मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ प्रतिकृती… भाग-२ ☆ सौ. अंजली दिलीप गोखले ☆

सौ अंजली दिलीप गोखले

🌸 जीवनरंग 🌸

☆ प्रतिकृती… भाग-२ ☆ सौ. अंजली दिलीप गोखले ☆

(भलते सलते विचार करून हा प्रश्न निश्चितच सुटणार नव्हता. मनाशी ठाम निर्णय करूनच सुखदा उठली. गार पाण्याने डोळे, आणि ती फाईल घेऊन आपल्या सीनियर ऑफिसरांच्या केबिनकडे गेली.) इथून पुढे –

सुखदा ला येताना पाहताच दारातला शिपाई लगबगीने पुढे आला हातातली फाईल घेऊन म्हणाला,

” मॅडम आपण का आलात? मला बोलवायचे ना! “

” अरे नुसती फाईल द्यायची नाही. आपल्या साहेबांशी काही गोष्टी बोलाय च्या आहेत. ” या यामुळे त्याने साहेबांच्या केबिनचे दार उघडले. सुखदा साहेबांसमोर आली ” काय मॅडम काही विशेष काम? या बसा. “

साहेबांच्या टेबलासमोरच्या गुबगुबीत खुर्चीत बसत सुखदाने आपले काम, प्रॉब्लेम सांगायला सुरुवात केली. “सर, आजच्या उमेदवारांमधून या जॉन राईट ला सिलेक्ट करावे असे मला वाटते. पण सर एक प्रॉब्लेम आहे. याचे नाव जॉन राईट. याच्या आईची पूर्ण माहिती मिळाली. पण वडिलांचा रकाना रिकामाच आहे. त्याची आई ही माहिती द्यायला तयारच नाही. मी प्रयत्न केला सर. आपल्या इन्स्टिट्यूट मधला रिसर्च इतका महत्त्वाचा आहे की कुठेही जराही लीक होता कामा नये. आपल्या देशाच्या दृष्टीने ही घातक आहे. याचे वडील कोण कुठले? याचा त्यांच्याशी किती संबंध आहे आणि आपल्या कामात काही अडथळे निर्माण करणार नाहीत ना, एवढे नक्कीच पाहिले पाहिजे. म्हणून मी आपली परवानगी मागायला आले सर. “

सुखदाने आपल्या कामाचा इतका सखोल विचार केल्याचे पाहून सरांनाही कौतुक वाटले.

” ठीक आहे. त्यासाठी काय करणे योग्य आहे असे वाटते तुम्हाला? काही मदत हवी आहे का? “

” होय सर. त्याच्या बर्थ सर्टिफिकेट वरून आपण त्याचा जन्म कुठे झाला ते ट्रेस करू शकतो त्या हॉस्पिटल मधून आई-वडिलांची नावे माहिती सापडवू शकतो. आपल्या ऑफिसच्या परवानगीने चौकशी करता आली तर पटकन माहिती मिळेल. तेवढी परवानगी हवी आहे सर “

” ठीक आहे तुम्ही करू शकता”

” थँक्यू सर येऊ मी? ” म्हणत सुखदा उठलीच.

तिच्या मनावरचे ओझे एकदम उतरल्यासारखे झाले. आपल्या केबिनमध्ये येऊन प्रथम तिने घरी फोन लावला आणि आज आपल्याला घरी यायला उशीर होईल, कदाचित रात्रही होईल असे सांगितले. लगेच कॉम्प्युटर पुढे येऊन कामाला लागली.

