मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ तिचे वांझपण… – भाग-२ ☆ श्रीमती अनिता जयंत खाडीलकर ☆

श्रीमती अनिता जयंत खाडीलकर

🌸 जीवनरंग 🌸

 ☆ तिचे वांझपण… – भाग-१ ☆ श्रीमती अनिता जयंत खाडीलकर ☆

(बघा हं खुट्ट आवाज जरी झाला तरी आई जागी होते. रात्रीची कितीदा तरी उठून बाळाला बघते शांत झोपलंय का… तशी ही माझी आई. रात्रीची चारदा मला बघून जाते. अंगावरच पांघरून नीट करते……. आईला नाही शिकवावं लागत बाळाला कस सांभाळायचं!) – इथून पुढे — 

एका स्त्रीत ते सारं उपजतच असत, नाही का? माझ्या आईने आठ वर्ष झाली कसलीच हेळसांड नाही केली ह्या जीवाची. डोळ्यात किती वात्सल्य, माया, ममता, प्रेम. माझ्या वेदना देणाऱ्या मनावर मायेची हळूवार फुंकर घातली. प्रेमाचं अत्तर शिंपडल. त्याच्या शिडकाव्याने आयुष्य परत सुगंधीत झालं.

किती नाजुकतेने सांभाळलं हे नातं. आईच मन असतंच निर्मळ. ना कसला स्वार्थ ना परतफेडीची अपेक्षा. फक्त आनंद द्यायचा. दुःख सारं खोल अंतरंगात लपवून ठेवायचं.

फक्त स्वतःच्या पोटात नऊ महिने जीव वाढवून जन्म दिला एका जीवाला की आई होता येतं? इतकं सोपं का आई होणं? तिने साडे सात महिने वाट बघितली माझी कोमातून बाहेर येण्याची नवीन दिवस नवीन त्रास तरी ही आशेवर जगत आली. तिला ओढ होती मला कधी एकदा डोळे भरून पाहते याची. मी शुद्धीवर आले तो दिवस तिच्यासाठी प्रसववेदना सहन केल्यानंतर बाळाला बघितल्यावर होणाऱ्या आनंदाइतकाच श्रेष्ठ, उच्चतम होता…… ती वांझ नाही… नक्कीच नाही..!!!

अत्रे काकू…. “आपण विचारांनी वांझ आहोत. “नवीन विचारांना, नविन बघण्याच्या दृष्टीला आपण जन्मच नाही देत. मला सांगा समाजात जे म्हाताऱ्या आई-वडिलांना सांभाळत नाहीत, त्यांच्याकडे आजारपणात, त्यांच्या दुःखाच्या काळात ढुंकूनही बघत नाहीत ती वांझ नाहीत का?? वर्षानुवर्षे आई- वडील, भाऊ – बहीण एकमेकांशी बोलत नाहीत ती नात्यांनी वांझ नाहीत??

संवेदनाहीन, दुसऱ्याच्या दुःखात आनंद मानणारी ती खरी वांझ………. वांझपण मुलाला जन्म दिला का यावर ठरवावं?? वांझपणाचा शिक्का मारून आपण तिच्यातल्या स्त्रीत्वाचा अपमान करतो.

आपण तिचं अस्तित्व नाही नाकारत. आपल्यातल्या माणूसपणा वर प्रश्न निर्माण करतो. एखादी स्त्री वांझ आहे हे ठरवणारे आपण कोण??

मुलगी झाली तर मुलगा हवा, दोन मुलगे असतील तर एक तरी मुलगी पाहिजेच बाई, आणि काहीच नसण्यापेक्षा मुलगी तर मुलगी.

