आलेले दिसले आणि दुसऱ्या दिवशी गोगटेसाहेबांना गाडीतून नेलेलेही बघितले रंजूने. असेल काहीतरी काम म्हणून ती आपल्या कामाला लागली. रंजनाचा मुलगा आता मोठा झाला होता. कॉलेजला जायला लागला होता. चांगलाच  हुशार होता तो अभ्यासात ! त्याची स्वप्न ध्येयं वेगळी होती. “ आई, आपण या आऊट हाऊसमध्ये आणखी किती वर्षे रहायचं ग? मोठं आहे  हे मान्य आहे..  पण किती त्रास होतो बाबांना. सतत हाका मारत असतात गोगटे काका आणि किती  राबवतात आपल्या बाबांना. यांची मुलगी आहे ना इथे? मग कधी कशी ग त्यांच्यासाठी येत नाही? आपले बाबा आणि  तूसुध्दा किती वर्षे करणार? इथंच रहायचं का आपण कायम?”  रोहन चिडून विचारत होता… “ पटतंय बाबा तुझं सगळं मला, पण बाबांना कुठं पटतंय? आंधळी माया आहे त्यांची गोगटे साहेबांवर. मी काही  बोलायला लागले की गप्प करतात मला. अरे माई होत्या तेव्हा तर विचारू नको. हे घरगडी आणि मला स्वयंपाकीण करून टाकली होती अगदी ! “ रंजना उद्वेगाने म्हणाली. 

राजा बाहेरुन हे ऐकत होता. “ हे बघा, तुम्हाला इथं रहायचं नसेल तर तुम्ही मोकळे आहात कुठेही जायला. मी बाबांना सोडून कुठेही येणार नाही, त्यांच्या अशा उतारवयात तर नाहीच.” 

“अहो पण बाबा, त्यांना आहेत की तीनतीन मुलं. हा कसला त्याग बाबा? आम्हाला तुमची काळजी वाटते बाबा. आपल्या भविष्याचा विचार कधी करणार तुम्ही? जन्मभर इथेच रहायचं का आपण ?”  रोहनने विचारलं.

 “ हो. निदान बाबा असेपर्यंत तरी ! मग बघू पुढचं पुढं ! “ रंजना हताश होऊन आत निघून गेली.

 गोगटे आता वरचेवर आजारी पडू लागले. राजाने त्यांच्यासाठी रात्रंदिवस काळजी घेण्यासाठी नोकर नेमले. त्याचे पैसे मात्र गोगटे काकांच्या अकाउंट मधून जात. राजाने मुलांना कळवले, “ तुम्ही येऊन जा,बाबांचं काही खरं नाही.” दोन्हींही मुलांचे फोन आले, “आम्हाला येता येत नाही. तूच बघ बाबा काय ते.” 

नीताला कळवले तर तीही येऊ शकली नाही. गोगटे काका पुढच्याच आठवड्यात झोपेतच कालवश झाले.  काकांचे अंत्यसंस्कारही राजानेच केले. मग मात्र  तीनही मुलं आली. त्यांची बायका मुलं आली नाहीतच.  राजाला अतिशय वाईट वाटले. सख्खी तीन मुलं असूनही आपल्यासारख्या परक्या मुलाकडून काकांचे अंत्यसंस्कार व्हावे, याचे फार वाईट वाटले त्याला. पण मुलं शांत होती.पंधरा दिवसांनी त्यांनी राजाला बोलावलं आणि विचारलं, “ राजा, खूप केलंस तू आमच्या बाबांचं. पण आता आम्ही कोणी इथे रहाणार नाही तर हा बंगला आम्ही विकायचं ठरवतोय….तू आमचं आउट हाऊस कधी रिकामं करून देतो आहेस ? एक महिन्यात सोडलंस तर बरं होईल. म्हणजे हा  व्यवहार करूनच आम्ही तिकडे निघून जाऊ.”

राजा हे ऐकून थक्क झाला.त्याने स्वतःच्या खिशातून काकांसाठी केलेल्या खर्चाची विचारपूस तर जाऊच दे, पण एका क्षणात हे लोक आपल्याला जा म्हणून सांगतात, याचा त्याला अत्यंत संताप आला.’ विचार करून दोन दिवसात सांगतो,’ असं म्हणून राजा घरी आला.

त्याला एकदम आठवलं, काकांचे दाते वकील काही महिन्यापूर्वी काकांकडे आले होते आणि त्यांना घेऊन बाहेर गेले होते. राजा ताडकन उठला आणि दाते वकिलांकडे गेला .. “ ये रे राजा, झालं ना गोगटेचं सगळं नीट? तू होतास म्हणून निभावलंस रे बाबा सगळं. नाही तर कोण करतं हल्ली परक्या माणसासाठी एवढं? तेही,एका पैची अपेक्षा न ठेवता? शाबास हो तुझी ! “ दातेकाका म्हणाले. राजाच्या डोळ्यात अश्रू आले… 

– क्रमशः भाग पहिला

© डॉ. ज्योती गोडबोले

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ अल्लड… – भाग – ३ ☆ श्री दीपक तांबोळी ☆

श्री दीपक तांबोळी

? जीवनरंग ?

☆ अल्लड… – भाग – ३ ☆ श्री दीपक तांबोळी

(मागील भागात आपण पाहिले – मला खेळायला आवडतं आणि ही मोठी माणसं खेळतच नाहीत तर मी काय करु?मला नाईलाजास्तव लहान मुलांमध्ये खेळावं लागतं” … आता इथून पुढे)

प्रणव तिच्याजवळ गेला. तिचा चेहरा वर उचलून त्याने तिचे डोळे पुसले

“वेडाबाई कुठली! असं रडतात का?या मोठ्या माणसांना खरं तर कसं जगावं हे माहितच नसतं, म्हणून जो असा सुंदर जीवन जगतो त्याला ती नावं ठेवत असतात”

हर्षाला गोंधळली.तिला काही कळलं नाही.

“म्हणजे?”तिनं विचारलं

“तू लहान मुलांकडे बघितलंस?ती बघ कशी नेहमी आनंदी असतात.छोट्या छोट्या गोष्टीतही त्यांना आनंद वाटत असतो.एखादं खेळणं,पान,फुलं,पक्षी,चित्रं,चाँकलेट बघून ती हूरळून जातात.आपलं रडणं विसरुन ती लगेच हसायला लागतात.त्यांच्याजवळच्या प्रत्येक गोष्टीत ती आनंद शोधतात बरोबर ना?”

” हो”

” तू तशीच आहेस हर्षू.प्रत्येक गोष्टीत आनंद शोधणारी.आपल्या लग्नाला दहा वर्ष झालीत पण एवढ्या वर्षात मी तुला कधी निराश, उदास असं पाहिलंच नाही. झाली तरी काही क्षणापुरती.माझ्या आजारी आईचं तू सगळं व्यवस्थित केलंस पण कधी तुझ्या चेहऱ्यावर कंटाळा दिसला नाही. तू जे काही करतेस ते सगळं जीव ओतून. तू तुझ्यावरच्या  जबाबदाऱ्यांचाही आनंद घेत असतेस. कितीही कष्ट पडोत तुझ्या चेहऱ्यावरचा उत्साह आणि आनंद कधी मिटला नाही. मला बऱ्याचदा तुझा हेवा वाटतो.तुझ्यासारखं होण्याचा मी बऱ्याचदा प्रयत्न केला. पण नाही जमलं.कदाचित वयाच्या दहाव्या वर्षी वडील वारल्यामुळे अंगावर पडलेल्या जबाबदाऱ्यांमुळे मी खूप  लहानपणीच प्रौढ होऊन गेलो आणि नंतर मला कधी लहान होऊन आयुष्याचा आनंद घेणं जमलंच नाही.चाँकलेट खातांना किंवा कुल्फी,आईस्क्रीम खातांना तुझ्या चेहऱ्यावर जो आनंद असतो तसा आनंद मला कधी होत नाही. आपण स्वित्झर्लंडला गेलो.तिथलं निसर्गसौंदर्य पाहून तू हरखून गेलीस पण मला त्याचं फारसं कौतुक वाटलं नाही. याचं कारण तुझ्यातलं लहान मुल अजून जिवंत आहे हर्षू आणि माझ्यातलं ते कधीच मेलंय. तुझ्यातलं ते लहान मुल तसंच जिवंत राहू दे.अगदी तू म्हातारी होईपर्यंत. कारण सांगू? तू मला तशीच आवडतेस .अल्लड, अवखळ. तुला पाहिलं की माझा थकवा, माझा कंटाळा, माझी उदासीनता कुठल्या कुठे पळून जातात. तुझ्या चेहऱ्यावरच्या त्या बालिश उत्साहाला पाहून माझ्यातही उत्साहाचा संचार होऊ लागतो”

प्रणव क्षणभर थांबला.

“आणि मला सांग. तू कामं तर मोठ्या माणसांसारखीच करतेस ना?तू स्वयंपाक उत्कृष्ट करतेस.घर छान सांभाळतेस.मुलांवर चांगले संस्कार करतेस.कंपनीत नोकरी करत असतांना तू कंपनीची बेस्ट एंप्लॉयी होतीस. तू कशातच कमी नाहीस.मात्र तुझ्यात आणि इतरांत हा फरक आहे की तू हे सगळं आनंदाने करतेस कारण तुझ्यातलं ते लहान उत्साही मुल तुला सतत सक्रीय, आनंदी ठेवतंय. खरं सांगू हर्षू,प्रत्येक माणसाने तुझ्यासारखंच असायला हवं पण मोठेपणाचा आव आणून माणसं जगतात आणि जीवनातल्या आनंदाला पारखी होतात”

त्याच्या तोंडून आपली स्तुती ऐकून हर्षा लाजली.मग ती अवघडली.आजपर्यंत तिला लोकांनी तिच्या बालिशपणावरुन टोमणेच मारले होते पण तिचा धीरगंभीर,अबोल नवरा चक्क तिचे गोडवे गात होता.तिला कसं रिअँक्ट व्हावं ते कळेना.

तेवढ्यात बाहेर कुठंतरी वीज कडाडली आणि त्यापाठोपाठ पावसाने जमीन ओली केल्याचा मंद सुवास सर्वत्र दरवळला.त्या वासाने हर्षा वेडावून गेली.या पहिल्या पावसात भिजायला तिला फार आवडायचं.

“आई पाऊस पडतोय.आम्ही पावसात खेळायला जाऊ?” बाहेरुन केतकीने विचारलं.

“हो.जा”तिला उत्तर देतादेता हर्षाने प्रणवकडे पाहून विचारलं.

“मी जाऊ?”

प्रणवने तिच्याकडे आश्चर्याने पाहिलं.

“कुठे?”

“पावसात भिजायला?”

प्रणवच्या डोक्यात ती काय म्हणतेय ते पटकन शिरलं नाही. शिरलं तेव्हा तो मोठमोठ्याने हसायला लागला.

“काय झालं हसायला?”तिने निरागसपणे त्याला विचारलं.

तो न बोलता हसतच राहिला.

“अं?सांगा ना का हसताय?”

” काही नाही.तू जा”

हर्षा पटकन बाहेर आली.

