डाॅ. निशिकांत श्रोत्री
विविधा
☆ महाकवी ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆
(आषाढ मासारंभ निमित्ताने – कालिदास दिनानिमित्त)
लग्नाच्या रात्रीच त्यांच्या पत्नीच्या, तेथील राजकन्येच्या लक्षात आहे की आपला पती निर्बुद्ध आहे. तेव्हा संतापाने ‘अस्ति कश्चित वाग्विशेषः (वागर्थः)’ अशा शब्दात त्याची निर्भत्सना करून तिने त्याला खिडकीतून बाहेर ढकलून दिले.
अपमानाने व्यथित झाल्यानंतर काली देवीची उपासना करून ते अतिशय विद्वान पंडित झाले; म्हणून ते कालिदास या नावाने ज्ञात झाले.
त्या नंतर आपल्या पत्नीने आपली निर्भत्सना केलेल्या प्रत्येक शब्दापासून प्रारंभ होणारे एक एक महाकाव्य त्यांनी रचले.
१. कुमारसंभव
अस्त्युत्तरस्यां दिशि देवतात्मा हिमालयो नाम नगाधिराजः।
पूर्वापरौ तोयनिधीव ग्राह्यः स्थितः पृथिव्या इव मानदण्डः॥
२. मेघदूत
कश्चित् कान्ताविरहगुरुणा स्वाधिकारात् प्रमत्तः
शापेनास्तम्गमितमहिमा वर्षभोग्येण भर्तुः |
यक्षः चाक्रे जनकतनयास्नानपुण्योदकेषु
स्निग्धच्छायातरुषु वसतिं रामगिर्याश्रमेषु. ||
३. रघुवंशम्
वागर्थाविव सम्पृक्तौ वागर्थप्रतिपत्तये।
जगतः पितरौ वन्दे पार्वतीपरमेश्वरौ।
☆
© डॉ. निशिकान्त श्रोत्री
एम.डी., डी.जी.ओ.
मो ९८९०११७७५४
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