असले विवेकशून्य तकलादू, मतलबी, विचार आणि स्वतःच्या सोयीनुसार वाटा शोधणारे आपण तिचं मोजमाप नाही करू शकत!! तिला वांझ आपण ठरवणार? समाज तिचं मातृत्व शोधतो ना तेव्हा स्वत:चं पोकळपण उघडं करतो. स्वतःच्या मुलाची आई होणं आनंददायी अनुभव आहेच पण माझ्या सारख्याची आई होणं त्यासाठी आत्म्याची किती अथांगता, सहनशीलता, गहनता, मनाची शुद्धता हवी विचार करा. माझी रुही सोडून कोण आलं माझ्या मदतीला? ह्या अपंग लेकराला झिडकारलं नाही तिने हे सामर्थ्य ताकद फक्त एका आईची…. माझ्याही पोटच्या मुली आल्या तर तासभर भेटून गप्पा मारतात, आपुलकीने चौकशी करून निघून जातात. त्यांचा संसार, मुलंबाळं सोडून माझ्यासाठी दिवसाची रात्र आणि रात्रीचा दिवस करायला कोण आहे? मग मी मुलांना जन्म देवून ही वांझच ठरले का हा प्रश्न माझा मलाच पडतो तो पडायला हवा.

अत्रे काकू, काकू तुमची स्वतःची मुलगी गेली सात वर्षे तुमच्याशी बोलत नाही. मानपानावरून भांडण झाले म्हणून. तुम्ही म्हणता पोटच्याचा जीव कळकळतो त्यालाच शेवटी आपली माया येते असे असतं तर मागच्या वर्षी तुमचा पाय मोडला, दोन महिने जागेवर होता. लेक आईला बघायला ही नाही ना आली. अशावेळी आपण वांझ का हा प्रश्न पडू द्यावा मनाला. दुसऱ्यांच्या लेकरावर शिक्का मारताना आपल्यातल्या उणीवा, दोष, पडक्या बाजू सोयीने लपवायच्या हा तिच्यावर अन्याय नाही का…!

एक बाळ आणि आई ह्या पलीकडे जावून माझी रुही घराची आई झाली. माझ्या लेकाची आई झाली. माझ्या मुलींना मायेने जपते. साऱ्यांचे हेवेदावे हेवेदावे, रागलोभ सारं पोटात घालते. देते ते फक्त प्रेम…. आईसारख… अमर्याद, निर्व्याज, निस्सिम, निर्मळ, निखळ. नात्यांची आई होण सोपं नाही! प्रत्येकाचं पोट भरल्याशिवाय ह्या अन्नपूर्णाच्या घशाखाली घास नाही उतरत, ती ह्या घराची लक्ष्मी आणि जिच्या बांगड्यांच्या किणकिणाटाने आणि पैंजनाच्या आवाजाने साऱ्या घरात चैतन्याचा, उत्साहाचा जन्म होतो. जिच्या घरातील अस्तित्वाने देवघरातील देवही आनंदी दिसतात आणि मनापासून आशिर्वाद देतात, जिच्या असण्याने बागेतली फुलं आनंदाने डुलतात, जी बागेतील प्रत्येक झाडाची मुलासारखी काळजी घेते, जिच्या सुंदर हातातून तुळशीपुढे रोज नविन रांगोळी जन्म घेते. ह्या घराला जिने घरपण दिलं, ह्या म्हाताऱ्या लेकीला जिने नविन आयुष्य दिलं, जग दाखवलं, भरभरून जगणं शिकवलं ती वांझ कशी असेल………

अत्रे काकूंच्या डोळ्यांतून वाहणारं पाणीच त्यांच्या मनाची अवस्था सांगत होतं…….

हे सारं ऐकून रुहीच्या चेहऱ्यावर तृप्ती, समाधान, भारावलेपण…. काय नव्हतं. आईपणाची नविन जवाबदारी सांभाळण्यासाठी आनंद, आत्मविश्वास, उर्जा घेऊन परत एकदा नव्याने सज्ज झाली. मनावरचं ओझं, मळभ, जळमटं सारं काही दूर झालं…… वेगळ्याच आनंदाने चहाचं पातेलं गॅसवर ठेवलं….

– समाप्त –  

लेखिका :  सौ. तिलोत्तमा ललित गुगळे

प्रस्तुती –  श्रीमती अनिता जयंत खाडीलकर

सह्याद्री अपार्टमेंट, खाडीलकर गल्ली, बालगंधर्व नाट्यमंदिर समोर, ब्राह्मणपुरी, मिरज,जि. सांगली

मो 9689896341

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