“चला रे मुलांनो.आपण पावसात खेळू या”

प्रणव बाहेर आला.आपली बायको आणि मुलांना पावसात नाचतांना पाहून त्याला त्यांचा हेवा वाटला.का आपल्याला इतकं प्रौढत्वं यावं की या छोट्या छोट्या क्षणांचा आपल्याला आनंद घेता येवू नये याचं त्याला वैषम्य वाटू लागलं.”बाबा या ना पावसात भिजायला”

केतकी ओरडली.पण प्रणवचं संकोची,प्रौढ झालेलं मन त्याला पुढे जाऊ देत नव्हतं.तेवढ्यात हर्षा पुढे आली.प्रणवचा हात धरुन तिने त्याला अंगणात खेचलं.त्याचे दोन्ही हात धरुन ती त्याला नाचवायचा प्रयत्न करु लागली.तिच्यासारखं चांगलं त्याला नाचता येत नव्हतं पण ती जशी नाचत होती तसा तो नाचण्याचा प्रयत्न करु लागला.मग कसा कुणास ठाऊक त्याला तसं भिजण्यात आणि नाचण्यात खूप आनंद वाटू लागला.

पावसाची सर आली तशी निघून गेली.पण त्या पंधरावीस मिनिटात सगळ्या सृष्टीवर चैतन्य पसरवून गेली.हर्षा मुलांना घेऊन आत गेली.तिच्या पाठोपाठ प्रणवही आत आला.

“मुलांनो बाथरुममध्ये जाऊन कपडे बदलून घ्या”

मुलं बाथरुममध्ये गेल्यावर हर्षा प्रणवसाठी टाँवेल घेऊन आली. ओलेत्या कपड्यात आणि विस्कटलेल्या केसात ती खुप गोड दिसत होती.

“हे घ्या. डोकं पुसून घ्या आणि मुलांचं झालं की तुम्हीही कपडे बदलून घ्या “त्याच्या हातात टाँवेल देत ती म्हणाली.त्याने टाँवेल घेतांना तिचे हात धरले आणि तिला जवळ ओढलं.

“खूप मजा आली आज हर्षू पावसात भिजून.असंच मला शिकवत रहा आयुष्याचा आनंद घ्यायला.शिकवशील ना?”

प्रत्युत्तरात ती लाजून हसली तसं तिला अजून जवळ ओढत तो म्हणाला.

“माझी गोड गोड बायको. मला तू खूप आवडतेस”

 – समाप्त – 

© श्री दीपक तांबोळी

जळगांव

मो – 9503011250

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ “शत्रूचं आभाळ झाकोळून टाकणारा मेघ !” ☆ श्री संभाजी बबन गायके ☆

श्री संभाजी बबन गायके

? इंद्रधनुष्य ?

☆ “शत्रूचं आभाळ झाकोळून टाकणारा मेघ !” ☆ श्री संभाजी बबन गायके 

— लेफ्टनंट कर्नल मेघ सिंग राठौर ! पॅरा एस.एफ.!

नकळत काही अपराध घडल्यामुळे देवलोकातून शाप दिला जाऊन मृत्यूलोकात ढकलल्या गेलेल्या आणि शापाचा  कालावधी आणि नेमून दिलेलं कर्म पूर्ण केल्यानंतर पुन्हा देवलोकात सन्मानाने प्रवेश दिल्या गेलेल्या गंधर्वांच्या कथा आपण ऐकल्या असतीलच !

मृत्यूलोकातल्या अशाच एका आधुनिक गंधर्वाची ही रोमांचकारी कथा. त्यांचं नाव मेघ सिंग…. 

मेघ सिंग राठौर……एक पक्का राजस्थानी राजपूत लढवय्या ! जन्म मार्च १९२२, म्हणजे आजपासून शंभर वर्षांपूर्वीचा. मेघ सिंग तारुण्यात पदार्पण करताच सेनेत भरती झाले. तो काळ ब्रिटिश राजवटीचा. दुसऱ्या महायुद्धात इंग्रजांच्या फौजेत असताना ‘गनिमी कावा’ पद्धतीने लढून जपान्यांच्या सैन्याला नाकी नऊ आणण्याचा, जखमी होण्याचा, युद्धबंदी बनून दिवस काढण्याचा मोठा अनुभव गाठीशी बांधून, पुढे स्वातंत्र्यानंतर मेघ सिंग अर्थातच भारतीय सेनेत अधिकारी बनले. कालांतराने लेफ्टनंट कर्नल हुद्द्यावर असताना एका बटालियनचे नेतृत्व करते झाले.

लष्करी भाषेत एखादा अधिकारी एखाद्या अपराधाबद्दल चौकशीच्या फेऱ्यात अडकला की त्याला ‘to come under cloud’ असं म्हटलं जातं. साहेबांचं नाव मेघ, आणि त्यांच्या बाबतीत वापरल्या गेलेल्या इंग्लिश वाकप्रचारातील शब्द ‘क्लाऊड’ म्हणजेही मेघ (ढग) हा एक योगायोगच म्हणायचा !   

लष्करी न्यायालयाने लेफ्टनंट कर्नल या हुद्द्यावरून मेघ सिंग साहेबांचा हुद्दा मेजर असा केला…. शिक्षा म्हणून. आणि त्यांना एका लष्करी प्रशिक्षण संस्थेत नियुक्तीवर धाडले. वर्ष होते १९६५. 

१९६२ मध्ये चीनकडून प्रचंड फसवणूक आणि लाजीरवाणा पराभव पत्करल्याने भारतीय सैन्याचे मनोधैर्य काहीसे खचलेले होते. याचा फायदा घेऊन पाकिस्तानने, १९४७ मध्ये वेषांतर करून कश्मिरमध्ये आक्रमण केले होते, तसेच पण उघड आक्रमण करण्याचे धारिष्ट्य केले. चवताळलेल्या भारतीय सैन्याने अनेक आघाड्यांवर पाकड्यांवर कुरघोडी करत आणली होती. परंतू काही ठिकाणी ते आपल्याला वरचढ होऊ पहात होते. भारताचा सर्वथैव अविभाज्य भाग असलेलं कश्मीर हातून निसटतं की काय अशी शंका निर्माण व्हावी, अशी विषम परिस्थिती निर्माण झाली होती. अर्थात सैन्य असं काहीही होऊ देणार नव्हतं !

पण आपण पारंपारिक पद्धतीने युद्ध करीत होतो. शत्रू आपल्या हद्दीत आला की त्याला त्याच्या सीमेत पिटाळून लावायचे. शत्रू आपल्या हद्दीत घुसण्याच्या तयारीत असताना त्याला त्याच्याच प्रदेशात घुसून आधीच नेस्तनाबूत करण्याची अतिप्राचीन युद्धनीती आपण बहुदा बाजूला ठेवली होती.  कश्मिरच्या मोर्चावर सेनेचे नेतृत्व करीत असलेले लेफ्टनंट जनरल हरबक्षसिंग साहेब हे आधुनिक विचार, नवीन युद्धनीती या अपरंपरागत बाबींच्या विरोधात अजिबात नव्हते. त्यासाठी ते गरज पडली तर व्यवस्थेच्या विरूद्ध जाऊनही निर्णय घेण्याच्या पक्षात होते.

पदावनत करण्यात आलेल्या आणि अगदी सेनेतून स्वेच्छानिवृत्ती पत्करावी अशा निर्णयाप्रत आलेल्या आपल्या ह्या कथानायकास, मेजर मेघसिंग साहेबांना, युद्धाची परिस्थिती पाहून प्रशिक्षण संस्थेतून पुन्हा युद्धभूमीवर जाण्याचे आदेश प्राप्त झाले ! एका सैनिकास आणखी काय पाहिजे असते? मेजर मेघ सिंग साहेब थेट लेफ्टनंट जनरल हरबक्षसिंग साहेबांना भेटले आणि आपण पाकिस्तानात घुसून, आपल्या सीमेत घुसलेल्या त्यांच्या सैन्याच्या मागे जाऊन त्यांच्यावर प्रतिआक्रमण करण्याचा विचार मांडला. आणि हे काम मी करतो, मला त्याचा पुरेसा अनुभव आहे, असे पटवून दिले…  

मेघसिंग साहेबांचा सैनिकी इतिहास ठाऊक असलेल्या हरबक्षसिंग साहेबांनी त्वरित तशी व्यवस्था केली. आणि यासाठी त्यांनी शासकीय परवानगी घेण्याची औपचारिकता विचारात घेतली नाही. तेव्हढा वेळही नव्हता. आणि आपण आक्रमण करायचे नाही, या आपल्या राष्ट्राच्या सर्वसामान्य विचारप्रणालीच्या ते विरुद्ध समजले जाण्याचीही शक्यता होतीच.   

हरबक्षसिंग साहेबांनी मेघसिंग साहेबांना सांगितलं होतं, ” यशस्वी होऊन आलात तर मी माझ्या हातांनी तुमच्या खांद्यावर तुमच्या बढतीच्या हुद्द्याचं पदक लावेन !”

अपमानाचा डाग धुऊन काढण्याची आंतरीक इच्छा असलेला सच्चा सैनिक ही संधी कशी सोडेल? मेघ सिंग साहेबांच्या अंगी आता दहा हत्तीचं बळ एकवटलं. त्यांनी भारतीय सैन्याच्या पायदळातून त्यांना हवी तशी माणसं काळजीपूर्वक निवडून घेतली, त्यांना केवळ एक दोन आठवड्याचं प्रशिक्षण दिलं. हे प्रशिक्षण जरी कमी कालावधीचं वाटत असलं तरी शत्रू प्रदेशात हलक्या पावलांनी घुसून प्रचंड विध्वंस घडवून आणण्याचा प्रत्यक्ष अनुभव असलेल्या माणसाकडून दिले गेले होते, हे विसरता कामा नये ! 

या सैनिकांच्या जथ्याला एक अनौपचारीक नाव दिले गेले…. ‘मेघदूत फोर्स !’ मेघ सिंग साहेबांची मेघदूत सेना ! या सेनेच्या बहाद्दर जवानांनी पाकिस्तानी प्रदेशात खोलवर घुसून त्यांच्या अनेक लष्करी महत्त्वाच्या ठिकाणांवर हल्ला करून त्यांचे प्रचंड नुकसान केले. मागून अचानक आणि अगदी अनपेक्षितपणे झालेल्या या हल्ल्यांमुळे पाकिस्तानी सेनेचे धाबे दणाणून गेले होते. असे एक नव्हे तर तीन यशस्वी हल्ले या ‘मेघ’दूतांनी केले. पाकिस्तानचे अवघे आकाश या मेघांनी काळवंडून टाकले होते ! 

आणि विशेष म्हणजे स्वत:चे फारसे नुकसान होऊ न देता. 

कामगिरी यशस्वी करून मेघसिंग साहेब मेघदूतांसह परतले… पण काहीसे लंगडत. त्यांच्या मांडीमध्ये शत्रूच्या सैनिकाची गोळी घुसून आरपार गेली होती. पण त्या जखमेची त्यांना तमा नव्हती….. दिलेली कामगिरी पूर्णत्वास नेल्याचं खास सैनिकी समाधान त्यांच्या चेहऱ्यावर विलसत होतं ! 

पदमभूषण,वीर चक्र विजेते, जनरल ऑफिसर इन कमांड (वेस्टर्न कमांड १९६५) लेफ्टनंट जनरल हरबक्षसिंग साहेबांनी आपल्या या बहादूराच्या खांद्यावर लेफ्टनंट कर्नलचं चिन्ह स्वत:च्या हातांनी लावलं….. गंधर्व पुन्हा देवलोकात परतला होता… ताठ मानेने !