इंटरनेटवरून पांडेचेरीच्या हॉस्पिटल ची फाईल तिने वाचायला सुरुवात केली. ते एक खूप जुने मोठे हॉस्पिटल होते. बऱ्याच वर्षांपासून तिथे रिसर्च सुरू आहेत. आपल्याकडे मुंबईला, बेंगलोरला, हैदराबादला ज्या ब्रॅंचेस आत्ता सुरू होत आहेत, त्या तिथे बऱ्याच आधीपासून सुरू आहेत. त्या वेगवेगळ्या ब्रांचेस ” जेनेटिकल इंजीनियरिंग ” याकडे तिचे लक्ष गेले. त्या ब्रँच मधील सगळे रिसर्च पेपर्स शोधायला तिने सुरुवात केली. टिशू कल्चर, टोटी पोटेनसि, kalus, हार्मोनल ट्रीटमेंट!!  अरे बापरे! किती पुढे गेले हे क्षेत्र! त्या मानाने आपण किती मागे होता अजून.

पण हे वाचून जॉन ची माहिती आपल्याला कशी काय मिळणार? कोणाची मदत घ्यावी? या हॉस्पिटलमधल्या मॅटरनिटी मधले सगळे रेकॉर्ड पाहायला हवेत. इतक्या वर्षापूर्वीची माहिती मिळणार का? बघू तरी. आपला शोध त्या दिशेने सुरू केला. तीस वर्षांपूर्वी जन्माला आलेल्या बाळांची नावे, महिन्याचे रेकॉर्ड करत करत अचूक त्या दिवसापासून ती आली आणि जॉन चे नाव पाचवे होते. शिवाय त्याच्या नावापुढे चांदणी केली होती. काय बरे सुचवायचे या चांदणीतून? त्या चांदणीची खूण, त्या चिन्हाचा शोध घ्यायला तिने सुरुवात केली. त्या इन्स्टिट्यूट मधली अतिशय गुप्त बातमी तिला वाचायला मिळाली. त्या चांदणीची खूण म्हणजे हे बाळ ” टिशू कल्चर ” या नवीन प्रगत पद्धती मधून जन्माला आले आहे. त्या बाळाची वाढ आईच्या युटेरस मध्ये नुसती झाली आहे. पण प्रत्यक्ष त्या आईचा तो जीव निर्माण करण्यात काहीही वाटा नव्हता. फक्त वाढ करायची, त्याचे पालन पोषण करायचे, नॉर्मल फलन प्रक्रिया इथे घडलीच नाही. टिशू कल्चर या अत्यंत प्रगत प्रक्रियेतून या बाळाचा जन्म झालाय.

त्यावेळी डॉक्टर सुझी हॉस्पिटलमध्ये जॉईन होऊन दोनच वर्षे झाली होती. सुझी ला संशोधनात खूप इंटरेस्ट होता. रोजचा पेशंट तपास तपासत तिचे निम्मे डोके काहीतरी करावे याचाच विचार करत असे. अचानक तिच्या वॉर्डमध्ये एक तरुण महाराष्ट्रीयन मुलगा बेशुद्ध अवस्थेत ऍडमिट झाला. पाय घसरून पडण्याचे निमित्त झाले आणि बेशुद्ध झाला. तो आपल्या डॉक्टरेटचा शोध निबंध वाचण्यासाठी आला होता. काम जवळजवळ पूर्ण होत आले होते. अन हा अपघात! त्याच्याबरोबर त्याची काळजी घेणारे कोणी नव्हते. डॉक्टर सुझी आणि तिच्या स्टाफने त्याची जबाबदारी स्वीकारली. सुझी ला त्या तरुणाचा चेहरा खूप आवडला. तिने तरी लग्न न करण्याचे ठरवले होते. पण याचा चेहरा बघून ती इतकी भुलली की अशा तऱ्हेचा मुलगा किंवा मुलगी आपल्याला असावी म्हणून तरी लग्न करावे असे तिला वाटले. पण तेवढ्यासाठी का त्या बंधनात गुंतायचे? छे छे नको आणि सुझी चे विचार चक्र जोरात फिरू लागले. टिशू कल्चर च्या मदतीने आपण याच्यासारखे बाळ जन्माला घातले तर? याला तर काहीच कळणार नाही आणि आपली ही हौस फिटे ल. हा आत्ता बेशुद्ध असतानाच आपण याच्या शरीरातील टिशू रिझर्व करू शकतो. पुढचे काम कसे करायचे ते नंतर पाहू आणि खरंच सुहास्य उजव्या दंडातले पाच एमजी टिश्यू काढून घेऊन दोन स्टीचे सही घालून टाकले.