मेघदूतांसारखा आपला असा अधिकृत सैन्यविभाग असावा, ही गोष्ट देशाचा सैन्य कारभार चालवणाऱ्यांच्या लक्षात आली. असा विभाग निर्माण करण्याचं उत्तरदायित्व अर्थातच लेफ्टनंट कर्नल मेघसिंग साहेबांच्याकडे आले… आणि त्यांनी ते निभावले सुद्धा ! 

१ जुलै १९६६ रोजी ‘नाईन पॅरा स्पेशल फोर्स’ हा विभाग अधिकृतरित्या भारतीय लष्कराचा एक अपार महत्त्वाचा भाग बनला. पॅरा म्हणजे पॅराट्रूपर्स अर्थात हवाई मार्गाने शत्रूप्रदेशात उतरणारे सैनिक ! या विभागात भारतीय सैन्यातील अपार शौर्य गाजवण्याची महत्त्वाकांक्षा असलेले सैनिक स्वयंस्फूर्तीने प्रशिक्षणास येतात. या सैनिकांना नव्वद दिवसांच्या कठोरतम अग्निपरीक्षेस सामोरे जावे लागते ! या सैनिकांचे आणि अधिका-यांचे सर्व हुद्दे काढून त्यांना प्रशिक्षणार्थींचा दर्जा दिला जातो. हे सर्व पूर्वप्रशिक्षित आणि अगदी तयार सैनिक असतात हे लक्षात घेतले पाहिजे ! परंतू यातील केवळ पंधरा ते वीस टक्के लोकच अग्निपरीक्षेत उत्तीर्ण होतात.. यावरून पॅरा एस.एफ. च्या प्रशिक्षणाची काठिण्य पातळी ध्यानात यावी !

पहिले पस्तीस दिवस शारीरिक आणि कौशल्य प्रशिक्षण, यात तासनतासांचा शारीरिक व्यायामाचा, डोळ्यांवर पट्टी बांधून विविध प्रशिक्षणे घेण्याचा, हत्यारे चालवण्याचा, एखादे ठिकाण नष्ट करण्याचा सराव करण्याचा, अनोळखी प्रदेशातून, जंगलातून माग काढण्याचे प्रशिक्षण घेण्याचा, विषारी प्राणी हाताळण्याचे प्रशिक्षण, वैद्यकीय ज्ञान प्राप्त करून घेण्याच्या, अन्न शिजवण्याच्या शिक्षणाचा आणि इतर कित्येक बाबींचा समावेश असतो. सलग चार दिवस पूर्ण उपाशी राहणे, तीन दिवसांत फक्त एक लिटर पाणी पिणे, आणि सलग सात दिवस अजिबात न झोपणे या गोष्टी अनिवार्य असतात. दहा किलो वजनाची वाळू भरलेली बॅग सतत शरीरावर बांधलेली असते या काळात. सर्व युद्धसाहित्य अंगावर घेऊन दहा, वीस, तीस आणि चाळीस किलोमीटर्स मार्चिंग करीत चालणे हे तर असतेच. 

विमानातून, हेलिकॉप्टरमधून दिवसा आणि रात्रीच्या वेळी किमान पन्नास वेळा अचूक उडी मारण्याचे प्रशिक्षण तर अत्यावश्यकच. युद्धाच्या साहित्यासह एकूण सत्तर किलोचे वजन घेऊन दहा किलोमीटर्स वेगाने चालणे ही असतेच. आपल्या सहकारी सैनिकास आपल्या खांद्यावर सलग कित्येक किलोमीटर्स वाहून घेऊन जाणे आहेच. सलग छत्तीस तासांची शारीरिक, मानसिक क्षमता चाचणी घेतली जाते. चाळीस ते ऐंशी किलो वजनाच्या वस्तू एका ठिकाणाहून उचलून विशिष्ट ठिकाणापर्यंत घेऊन जाव्या लागतात. पाण्यात बुडी घेऊन कित्येक मिनिटे श्वास रोखून धरावा लागतो, हात मागे बांधून पाण्याखाली खेचले जाते. यापैकी सोळा तासाच्या प्रशिक्षणात अन्नाचा एक कण, पाण्याचा एक थेंबही दिला जात नाही. 

अशा स्थितीत स्मरण चाचण्या, परिसराचा शोध घेण्याच्या क्षमतेच्या चाचण्या घेतल्या जातात ! त्यानंतर पुन्हा दहा किलोमीटर्स वेगाने चालणे आणि त्यानंतर सहा तास सलग व्यायाम ! शेवटी शत्रूवर लपून हल्ला करणे, इतरांनी लपून अचानक केलेल्या हल्ल्याला प्रतित्युत्तर देणे, छावण्या उभारणे, जखमी सैनिकांसाठी स्ट्रेचर्स तयार करणे, जखमी सैनिकांना सुखरूप हलवणे इत्यादी क्षमता तपासल्या जातात…. आणि हे कधी तर ….सैनिक गेली सलग कित्येक तास अजिबात झोपलेले नाहीत अशा स्थितीत !

अखेरच्या सत्रात दहा किलो युद्धसाहित्य, सात किलो वजनाची शस्त्रे घेऊन डोंगर, टेकड्यांतून, जंगलातून शंभर किलोमीटर्स धावणे…… याला तेरा ते पंधरा तास लागू शकतात ! या दरम्यान उंचावरच्या ठिकाणी लढण्याचे प्रशिक्षण तर असतेच असते. या सर्वांत टिकून राहिलेल्या सैनिकांना मग शेवटच्या टप्प्यात अतिरेकी विरोधी युद्धाचे अत्यंत खडतर प्रशिक्षण दिले जाते !……  नव्वद दिवस आगीच्या अंगाखांद्यावर खेळलेले हे सैनिकी सोनं शेवटी काय रूप घेऊन बाहेर येत असेल? केवळ अतुलनीय ! केवळ अवर्णनीय ! केवळ शब्दातीत ! 

असे असतात आपले पॅरा एस.एफ.चे जवान…. भारताच्या सार्वभौमत्वाचे संरक्षक ! कमीत कमी माणसांत जास्तीत जास्त मोठं आणि यशस्वी कामगिरी असे ध्येय बाळगणारे! आपल्या बडी वर, अर्थात सहकाऱ्यावर जीव ओवाळून टाकणारे, ‘हू केअर्स हू विन्स…’ म्हणजे कोण जिंकतंय याची तमा न बाळगता फक्त प्राणपणाने लढणारे! कुणी धर्म आणि जात विचारता, “पॅरा एस.एफ.” असं उत्तर देणारे ! या आणि अशा वीरांमुळेच भारत इतक्या आव्हानांना तोंड देऊनही सुरक्षित आहे!

हा अलौकीक सैन्यविभाग निर्माण करणाऱ्या वीरचक्र विजेत्या लेफ्टनंट कर्नल मेघ सिंग साहेबांना मानाचा मुजरा! २०१० मध्ये हा मेघ काळाच्या आभाळात अंतर्धान पावला!

या विभागाचे पहिले प्रमुख लेफ्टनंट जनरल हरबक्षसिंग साहेबांना वंदन ! एक जुलै या स्थापनादिनाच्या निमित्ताने देशभरातील सर्व पॅरा युनिट्सना कडक सॅल्यूट आणि …. 

……  जय् हिंद ! 🇮🇳

© श्री संभाजी बबन गायके 

पुणे

9881298260

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ अल्लड… – भाग – २ ☆ श्री दीपक तांबोळी ☆

श्री दीपक तांबोळी

? जीवनरंग ?

☆ अल्लड… – भाग – २ ☆ श्री दीपक तांबोळी

(मागील भागात आपण पहिले, – तिला भटकायला आवडायचं. लहानमुलांचे तर सगळेच खेळ आवडायचे. असं मैत्रीणींसारखं तिचं आयुष्य एकसुरी कधीच नव्हतं. –  आताइथून पुढे)

” काय म्हणतात आमचे जिजू?” एकीने विचारलं

“मजेत आहेत ” हर्षा उत्तरली ” सध्या फ्रान्सला गेलेत कंपनीच्या कामासाठी.म्हणून तर मी इकडे आले.दादा ,वहिनी आणि मुलांना घेऊन लग्नाला गेलाय.आई घरी एकटीच होती.म्हणून म्हंटलं आईलाही कंपनी आणि मुलंही बरेच दिवसात आजीला भेटली नव्हती.म्हणून मग आले इकडे”

” तुझ्या नवऱ्याला तुझा हा बालीशपणा आवडतो का गं?” दुसरीने टोचलं.हर्षाला जरा तिचा रागच आला पण तिला हे ही जाणवलं की प्रणव कधी तिला याबाबत बोलला नव्हता.वास्तविक ही जितकी चंचल,अवखळ तितकाच तो गंभीर आणि अबोल होता.तिच्या सासुबाईंनी तिच्या बालीशपणाबद्दल त्याचे कान नक्कीच भरले असतील पण त्याने कधी त्याचा चुकूनही उल्लेख केलेला तिला आठवत नव्हता.

“काय माहीत!कधी बोलले तर नाहीत. कदाचित आवडतही असेल” ती जरा खट्याळपणेच म्हणाली.मैत्रीण चुप बसली.

हर्षाची आई बाहेर येऊन तिच्या मैत्रीणींशी बोलायला लागली तशी हर्षा किचनमध्ये गेली.तिने झटपट शिरा भजी करुन प्लेट्स भरुन बाहेर आणल्या

“करुनच ठेवलं होतं की काय?”एकीने विचारलं

“नाही गं!आता केलंय.गरमच आहे बघ”हर्षा हसत म्हणाली.

“मग इतक्या झटपट?”

हर्षाचा कामाचा झपाटा जबरदस्तच होता.कधीकधी ती वेंधळेपणा करायची पण खुपदा फक्कड जमून जायचं

” खुप छान झालीहेत भजी आणि शिराही” एकजण म्हणाली

“चला याबाबतीत तरी आपली हर्षू मँच्युअर्ड आहे म्हणायची”दुसरीने टोमणा हाणला.तशा सगळ्या हसल्या.

“हर्षू लहानपणापासूनच स्वयंपाक छान करते.अगदी पाचवीत असल्यापासून ती पोळ्या करायची.अजूनही तिचं नवीननवीन पदार्थ करण्याचं वेड संपलेलं नाही. नोकरी करत असतांनाही ती सुटीच्या दिवशी काहीतरी नवीन करुन सर्वांना उत्साहाने खाऊ घालायची”

निर्मलाबाईंनी केलेल्या प्रशंसेने हर्षा अवघडली.

” कसं जमतं कुणास ठाऊक?आम्हांला तर रोजचा साधा स्वयंपाक करायचासुध्दा कंटाळा येतो”एक मैत्रीण म्हणाली

हाच तर फरक होता हर्षा आणि इतरांमध्ये.सदोदित उत्साहाने फसफसलेल्या हर्षाला सतत काम करायला आवडायचं.नोकरी करतांनाही ती आँफिसमध्ये कामात सर्वांच्या पुढे असायची.दिवसभराचं काम चारपाच तासात पूर्ण करुन ती बाँसकडे जाऊन दुसरं काम मागायची नाहीतर दुसऱ्यांना मदत करायची.तिच्या या वृत्तीमुळे ती बॉससकट सर्वांचीच लाडकी होती.म्हणून तर जेव्हा मुलांच्या संगोपनासाठी तिने राजीनामा दिला तेव्हा कंपनीने तिला ती मागेल तो पगार देण्याची तयारी दाखवली होती.अर्थातच तिने नकार दिला होता. 

मैत्रिणी गेल्या तसं प्रियाला हायसं वाटलं.त्याच त्या कंटाळवाण्या घरगुती विषयांवरच्या गप्पा ऐकून ती कंटाळून गेली होती.ती मागच्या महिन्यातच स्वित्झर्लंडला जाऊन आली होती.तिला त्याबद्दल खुप काही सांगायचं होतं पण मैत्रीणींना त्यात काडीचाही रस नव्हता.सध्या ती खुप पुस्तकं वाचत होती.त्याबद्दलही तिला बोलायचं होतं.पण मुलं,नवरा,सासू या विषयातून बाहेर निघायला मैत्रीणींना आवडत नव्हतं. 

संध्याकाळी मुलांना घेऊन ती बागेत गेली.मुलांचे झोके खेळून झाल्यावर कुणी बघत नाहीये हे पाहून तिनेही मनसोक्त झोक्यावर खेळून घेतलं.झोक्यावरुन उतरतांना तिथे मुलांना घेऊन अचानक उगवलेल्या बायका तिच्याकडे विचित्र नजरेने बघताहेत हे तिच्या लक्षात आलं आणि ती मनोमन लाजली. 

तीन  दिवसांनी भाऊ आणि वहिनी गावाहून आल्यावर ती पुण्याला परतली.दुसऱ्याच दिवशी प्रणव फ्रांसहून परतला.

उन्हाळ्याच्या सुट्या आता संपत आल्या होत्या.शाळेतली मुलं कॉलन्या कॉलन्यात क्रिकेट खेळायची.हर्षाच्या गल्लीतही एका मोकळ्या जागी क्रिकेट सुरु होतं.भाजीबाजारातून परतलेल्या हर्षाने ते पाहिलं आणि तिला लहानपणीचे दिवस आठवले.तिच्या इतर मैत्रिणी मुलींचे खेळ खेळत असतांना ही मात्र मुलांसोबत क्रिकेट खेळायची.ती बँटिंग आणि बाँलिंगही चांगली करत असल्यामुळे तिला टिममध्ये घेण्यासाठी मुलांची भांडणं व्हायची.हर्षाला ते आठवलं आणि ते क्षण परत अनुभवण्यासाठी ती उतावीळ झाली.

“ए मी खेळू का रे तुमच्या सोबत?”

तिनं असं विचारल्यावर मुलं हसू लागली

“काकू हा लेडीज गेम नाहिये.तुम्हांला बँट तरी हातात धरता येते का?”एक मुलगा चेष्टेने म्हणाला तशी हर्षा उसळून म्हणाली

” तुम्ही सगळे बँटिंग करा.तुम्ही सगळे आऊट झाल्यावरच मी बँटिंग करेन.चालेल?”

पोरं आनंदाने तयार झाली.

बऱ्याच वर्षांनी बाँल हातात घेतल्यामुळे तिचे चेंडू वेडेवाकडे पडत होते.पोरं ती मस्त चोपत होती.पण जशी ती सरावली तिने त्यांना आऊट करण्याचा सपाटा लावला.सातही पोरांना आऊट करुन तिने बँटिंग करायला सुरुवात केली.चार पाच चेंडू सरळ खेळल्यावर तिने मग जोरदार फटके लगवायला सुरुवात केली.एक चेंडू तर तिने पार एका दोनमजली इमारतीवरुन भिरकावून दिला.पोरं शोधायला गेली आणि रिकाम्या हाताने परत आली.

“काकू त्या रणदिवे मावशींच्या डोक्यात बाँल बसला.त्या बाँल देतच नाहीयेत.त्या तुम्हांला बोलवताहेत.तुम्ही जाऊन घेऊन या ना!”

हर्षा विचारात पडली.रणदिवे मावशी म्हणजे भांडकुदळ बाई होती.तिच्याकडे जायचं म्हणजे ती हमखास तिच्या लहान मुलांमध्ये खेळण्यावरुन तिला नाही नाही ते बोलणार हे नक्की होतं.

” जाऊ द्या मुलांनो.मी तुम्हांला पैसे देते तुम्ही नवा बाँल घेऊन या “मुलं खुष झाली. तिने आत जाऊन पैसे आणून मुलांना दिले.मुलं नवीन बाँल आणायला गेली.हर्षाने प्रकरण संपलं म्हणून सुस्कारा सोडला तर थोड्याच वेळाने रणदिवे मावशी उपटली.तिने हर्षाला लहान मुलांमध्ये क्रिकेट खेळण्यावरुन चांगलंच फैलावर घेतलं.तिच्या बालिशपणावरुन हर्षाला नाही नाही ते बोलली.

“अगं तुला काही लाजबिज वाटत नाही का त्या लहान पोरांमध्ये खेळायला?आता तरी सुधर.तू काही लहान नाही.दोन मुलांची आई आहे तू”अशी ताकीद देऊन गेली.ती गेल्यावर हर्षाला रडू आलं.एक प्रकारची विचित्र उदासिनता तिला वाटू लागली. 

संध्याकाळी प्रणव घरी आला तर घरात सामसुम होती.केतकी आणि मिहिर काहीतरी खेळत बसले होते.हर्षा बेडरुममध्ये पुस्तक वाचत पडली होती.पण तिचं वाचण्यात मन लागत नव्हतं.दुपारचा प्रसंग तिला वारंवार आठवत होता.

“काय गं केतकी आज घरात इतकी शांतता का बरं?”प्रणवने विचारलं

” त्या मागच्या काँलनीतल्या रणदिवे आजी आपल्या घरी येऊन आईला खुप बोलून गेल्या.म्हणून आई रडतेय”

” आईला बोलून गेल्या?पण का?”

केतकीने त्याला सगळा किस्सा त्याला सांगितला.प्रणवच्या चेहऱ्यावर हसू उमटलं.तो बेडरुममध्ये गेला.त्याला पाहून ती उठून बसली पण तिचा उदास,रडवेला चेहरा त्याच्या लक्षात आला.

“काय गं असा चेहरा पाडून काय बसलीयेस?”

“नाही. काही नाही असंच!”

” सांगितलं मला केतकीने सगळं.मग यात एवढं नाराज होण्यासारखं काय आहे?”हर्षा रडायला लागली.रडतारडता म्हणाली

“सगळेच मला म्हणतात की तू लहान आहेस का लहान मुलांमध्ये खेळायला?आपल्या आई होत्या त्याही तसंच म्हणायच्या.माझी आई,वहिनी,माझ्या मैत्रिणीही तसंच म्हणत असतात.आता मला खेळायला आवडतं आणि ही मोठी माणसं खेळतच नाहीत तर मी काय करु?मला नाईलाजास्तव लहान मुलांमध्ये खेळावं लागतं”

क्रमश: – भाग २… 

© श्री दीपक तांबोळी

जळगांव

मो – 9503011250

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ अल्लड… – भाग – १ ☆ श्री दीपक तांबोळी ☆

श्री दीपक तांबोळी

? जीवनरंग ?

☆ अल्लड… – भाग – १ ☆ श्री दीपक तांबोळी

हर्षा बाहेरुन आली तेव्हा शेजारच्या अंगणात लहान मुली पत्ते खेळत बसल्या होत्या.ते बघून हर्षा लगोलग तिकडे गेली.

“काय गं मुलींनो काय खेळताय?”

“बदाम सात”एकजण उत्तरली.

“मी खेळू तुमच्यासोबत?’’

एक मोठी बाई लहान मुलींसोबत खेळणार या विचाराने त्या मुली एकमेकींकडे पाहून खुदखुदू हसल्या.पण नाही कसं म्हणायचं या विचाराने त्यातलीच एक म्हणाली,

“हो.खेळा ना”

बऱ्याच दिवसांनी पत्ते खेळायला मिळताहेत याचा हर्षाला खुप आनंद झाला. ती मग त्यांच्याजवळ मांडी घालून बसली.आपल्या पाच वर्षाच्या मुलीला,केतकीलाही तिने जवळ बसवलं.छोट्या मिहिरला मांडीवर घेतलं.

“द्या मी पत्ते पिसते” मुलींकडचे पत्ते घेऊन तिने ते पिसले आणि सर्वांना वाटले. खेळण्यात ती इतकी रंगून गेली की त्यात एक तास कसा निघून गेला तिला कळलंच नाही.मध्येच एका मुलीने पत्ते टाकतांना बदमाशी केलेली हर्षाच्या लक्षात आली तेव्हा ती रागावून म्हणाली.

“ए असं नाही चालायचं हं.असा रडीचा डाव नाही खेळायचा”

तिचा आवाज ऐकून तिची आई बाहेर आली.

“अगंबाई ,हर्षू तू इथे बसलीयेस?मला वाटलं तू मैत्रिणीकडून अजून आलीच नाहीस आणि या लहान मुलींसोबत काय खेळत बसलीयेस?”

आईच्या हाकेने ती भानावर आली.

” हो आई.येतेच.बस फक्त एक डाव.”

“अगं तू भाजी करणार होतीस ना?की मी करु?बारा वाजून गेलेत.मुलांना भुका लागल्या असतील.”

” हो आई मला भुक लागलीये”

केतकी म्हणाली तशी मोठ्या अनिच्छेने ती पत्ते खाली ठेवून उठली

” मुलींनो संध्याकाळी आपण परत खेळू बरं का!”

मुलींनी माना डोलावल्या.हर्षा मुलांना घेऊन घरात गेली.

” हर्षू लहान मुलींसोबत खेळायचं तुझं वय आहे का?अगं दोन मुलांची आई ना तू?”

निर्मलाबाई म्हणाल्या तशी ती संकोचली. काय उत्तर द्यावं तिला कळेना.मग किचनमध्ये वळता वळता म्हणाली,

“अगं बऱ्याच दिवसात पत्तेच खेळले नव्हते म्हणून बसले.आणि काय बिघडलं गं लहान मुलींसोबत खेळले तर?”

निर्मलाबाई आपल्या त्या तीस वर्षाच्या निरागस चेहऱ्याच्या मुलीकडे पाहून हसल्या.”खरोखर या पोरीचं बालपण अजून संपलेलंच नाहिये अजून “त्यांच्या मनात आलं.

“काही बिघडत नाही. पण बाहेरच्यांनी बघितलं तर काय म्हणतील?”

” म्हणू दे काय म्हणायचं ते”

हर्षा थोडी चिडूनच म्हणाली.मग तिने भाजी करायला घेतली.पंधरावीस मिनिटात भाजी करुन तिने सर्वांना वाढलं.

” व्वा छान केलीयेस गं भाजी” भाजीची चव घेतल्याबरोबर निर्मलाबाई म्हणाल्या.हर्षाने स्मित केलं पण मघाशी आई जे बोलली त्याने तिचं मन नाराज झालं होतं.तिच्या सासूबाईही तिला नेहमी हेच म्हणायच्या.”अगं हर्षू हा बालिशपणा सोड आता .तू आता दोन मुलांची आई झालीयेस” दोन वर्षांपूर्वी त्या वारल्या तेव्हाच हर्षाच्या अल्लडपणावरुनचे त्यांचे टोमणे बंद झाले.आणि आज आईने त्यावरुन तिचे कान उपटले होते.