नंतर योग्य ट्रीटमेंट मुळे सुहास लवकर बरा होऊन आपल्या घरी गेला ही! त्याला काही पत्ताही नव्हता की आपल्या शरीराचा प्रयोगासाठी अशा तऱ्हेने वापर होतो.

सुझी ने मात्र नंतर आपल्या डीन ना आपली कल्पना सांगितली. त्या एक्सप्लेनचे इम्प्लांटेशन स्वतःच्याच युटेरस मध्ये करून आपणच त्याला वाढवणार असल्याचे सांगितले.

सुरुवातीला डीन अशा प्रकारच्या प्रयोगाला परवानगी द्यायला तयार नव्हते. अखेर खूप विचारांती आणि खूप गुप्तता पाळून डॉक्टर सुझी ला परवानगी देण्यात आली. तुझी मोठ्या उत्साहाने कामाला लागली. त्या कलेक्ट केलेल्या टिशू मधला दोन एमजी भाग घेऊन विशिष्ट कल्चर मिडीयम मध्ये त्याची वाढ केली आणि पुढच्या योग्य त्या स्टेप्स वापरून छोटीशी सर्जरी करूनच सुजीच्या यु टेरेसमध्ये ते इंजेक्ट केले.

पूर्ण नऊ महिने सुजी डॉक्टरांच्या देखरेखी खालीच होती. हा प्रयोग यशस्वी करण्यासाठी दिन पासून नर्सेस पर्यंत सगळे जातीने लक्ष देत होते आणि अखेर आठ पॉईंट मुलाच्या जन्मानंतर प्रयोगाची यशस्वी सांगता झाली.

सुशीला अगदी हवा तसाच मुलगा झाला. हुबेहूब तिचा तो पेशंट. त्या बाळाचे रीतसर पालकत्व सुझी नेच मिळवले आणि त्याला वाढवले.

मात्र म्हणतात ना, ” रक्तातले अनुवंशिक गुण मुलात उतरतात ” इथेही तसेच झाले. हा मुलगा घरी सुझी जवळ पॉंडेचरीत वाढत होता त्याची आवड निवड सगळी टिपिकल महाराष्ट्रीयन मुलाची होती. त्यात त सुभरही बदल नव्हता. सुजीनेही त्याला छान वाढवले आणि आज तोच पॉंडिचेरी हून महाराष्ट्रात इंटरव्यू साठी आला होता.

ही सगळी माहिती गोळा करता करता सुखदाचा मेंदू अगदी पुरता शिणून गेला. पण सुहासला ही माहीत नसलेले गुपित आज तिला समजले होते. हा जॉन म्हणजे सुहास चा मुलगा! म्हणजे तिचाच. पण,! मुलगा कसा म्हणता येईल! प्रतिकृती!

पण आरशात कसे आपले प्रतिबिंब पाहतो, तशी ही सुहासची प्रतिकृती.!

सुखदाने घड्याळात पाहिले. बापरे! दहा वाजून गेले होते. सगळा दिवस तिचा या संशोधनात गेला. एका नवीन संशोधनाला सुरुवात करण्यापूर्वीच दुसरेच संशोधन नकळत तिच्याकडून झाले होते.

आता हे सगळे सुहासला कसे सांगायचे आणि कसे पटवून द्यायचे याचाच विचार करून ती परत आपल्या केबिन मधून गाडीकडे चालली.

ज्या उत्साहात ती सकाळी आली होती त्याच उत्साहात, पण मोठे गुपित शोधून ती घरी चालली होती. सुहासला त्याच्या प्रतिकृतीची खबर सांगायला.

– समाप्त –

© सौ. अंजली दिलीप गोखले 

मोबाईल नंबर 8482939011

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