“आज तुझ्या मैत्रिणी येणार आहेत ना तुला भेटायला?त्यांना काय करायचं खायला?” अचानक आठवण येऊन निर्मलाबाईंनी विचारलं.

“शिरा आणि भजी करेन मी. तू बस त्यांच्या सोबत गप्पा मारत”

ती रागावलीये हे निर्मलाबाईंनी ओळखलं. पण तिचं रागावणंसुध्दा तिच्या निरागस चेहऱ्यावर मोठं गोड वाटत होतं. मनाशीच हसून त्या उठल्या. जेवणाचं टेबल आणि किचनमधला पसारा भराभरा आवरुन हर्षा बेडरुममध्ये गेली. तिची मुलं हाँलमध्ये कार्टून सिरीयल बघत बसली.

बेडवर पडल्यापडल्या हर्षाच्या मनात विचार आला. ‘खरंच का आपण बालिश आहोत? लहान मुलांच्या दुनियेत आपण रमतो. त्यांच्यासारखं आपल्याला हुंदडायला आवडतं,मस्त्या करायला आवडतं. खेळायला आवडतं. फुलं,फुलपाखरं,रंगबिरंगी पक्षी बघून आपण वेडे होतो.जगात सर्वत्र आनंदच भरलाय असं आपल्याला वाटत रहातं.आपण सहसा कुणावर रागवत नाही. रागावलो तरी पटकन विसरतो. म्हणून आपण सर्वांना बालिश वाटतो?’

तिला आपले काँलेजचे दिवस आठवले.फुलपाखरासारखी ती बागडायची.सगळ्यांशी ती हसून बोलायची.सगळ्यांशी तिची मैत्री होती.मुलांशी तर जास्तच.तिच्या मैत्रिणी तिला नेहमी टोकत “हर्षू मुलांबरोबर इतकी मोकळेपणाने वागत नको जाऊ.ते तुझ्या हसण्याचा वेगळा अर्थ काढतात”

पण तिने त्यांचा सल्ला कधीच मानला नाही. तिचा सुंदर पण निरागस,बालिश चेहरा आणि त्यावरच खट्याळ हसू पाहून अनेक तरुण तिच्या प्रेमात पडायचे.तिच्या प्रेमाची मागणी करणाऱ्या अनेक चिठ्ठ्या, अनेक मेसेज तिला मोबाईलवर यायचे.पण ती सगळ्यांकडे दुर्लक्ष करायची.त्यांना ती इतक्या गोड शब्दात नकार द्यायची की तिच्याबद्दल कुणालाच आकस रहात नसे.बरेच जण तिची बेबी म्हणून हेटाळणी करायचे.काँलेजच्या गँदरींगमध्येही तिला “बेबी”नावाने बरेच फिशपाँड पडायचे. पण तिला त्याचा कधी राग आला नाही.

“आई गं मी भातुकली खेळू?”

केतकीच्या प्रश्नाने ती भानावर आली

“का गं टिव्ही बघून कंटाळा आला वाटतं?”

” हो.खेळू का?”

“खेळ.पण तुझ्याकडे सगळं सामान कुठंय?”

” ती शेजारची उत्तरा आलीये सामान घेऊन”

“मग ठिक आहे.जा खेळा”

“आई तू येतेस मांडून द्यायला?”

ते ऐकून हर्षाला एकदम उत्साह वाटू लागला.प्रफुल्लित चेहऱ्याने ती म्हणाली.

” हो.चल चल.आपण हाँलमध्येच बसू”

मग हाँलच्या एका कोपऱ्यात ती मुलींना घेऊन बसली.तीन वर्षाचा मिहिरही तिथे लुडबुड करायला लागला.हर्षा मग त्या भातुकलीच्या खेळात अशी हरवून गेली की तिला जगाचा विसर पडला. 

चार वाजले आणि हाँलचा दरवाजा उघडला.तिच्या मैत्रिणी भराभर आत आल्या.हर्षाला उठून तयार व्हायला त्यांनी वेळच दिला नाही.

“अगंबाई, हर्षू अजून तू भातुकली खेळतेस?”

एक मैत्रीण म्हणाली तशा सगळ्याच जोरात हसल्या.

“नाही गं ,या मुलींना व्यवस्थित मांडून देत होते”

हर्षाने सारवासारव केली खरी पण मैत्रीणींना ते खरं वाटलं नाही हे तिच्याही ध्यानात आलं

“अगं आता तुझा स्वतःचा संसार आहे आणि तू खेळण्यातला संसार काय मांडून बसलीयेस?”

एका मैत्रिणीने परत आगाऊपणा केलाच.ते ऐकून केतकीला  काय वाटलं कुणास ठाऊक ती उत्तराला म्हणाली

“उत्तरा आपण उद्या खेळू हं”

उत्तरालाही ते पटलं.तिने पटापट सगळं सामान पिशवीत जमा केलं आणि निघून गेली.हर्षा आत जाऊन मेत्रिणींसाठी पाणी घेऊन आली.

“ए काही म्हणा आपली हर्षू अजून काहीsss बदलली नाही. अजूनही तशीच बालीश वाटतेय बघा” एक मैत्रिण म्हणाली

” हो खरंच.अगदी अकरावी बारावीतली अवखळ मुलगी वाटतेय”

“तिची फिगर तर बघ.अगदी चवळीची शेंग वाटतेय.नाहीतर आपण पहा .सगळ्याजणी भोपळे झालोत”

सगळ्याजणी फिदीफिदी हसल्या.

“हो पण वयानुसार थोडं मँच्युअर्ड दिसायलाच पाहिजे ना! नाहीतर ही हर्षू.वाटते का दोन मुलांची आई आहे म्हणून?आठवतं?आपल्या काँलेजची मुलं तिला बेबी म्हणायची.ती बेबी अजून बेबीच दिसतेय “

परत एकदा सर्वजणी हसल्या.  

हर्षाला खुप अवघडल्यासारखं झालं. त्या तारीफ करताहेत की टोमणे मारताहेत हे तिच्या लक्षात आलं नाही.

गप्पा सुरु झाल्या तसं हर्षाच्या लक्षात आलं की तिच्या मैत्रिणी पुर्णपणे संसारी झाल्याहेत.सासू,सासरे,नणंदा,नवरा आणि मुलं याव्यतिरिक्त त्यांचे विषय पुढे सरकत नव्हते.दोन वर्षांपूर्वी हर्षाच्या सासूबाई वारल्या.मुलांचा सांभाळ व्यवस्थित व्हावा म्हणून तिने स्वतः नोकरी सोडली आणि तीही पूर्ण वेळ संसारी बाई झाली असली तरी तिचं मन मात्र अनेक विषयावर गुंतत रहायचं.तिला इंटरेस्ट नव्हता अशी एकही गोष्ट नव्हती.तिला संगीत आवडायचं.विशेषतः सध्याच्या तरुण पीढिचं संगीत तिला खूपच आवडायचं. तिला पिक्चर बघायला आवडायचे, टिव्हीवरच्या कार्टून सिरीयल्स तर ती तिच्या मुलांसोबत आवडीने पहायची.तिला भटकायला आवडायचं. लहानमुलांचे तर सगळेच खेळ आवडायचे. असं मैत्रीणींसारखं तिचं आयुष्य एकसुरी कधीच नव्हतं.

क्रमश: – भाग 1… 

© श्री दीपक तांबोळी

जळगांव

मो – 9503011250

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ ‘लिव्ह – इन…’ ☆ सुश्री प्रणिता खंडकर ☆

सुश्री प्रणिता प्रशांत खंडकर

? जीवनरंग ❤️

☆ ‘लिव्ह – इन…’ ☆ सुश्री प्रणिता खंडकर ☆

सुमनमावशी बाहेर व्हरांड्यात मोबाईलवर बोलत होत्या. बेलचा आवाज आला, म्हणून त्या कुठल्या रूमची बेल वाजली हे बघायला वळल्या, तेवढ्यात ते काका त्यांच्याकडेच येताना दिसले. 

“पॉट द्यायचा होता जरा पेशंटला “, ते म्हणाले आणि व्हरांड्यात थांबले. 

“हो हो”, म्हणत मावशी लगबगीने तिकडे गेल्या. नंतर मावशी खोलीबाहेर आल्या आणि काकांना आत जायला त्यांनी खुणावलं. एवढ्यात बहुतेक त्यांचा मुलगा आणि नात आले. ” बाबा, आईचा नाश्ता झालाय ना? तुम्ही हा गरम गरम उपमा खाऊन घ्या. आज जरा उशीरच झाला मला. ही छकुली पण लवकर उठून बसली आज. मग तिच्यामुळे सविताला कामं आवरायला वेळ झाला थोडा.” तो म्हणाला. 

“अरे, असू दे. तुमची धावपळ मला कळत नाही का?;शिवाय सविता सकाळी सहाला उठून इथून घरी जाते. त्यानंतर सगळं करणार ना?” काका म्हणाले.   

आत्ताच ज्यांना पाॅट द्यायला त्या गेल्या होत्या, त्या सिंधुताईंचे हे मिस्टर आणि हा मुलगा असावा, असा सुमनताईंचा अंदाज ! सिंधुताईंना कंपवाताचा त्रास होता. मेंदूला रक्तपुरवठा नीट न झाल्याने, या आजारात स्नायू कडक, शिथील होतात. माणसाला शरीराचा तोल सांभाळता येत नाही. ‘डोपामाईन’, सारख्या गोळ्यांनी थोडा आजार नियंत्रित होतो. पण गोळीचा परिणाम पाच-सहा तासच टिकतो. आणि   गोळीचा प्रभाव कमी होऊ लागला की पेशंटचे हाता-पायाचे स्नायू आपली लवचिकता घालवून बसतात. 

पहाटे बाथरूमला जाताना सिंधूताईंच्या बाबतीत नेमकं हेच घडलं होतं. त्या तोल जाऊन पडल्या. कमरेच्या डाव्या बाजूचं हाड मोडलं. डोक्याला खोक पडल्यामुळे पाच टाके घालावे लागले. हातालाही मुकामार लागला होता. पण त्यांची घरची माणसं अगदी प्रेमानं करत होती त्यांचं. 

सुमनमावशी गेले चार – पाच दिवस हे सगळं ऐकत होत्या, पहात होत्या. ‘ म्हातारा – म्हातारी लई नशीबवान आहेत. नाहीतर एवढं प्रेमानं करणारी मुलं आता कुठं बघायला मिळतात. सविता म्हणजे सूनच असेल. पण मनापासून करतेय वाटतं सासूचं.’ 

मावशीची दिवसपाळी असल्याने त्यांनी सविताला पाहिलेलं नव्हतं. एक-दोनदा बाजूच्या दुसर्‍या पेशंटचं करत असताना त्यांची सहज नजर गेली, तेव्हा तो मुलगा आपल्या आईच्या अंगावरून हात फिरवत, तिला रात्री झोप नीट झाली का, विचारत होता. तीन-साडेतीन वर्षांची  नात, तिच्या आजीजवळ काॅटवर बसण्याचा हट्ट करत होती.

दुसर्‍या दिवशी दुपारी काका त्यांना म्हणाले, ” मावशी जरा खाली जाऊन मी हिची औषधं घेऊन येतो. तोवर जरा हिच्याजवळ थांबता का?”

मग सुमनमावशींना आयती संधीच मिळाली सिंधुताईंशी गप्पा मारायची. सुमनमावशी न राहवून सिंधुताईंना म्हणाल्या, ” बाई, लय नशीबवान आहात तुम्ही ! घरची सगळी लय प्रेमानं करतात तुमचं. अवो या करोनानंतर तर माणसं येकदम दूर दूरच राहायला लागलीत आजाऱ्यापास्नं. रोज बघतोय न्हवं का आम्ही हिथं !”

“खरंय, तुमचं ! पण मावशी एक सांगू का? या करोनानंतरच मला हे कुटुंब मिळालंय सगळं !”

 “आँ ! काय म्हन्तासा?”

“अहो खरंच सांगते. हे सुधीरराव आणि माझे मिस्टर सुधाकर लहानपणापासून घट्ट मित्र. मिस्टरांच्या पोर्ट ट्रस्टच्या नोकरीमुळे आम्ही मुंबईकर झालो आणि सुधीरराव प्रोफेसर होऊन नागपुरातच राहिले ! आम्ही ऑफिस क्वार्टर्समध्ये रहात होतो. आमची दोन्ही मुलं शिकून – सवरून संसारात स्थिरावली. त्यांना मुंबईत घर घ्यायला ह्यांनीच फंडातून पैसे काढून दिले. त्यामुळे रिटायर झाल्यावर आमच्याकडे फारशी पुंजी नव्हती आणि क्वार्टर सोडावं लागलं त्यामुळे घरही नाही. यांच्या पेंशनमध्ये आमचं दोघांचं भागलं असतं. पण मुलांना आता आमची अडगळ नको होती त्यांच्या संसारात !….  सुधीररावांना हे कळलं तसं त्यांनी यांना मनवून नागपुरात बोलावून घेतलं. त्यांचा मोठा बंगला होता सहा खोल्यांचा. शिवाय मागच्या बाजूला चाळटाईप वनरूम कीचन बांधून चार भाडेकरू ठेवले होते. त्यांनी स्वतःच्या बंगल्यातल्या दोन स्वतंत्र खोल्या आम्हाला वापरायला दिल्या. बाजूलाच त्यांच्याकडे चार खोल्या. मधला दरवाजा उघडला तर एकच मोठं घर. त्यांच्या बायकोशी माझी मैत्री आधीच झाली होती. त्यांना एकच मुलगा, तो अमेरिकेत स्थायिक झालाय. आई-वडिलांशी त्याचे चांगले संबंध ! पण इथलं राजकारण आणि भ्रष्टाचारी व्यवस्थेमुळे त्याला इकडे परत यायचं नाहिये. तो यांनाच तिकडे बोलावत होता पण यांना जायचं नव्हतं.”

“आम्ही इकडे राहायला आलो आणि तीनच वर्षांंनंतर सुधीररावांची बायको वारली, ब्रेन हॅमरेजनं. त्यानंतर मग आम्ही तिघे एकत्रच राहात होतो म्हणाना ! फक्त झोपायला वेगळ्या रूममध्ये. सात-आठ वर्षांपूर्वी मला पार्किन्सनचा त्रास सुरू झाला. पण घरातलं स्वैपाकपाणी मी करू शकत होते. बाकी कामाला बाई ठेवली होतीच.”

“२०२० उजाडलं आणि फेब्रुवारी २०२० मध्ये माझ्या मिस्टरांना कोरोनानं गाठलं. खरंतर त्यांना नक्की काय झालंय हे डॉक्टरना कळण्याआधीच ते गेले. एकाच घरात  राहणाऱ्या, मी आणि सुधीररावांची परिस्थिती फार विचित्र झाली होती… हा मुलगा दिनेश मागच्या चाळीत राहायला आला २०१८ मध्ये. प्रायव्हेट कंपनीत नोकरी करून एकीकडे शिकत होता काॅमर्सला ! अडल्या वेळी सगळ्यांना मदतीला तयार असायचा. याचे आई-वडील आणि मोठा भाऊ, लांब गोंदियाजवळ होते राहायला. कोरोनाच्या पहिल्या लाटेत वडील गेले. तीनच महिन्यात भाऊही गेला. आणि त्या धक्क्याने आईचा हार्टफेल झाला. हा तर लाॅकडाऊनमुळे इकडेच अडकलेला. कामधंदाही बंद. अगदी वेडापिसा झाला होता. त्याचं सगळं कुटुंबच हरवलं ना ! त्याला माणसात आणायला आम्ही काय काय केलं ते आम्हालाच माहीत.”

“सविता, डी. एड. झालेली. सावत्र आईच्या जाचाला कंटाळून नोकरीच्या निमित्ताने घराबाहेर पडण्याची संधी शोधत होती. इंटरव्ह्यूच्या निमित्ताने आमच्या चाळीत मैत्रिणीकडे नागपुरात आली आणि लाॅकडाऊनमुळे इकडेच अडकली. मैत्रिणीचा नवरा शिक्षक प्रायव्हेट स्कूलमध्ये. शाळा बंद झाल्या. पगार नाही, जागा लहान. ते तरी हिला किती दिवस ठेवून घेणार? पैसे तर हिच्याकडेही फारसे नव्हतेच. जेमतेम परतीच्या प्रवासाएवढे. ती दोघंही पाॅझिटिव म्हणून सरकारी केंद्रात भरती झाली. ही निगेटिव्ह पण होम क्वारंटाईन ! आम्हीच डबा देत होतो तिला. बंगल्यात वर्षभराचं धान्य भरलेलं होतं म्हणून निभावलं कसंतरी !

ही छोटी जुई, दीड वर्षांची आणि तिचे आई-वडील आणि आजी तिघेही कोरोनानं गिळले. तेही मागच्या चाळीतच राहणारे. तिला सवितानंच सांभाळलं. जुईचा एकच काका. तो दुबईत. मागच्या वर्षी तो भारतात आला. पैशाचा प्राॅब्लेम नसला तरी तो काही पुतणीची जबाबदारी घ्यायला तयार नव्हता. “

“माझी तब्येतही खूप बिघडली. महिनाभर बिछान्यावरून उठता येत नव्हतं. त्यावेळी सविताच आमचं जेवणखाण सांभाळत होती. दिनेश बाकीची मदत करत होता. पडेल ते काम करत होता. आमचं एक कुटुंबच तयार झालं म्हणाना ! आपण कायम असंच एकत्र राहावं असं आम्हां सगळ्यांना वाटायला लागलं. 

आम्ही खूप चर्चा करून निर्णय घेतला. मी आणि सुधीररावांनी सोय म्हणून रजिस्टर विवाह केला. अर्थात त्यांच्या मुलाला विश्वासात घेऊन. सविता आणि जुईला एकमेकींचा लळा लागला होताच. कोरोना काळात सविता आणि दिनेश एकमेकांना चांगले परिचित झाले होते. दिनेश बी. काॅम झाला आणि सुधीररावांच्या ओळखीनं त्याला एका सी. ए. कडे अकाउंट असिस्टंटची नोकरी पण  मिळाली. त्या दोघांच्या लग्नाचा प्रस्ताव मांडला आणि त्यांनी तो स्वीकारला. सविताने तिच्या वडिलांना लग्नाविषयी कळवलं होतं, परंतु त्यांनी काहीच दखल घेतली नाही. जुईला त्यांनी दत्तक घ्यायचं ठरवलं आणि मग तिच्या काकांकडून सर्व कायदेशीर बाबी पूर्ण करून घेतल्या.”

“आता आम्ही सगळे एकत्र राहतो, एकमेकांसाठी जगतो. आजी-आजोबा, मुलगा-सून आणि नात, असं परिपूर्ण कुटुंब आहे आमचं ! अशी आहे आमची ‘लिव्ह-ईन  फॅमिली”, सुधीरराव म्हणाले.   

“अरेच्चा, तुम्ही कधी आलात, कळलंच नाही.” सिंधुताई म्हणाल्या. 

… सुमनमावशी ही सगळी कहाणी ऐकून निःशब्दच झाल्या होत्या.

© सुश्री प्रणिता खंडकर

संपर्क – सध्या वास्तव्य… डोंबिवली, जि. ठाणे.

ईमेल [email protected] केवळ वाॅटसप संपर्क.. 98334 79845.

ही कथा आवडल्यास लेखिकेच्या नावासह आणि कोणताही बदल न करता अग्रेषित करण्यास हरकत नाही.

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ तीन लघुकथा (भावानुवाद) – श्री कमल चोपड़ा, सुश्री मीरा जैन, श्री राम मूरत ‘राही’ ☆ सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे ☆

सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

? जीवनरंग ?

☆ तीन लघुकथा (भावानुवाद) – श्री कमल चोपड़ा, सुश्री मीरा जैन, श्री राम मूरत ‘राही’ ☆ सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे 

☆ (१) चूक… ? की बरोबर…?? – श्री कमल चोपडा (२) यात सौदा कसला ?… – सुश्री मीरा जैन  (३) चोरी म्हणजे ??… – श्री राम मूरत ‘राही’ ☆

 

☆ १. चूक… ? की बरोबर…?? (अनुवादित कथा) ☆ श्री कमल चोपडा  ☆

नितीनने एक जोरदार शॉट मारला, आणि बॉल जवळच्या एका उघड्या गटारात जाऊन पडला. आता त्या गटारातून बॉल काढणार कोण ? घाण आणि दुर्गंधीने भरलेलं खोल आणि अगदी घाणेरडं गटार होतं ते. 

चरणू नावाचा एक मुलगा मोठ्या आशेने त्या मुलांचा खेळ बघत बसला होता ….. ती मुलं त्यालाही त्यांच्यात खेळायला बोलावतील म्हणून वाट बघत होता. पण कोणीच त्याला बोलावत नव्हतं. पण आता मात्र नितीनने त्याला हाक मारली.. “ ए मुला, त्या गटारातून आमचा बॉल काढून दे जा … बघ .. त्यासाठी आम्ही तुला एक रुपया देऊ .. आणि आमच्यात खेळायलाही देऊ. “ 

चरणू लालचावला, आणि गटारात उतरण्यासाठी त्याच्या कडेला लटकला. पण अचानक त्याचा हात घसरला आणि तो धपकन आतल्या घाणीत जाऊन पडला. तो धडपडत हात-पाय मारायला लागला.. जणू प्राणांची बाजी लावल्यासारखा. 

बाकीची मुलं कडेला उभं राहून नुसती हसत होती … कधी एकदा तो बॉल काढून आणतोय याची वाट बघत होती. 

“ किती तुच्छ मुलगा आहे ना हा… एक रुपयासाठी या घाणीत उतरलाय ..” 

“ ही गरीब माणसं इतकी हपापलेली असतात ना … एक रुपयाच काय, एका पैशासाठी सुद्धा प्राणही देतील हे “ 

चरणू नेमका त्याचवेळी बाहेर आला होता. डोक्यापासून पायापर्यंत घाणीने बरबटला होता. तोंडालाही सगळी घाण आणि चिखल लागलेला होता. 

“ हा घे एक रुपया, आणि आमचा बॉल आम्हाला दे. “… 

चरणू त्याच्यापुढे अक्षरशः फेकलेल्या त्या एक रुपयाच्या नाण्यावर पाय ठेऊन उभा राहिला, आणि गंभीर होत म्हणाला, “ या एका रुपयासाठी मी इतका मोठा धोका पत्करला नव्हता .. “

 “ मग काय आता शंभर रुपये हवेत की काय तुला ? “ 

“ नाही. पैसे नकोच आहेत मला .. मला खेळायचंय तुमच्याबरोबर … “

त्याची ती काहीतरी जगावेगळी आणि विचित्र इच्छा ऐकून बाकीची मुलं खळखळून हसायला लागली. 

“ साल्या तू आमच्याबरोबर खेळणार ? .. आधी स्वतःची अवस्था बघ कशी झाली आहे ती. असं वाटतंय की एखादं डुक्कर चिखलात मस्त लोळून आलंय …” आणि सगळे आणखीच जोरजोरात हसायला लागले. 

“ हे बघा .. मला खेळायचंय … तुम्ही खेळा आणि मलाही खेळू द्या की … घ्याल ना मला खेळायला ..की  नाही ? “ … चरणूने जरा आवाज वाढवत विचारलं. 

“ तुला सांगितलं ना एकदा… आमचा बॉल आम्हाला दे आणि तू लगेच निघून जा इथून … नाहीतर ..” नितीन चिडून म्हणाला. 

“ नाहीतर काय ?.. “ आणि चरणूने जणू जीवाची बाजी लावून तो बॉल ज्या घाणेरड्या खोल गटारातून काढून आणला होता, त्याच गटारात सगळी ताकद एकवटून पुन्हा जोराने फेकून दिला. आणि … 

“ आता बघतोच तुम्ही तरी कसे खेळता ते … “ असं म्हणत एका वेगळ्याच निर्धाराने तो तिथून निघून गेला. 

……… 

मूळ हिंदी कथा : खेलने दो  

कथाकार : श्री कमल चोपडा, दिल्ली 

भावानुवाद : सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे  

२. यात सौदा कसला ?… (अनुवादित कथा) ☆ सुश्री मीरा जैन ☆

पाच वर्षांची मुक्ता आज सारखी आत-बाहेर आत-बाहेर करत होती. बहुतेक कुणी तरी येण्याची वाट पाहात होती. मध्येच वरच्या खोलीत जात होती – परत खाली येत होती. गॅलरीत जाऊन लांबवर बघून येणं तर सारखंच चाललं होतं. अचानक झोपाळ्यावर बसून मोठाले झोके घेत होती ….. पण असं सगळं करत असतांना तिचं सगळं लक्ष मात्र बाहेरच्या दाराकडे होतं. इतक्यात तिला तिच्या आजीची हाक ऐकू आली … 

“ मुक्ता .. पटकन ये बाळा, नाश्ता करून घे . आज तुझ्या आवडीचा शिरा केलाय बघ.. आज अजून भूक कशी लागली नाहीये माझ्या छकुलीला .. “ 

“ आजी थांब ना जरा. अजून भूक लागलीच नाही आहे गं मला “.. 

…. इतक्यात दारात टॅक्सी थांबल्याचा आवाज आला… आणि मुक्ता पळतच दाराकडे गेली. नीता – तिची आई एकदाची तिला दिसली आणि नीताने दारातून आत पाऊल टाकल्याक्षणी ती जाऊन नीताला बिलगली. नीतानेही तिला छातीशी घट्ट कवटाळलं आणि पटापट तिचे मुके घेतले. दोघींच्याही डोळ्यातून आसवांच्या धारा वहात होत्या…. कितीतरी वेळ दोघी तशाच उभ्या होत्या. जराशाने रडतरडतच मुक्ता तिला म्हणाली .. 

“ आई आता मला सोडून तू कुठेही जायचं नाहीस हं .. “ नीताने पुन्हा तिला घट्ट मिठी मारली, आणि जणू सगळा आत्मविश्वास एकवटून तिला अगदी ठामपणे सांगितलं … “ नाही बाळा.. नाहीच जाणार .. आता तुला सोडून नाही.. तर तुला माझ्याबरोबर घेऊनच जाणार आहे परत.. “ 

तिची आईही तोपर्यंत तिथे आली होती. तिचं बोलणं ऐकून ती आश्चर्यचकित झाली होती. न रहावून तिने विचारलं … “ नीता अगं हे काय करते आहेस तू ? ते लोक कधीच मुक्ताचा स्वीकार करणार नाहीत हे चांगलंच ठाऊक आहे तुला .. तुझ्याकडून तसं आधीच कबूलही करून घेतलंय ना त्यांनी … तरीही … ? “

“ हो, ठरलं होतं तसं .. पण आई तूच सांग … एखाद्या पूर्णपणे परक्या मुलाची मी आई होऊ शकते … केवळ त्याच्या वडलांशी मी पुनर्विवाह केलाय म्हणून.. आणि अगदी मनापासून तसा प्रयत्नही करते आहे ना मी. पण म्हणून..  मी जिला जन्म दिलाय त्या माझ्या स्वतःच्या मुलीला मी माझ्यापासून दूर लोटावं … तिला कायमचं विसरून जावं अशी अपेक्षा करणं चुकीचंच आहे …. मला ते पटणारही नाही.. आणि जमणार तर मुळीच नाही … अगं मी पुन्हा लग्न केलं आहे… याचा अर्थ एखादा सौदा नाही केलाय… माझ्या ममतेचा… माझ्या पोटाच्या गोळ्याचा. …आणि आई, सगळ्यांनीच समजून घ्यायला हवं हे.  चल मुक्ता.. “… 

मूळ हिंदी कथा : पतझड बसंत  

कथाकार : सुश्री मीरा जैन, उज्जैन

भावानुवाद : सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे  

☆ ३. चोरी म्हणजे ??… (अनुवादित कथा) श्री राम मूरत ‘राही’

मी आणि बायको दर्शन घेऊन देवळातून बाहेर पडलो. पाहिलं तर बाहेर ठेवलेल्या बायकोच्या चपला कुठेच दिसत नव्हत्या. काल-परवाच घेतलेल्या नव्याकोऱ्या चपला होत्या त्या. साहजिकच आम्ही जरा जास्तच अस्वस्थपणे त्या शोधू लागलो. तेवढ्यात मला अगदी गरीब वाटणारा एक पाच -सहा वर्षांचा मुलगा हातात माझ्या बायकोच्या चपला घेऊन जातांना दिसला. 

मी पटापटा चालत त्याच्याजवळ गेलो आणि त्याला थांबवून विचारलं.. “ बाळा या चपला घेऊन कुठे चालला आहेस तू ?” — त्याचा कोवळा निरागस चेहेरा पाहून मी रागावू शकलोच नाही त्याच्यावर. 

“ घरी चाललोय. “ – तो म्हणाला. 

“ ही चप्पल कुठून आणलीस तू ? “

“ देवळाच्या बाहेर ठेवलेली होती – तिथून. “

“ बाळा पण ही चप्पल घेऊन काय करणार तू ? “

“ माझ्या आईला देणार … “

“ आईला देणार ? का ? “

“ कारण माझ्या आईकडे चपला नाही आहेत ना …. आम्ही खूप गरीब आहोत .. “

“ पण बाळा ही तर चोरी झाली ना ? “ 

“ चोरी ?.. चोरी म्हणजे काय असतं ? “

“ अरे एखाद्याला न विचारता त्याची एखादी वस्तू घेऊन टाकायची याला चोरी करणे म्हणतात.. आणि ही अगदी चुकीची आणि वाईट गोष्ट आहे. “ 

“ मला तर हे माहितीच नव्हतं “ … तो मुलगा विचार करायला लागला… आणि मग एकदम वळून देवळाकडे जायला लागला. मी त्याला थांबवलं आणि विचारलं .. . “ कुठे निघालास रे .. “

“ देवळात “.

“ का “. 

“ चपला ठेवायला “

“ राहू दे बाळा. आता या चपला तू तुझ्या आईला नेऊन दे … जा “. 

“ पण या तर चोरीच्या आहेत ना ? “

“ अरे आता या चोरीच्या नाहीयेत “. 

“ म्हणजे ? … ते कसं काय ? ‘

“ कारण या आमच्या चपला आहेत, आणि आम्ही तुला त्या घेऊन जाण्याची परवानगी देतोय. “

… हे ऐकून त्या मुलाला फार आनंद झाला होता हे त्याच्या चेहेऱ्यावर स्पष्ट दिसत होतं … तो धावतच तिथून निघून गेला. 

लगेचच माझी बायको माझ्यासमोर येऊन उभी राहिली आणि रागानेच म्हणाली .. “ अहो काय तुम्ही …. सरळ माझ्या चपला नेऊ कशा काय दिल्यात त्याला ? “

“ अगं तो त्याच्या आईसाठी घेऊन चालला होता.. म्हटलं ने. तुझ्यासाठी दुसऱ्या घेऊ ना आपण “… 

यावर बायकोने त्याच रागाने मान उडवली. 

मग मी तिला शांतपणे म्हटलं …. “ एक गोष्ट लक्षात आली नाही का तुझ्या … अगं त्या लहानग्याला आपण तिथल्या चपला उचलतोय म्हणजे “ चोरी “ करतोय…. काहीतरी वाईट काम करतोय .. हे सुद्धा कळत नव्हतं. “ चोरी म्हणजे काय “ हे इतक्या निरागसपणे विचारलं ना त्याने… आणि ते समजल्यावर चपला परत ठेवायला निघाला होता तो… पाहिलंस ना ?  आता पुन्हा कधी तो असा वागणार नाही बघ …. खात्री वाटतेय मला “ ….. 

मूळ हिंदी कथा : मां के लिये – कथाकार : श्री राम मूरत ‘राही’

भावानुवाद – सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ दोन लघुकथा ☆ सौ. उज्ज्वला केळकर ☆

सौ. उज्ज्वला केळकर

? जीवनरंग ?

☆ दोन लघुकथा ☆ सौ. उज्ज्वला केळकर 

(1) पुरस्कार : एक असेही घेणे (2) मुलगी झाली हो 

(1) पुरस्कार : एक असेही घेणे

‘अहो.. शुक… शुक … इकडे… इकडे … सुधाताई.. इकडे…’

‘ कोण तुम्ही? मी ओळखलं नाही….’

‘बरोबर आहे. मला कशाला तुम्ही ओळखाल? आम्ही साध्यासुध्या बायका… तुम्ही सुमन ताईंना ओळखाल. त्या स्टार लाईट नं! आम्ही एक पणती …. मिणमिणती….’

तसं नाही हो… मास्क आहे नं चेहर्‍यावर, म्हणून ओळखलं नाही….’

‘घ्या! हा काढला मास्क.’

‘अरे, सरलाताई होय. …खरंच मास्कमुळे मी तुम्हाला ओळखलं नाही. काय म्हणताहात?’

‘मी कुठे काय म्हणतीय? तुमची ती सरली म्हणतीय  काही- बाही . पुरस्कार मिळालाय ना तिला!’

‘पुरस्कार…. कसला पुरस्कार?’

‘जसं काही माहीतच नाही तुम्हाला ?’

‘नाही… खरंच माहीत नाही.’

‘अहो, गावभर सांगत सुटलीय ती… आणि तुम्हाला कसं नाही सांगितलं ? एवढी खास मैत्रीण तुमची’

‘आहो, एवढी खास मैत्रीण तुमची…’

‘खरं सांगू का, गेल्या महिन्याभरात भेट नाही झाली आमची. पण पुरस्कार कसला मिळालाय तिला? ‘

‘आदर्श समाज सेविकेचा पुरस्कार मिळालाय तिला!’

‘कुठल्या संस्थेने वगैरे दिलाय?‘.

‘नाही हो…’

‘मग नगरपालिकेचा आहे?’

‘नाही… नाही…

‘मग जिल्हा परिषदेचा असेल?’

‘बघा एवढीच लायकी आहे नं तिची? पण तिला राज्य पुरस्कार मिळालाय. ’

‘अरे वा! आता घरी गेल्यावर पहिल्यांदा तिला फोन करते.’

‘असतील तिचे कुणी काके-मामे वर!’

‘वर?;

‘वरच्या खुर्चीवर हो! जर माझे कुणी नातेवाईक असते वर…’

‘अं…’

‘वरच्या खुर्चीवर हो! जर माझे कुणी नातेवाईक असते, तर मलाही हा पुरस्कार मिळाला असता, होय की नाही?’

‘पण तिचे कुणी काके-मामे वर नाहीत.’

‘या फक्त बोलायच्या गोष्टी!’

‘पण तिचा काम खरोखरच पुरस्कार मिळण्याइतकं आहे!’

‘पण माझा कामही तिच्याइतकंच आहे. किंबहुना जरा जास्तच आहे, होय की नाही? काय? ‘

‘हं!

‘आहे ना! मग सांग…. सांगच … मला पुरस्कार मिळण्यात काय अडचण होती?’

‘नाही… कहीच अडचण नव्हती. मिळेल ना… पुढल्या वर्षी मिळेल. ‘

‘तुम्ही मला आश्वासन का देताय?

‘मग काय खात्रीने सांगू? सांगते … पुढल्या वर्षी तुम्हाला पुरस्कार मिळेल.’

‘तुम्ही निवड समितीच्या सभासद आहात का?’

‘मग खात्रीने कशा सांगू शकता?’

‘‘मग काय करू?’

‘कामाला लागा!’

‘कसलं काम?’

‘मंत्रालायावर मोर्चा घेऊन जा.’

‘कोण मी?’

‘नाही तर दुसरं कोण?’ मला पुरस्कार मिळावा, म्हणून मीच मोर्चा घेऊन गेले, तर कसं दिसेल?’

‘हं! बरोबर बोललात तुम्ही…आणी?’

‘घोषणा द्या. आवाज उठवा…’’कोणत्या घोषणा?’

‘बंद करा. बंद करा. पुरस्कार निवडीची पद्धत बंद करा. पुरस्कार निवडीची ही पद्धत बंद करा. नवे निकष तयार करा. हाय!हाय!… निवड समिती हाय!हाय!… आपल्या नातेवाईकांना पुरस्कार देणारी निवड समिती तयार करणारे सरकार हाय… हाय…’

‘पण असं कुठे झालय?’

‘असंच झालय. तुम्हाला काय माहिती?

‘तुम्हाला तरी काय माहिती?’

‘मला पुरस्कार मिळालानाही, याचाच अर्थ तो’

‘मला नाही तसं वाटत…’

‘’पण तुम्हाला घोषणा देण्यात काय अडचण आहे?’

‘अं… म्हणजे… अडाचण अशी नाही.पण…’

‘आता तुमचं पण…परंतु पुरे. घोषणा द्या. ‘बंद करा… बंद करा… पुरस्कारासाठी निवड करायची ही पद्धत बंद करा… ही पद्धत चुकीची आहे. नवीन निकष तयार करा. हाय… हाय… निवड समिती हाय… हाय… निवड समिती नियुक्त करणारं सरकार हाय… हाय…आपले लोक , नातेवाईक यांची निवड करून त्यांना पुरस्कार देणारं सरकार हाय… हाय…’

‘पण असं कुठे घडले?’

‘पण तुला घोषणा द्यायला काय होतय? घोषणा खर्‍या असल्या पाहिजेत, असं थोडंच आहे? आणखीही घोषणा देता येतील’

‘आणखीही? त्या कोणत्या? ‘

 ‘ चालणार नाही. ‘चालणार नाही. शिफारसबाजी चालणार नाही.’

‘ चालणार नाही. … चालणार नाही. घोषणाबाजी चालणार नाही.’

‘आहो, घोषणाबाजी नव्हे, शिफारसबाजी चालणार नाही.’

‘ही घोषणाबाजी कुठे करायची आहे?’

‘कुठे म्हणजे…. मोर्चात’’

‘पण मोर्चा कुणाविरुद्ध काढायचाय ?’

‘घ्या! बारा वर्ष रामायण वाचलं, रामाची सीता कोण ?’

‘कोण होती?’

बहीण. रामाची नाही माझी.सीतेवर रामाने अन्याय केला आणि सरारणे माझ्यावर! म्हणजे सरकारच्या निवड समितीने माझ्यावर. यासाठीच तर मोर्चा मोर्चा मंत्रालयावर घेऊन जायचे. नाही चालणार… नाही चालणार… पुरस्कार घोषित करण्यात शिफारसबाजी नाही चालणार… रद्द करा….रद्द करा… घोषित पुरस्कार रद्द करा…मला पुरस्कार मिळालाच पाहिजे. ‘

‘मिळाला पाहिजे… मिळालाच पाहिजे…’

‘मला पुरस्कार मिळालाच पाहिजे. ‘  

‘…. रद्द करा….रद्द करा… घोषित पुरस्कार रद्द करा…’

‘घोषित करा…. घोषित करा… नवीन पुरस्कार घोषित करा…’

‘पण हे सगळं कोण करणार?’

‘कोण म्हणजे?तुम्ही…’

‘मी?’

‘तुम्ही एकट्या नाही हो… तुम्ही माझ्या सगळ्या मैत्रिणी…ज्यांना माझ्याबद्दल आत्मीयता आहे, त्या सगळ्यांनी.’

‘ मोर्चा काढायचा, घोषणा द्यायच्या, मला वाटतं, हे सगळं जरा जास्तच होईल.’

‘ जास्त नाही अन् कमी नाही. तुम्हाला मोर्चा काढायचाय. मंत्रालयात जाऊन पदाधिकार्‍यांना निवेदन द्यायचय. विरोधी पक्ष कदाचीत् याचा इशू करेल. सरकार बरखास्त करण्याची मागणी करेल. सरकार बरखास्त करण्याची मागणी करेल. सरकार बरखास्त होईल.नवीन सरकार येळ. नवी निवड समीती बनेल. ‘

‘मग?’

‘त्यात माझे कुणी काके-मामे आतील.कुणी माझ्या ओळखीचा त्या निवड समितीत असेल. माझ्यावर श्रद्धा असलेले कुणी तरी त्यात असेल. ‘

‘नाही… नाही… असं काहीही होणार नाही. कुठली गोष्ट कुठे नेलीत आपण!’

‘का नाही होणार? तुम्ही स्वत:ला माझी मैत्रीण म्हणवता नं? मैत्रीणीसाथठी आपण एवढं करू शकत नाही? मग ही मैत्री काय कामाची?’

‘आमचं सगळ्यांचं आपल्याला मूक समर्थन असेल, पण मोर्चा वगैरे…. नाही बाबा नाही’

मशनात जाओ तुमचं मूक समर्थन! असल्या मैत्रीणी कसल्या कामाच्या? दगाबाज कुठल्या! तुम्ही सगळ्या तिची मिठाई खाऊन बसल्या असाल.  मिठाईशी ईमान ठेवायलाच हवं! मला असा पुरस्कार मिळाला असता, तर पार्टी दिली असती, अगदी फाईव्ह स्टार हॉटेलमध्ये. पार्टी घ्यायलासुद्धा नशीब लागतं!’

हे मात्र तुम्ही अगदी बरोबर बोललात. आपल्याकडून पार्टी घ्यायला नशीब लागतं!’

(२)  मुलगी झाली हो –

अंसाक्काच्या घरी आज सकाळपासून गडबड सुरू झाली होती. तिच्या सुनेचे दिवस भरत आले होते. आज सकाळपासून तिला कळा सुरू झाल्या होत्या. अंसाक्काने लगबगीने कडकडीत पाणी केले. सुनेला न्हाऊ घातले. सदाशिव बायकोला घेऊन दवाखान्यात गेला.

अंसाक्का घरातली कामं अवरता आवरता दवाखान्यातून येणार्‍या निरोपाची वाट पाहू लागली. तिला खात्री होती, ‘आपल्याला नातूच होणार. आपल्या घराण्याची रीतच हाय तशी. आपल्या सासूला पैला मुलगा झाला. तोच आपला नवरा. आपल्याला बी पैला सदाशिव झालेला. दिराचा सोमू पैला. सोमूचा समीर पैला. आपली मुलगी सुरेखाला पैला मुलगाच. सदाशिवाला बी पैला मुलगाच व्हनार. सुमाचं पोट बी पुढे हुतं. डव्हाळे कडक. सारखी थकल्यावानी मलूल असायची. समदी मुलाचीच लक्षणं की.’

बारा वाजता सदाशिव सांगत आला. ‘सुमी बाळंत झाली. बाळ-बाळंतीण खुशाल हायती. आई, तुला नात झाली.’

‘काय?’ तिच्यावर जसा निराशेचा डोंगर कोसळला. तिला नातू हवा होता. नात नव्हे. डॉक्टरांनी संध्याकाळचं घरी सोडलं. अंसाक्का फुरंगटून बसलेली. तिने ना भाकर तुकडा घेतला. ना नव्या जिवावरून ओवाळून टाकला. शेवटी शेजारणीने भाकर तुकडा घेतला. ओवाळून बाळ-बाळंतिणीला घरात घेतले. अंसाक्का तशीच रुसून बसलेली. ‘अशी कशी मुलगी झाली? पैला मुलगा व्हायाची आपल्या घराण्याची रीत हाय. नातूच हवाय आपल्याला. ही रांड कशी तडफडली मधेच!’ असेच काही-बाही विचार अंसाक्काच्या मनात येऊ लागले.

आसपासच्या आया-बाया बाळाला पाहायला आल्या.

‘आजी, बघा तरी किती गोड, देखणी हाय तुमची नात. ‘ कुणीसं म्हंटलं. अंसाक्काचं हूं नाही की चूं नाही. ती आपली रूसलेली. जागची हललीसुद्धा नाही. अशी कशी मुलगी झाली, याच विचारात गुंतलेली. एवढ्यात कमळाबाईचं बोलणं तिला ऐकू आलं,

‘अगदी आजीसारखी दिसतीय नाही?’

‘व्हय! अगदी दुसरी अंसाक्काच!’

अंसाक्काचं कुतूहल चाळवलं. ती सुनेच्या दिशेने बघू लागली. अग, जवळ ये बघ. कशी तुज्यावाणी दिसतेय. नाक, डोळं, फुगरे गाल समदं तुझंच!’ आता अंसाक्काला राहवेना. ती उठून बाळाजवळ गेली. अगदी अंसाक्कासारखंच रंगरूप. ‘लहानपणी आपण अशाच दिसत असणार.’ अंसाक्काला वाटलं. तिने नातीला उचललं. छातीशी धरलं आणि तिचे पटापट मुके घेऊ लागली.

☆ ☆ ☆ ☆ ☆

© सौ. उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170 ईमेल  – [email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares