श्री संभाजी बबन गायके
इंद्रधनुष्य
☆ लढाईच्या आभाळातील ‘श्रवण’सरी! ☆ श्री संभाजी बबन गायके ☆
त्याच्या आधीच्या पिढ्यांनी १९६५, १९७१, १९९९ या वर्षांत अगदी अशीच दृश्यं पाहिली होतं… यावेळी सुद्धा युद्ध त्याच्याच अंगणातून खेळलं जाणार होतं.. त्या खेळाचे ‘रण’गाडे त्याच्या भल्या मोठ्या शेतात तयारीत उभे होते… शत्रूकडे तोंड करून. मे महिन्याचं ऊन रणरणत होतं. उन्हाळी वारं-वावधान, त्यात रणगाड्यांची ये-जा.. त्याच्या वावरात नुसता फुफाटा उधळत होता. कोणत्याही क्षणी सीमेपलीकडून तोफांचे गोळे गावावर बरसू शकत होते… सर्व गाव सावध, बंद दारांआड लपून बसलं होतं. काही लोक तर दूर सुरक्षित ठिकाणी निघूनही गेले होते.
पंजाबच्या सीमा गोळीबाराला तशा सरावलेल्या आहेत. पण यावेळी आपल्या सेनेचा आवेश काही निराळाच होता. तारावाली आणि आसपासच्या गावांतून सेनेच्या वाहनांची ये-जा… आणि लोकांच्या हृदयाची गती वाढली होती! रणगाडयांवर झेंडे फडकत होते… काही तरी मोठं निश्चित होणार होतं!
वातावरणात तणाव होताच. एक प्रकारची भयाण शांतता पसरली होती.. बहुदा वादळ होण्याआधी असते तशी… फक्त सेनेला आदेशाची प्रतीक्षा होती… तो एकदा प्राप्त झाला की सेना पुढे सरकण्यास सिद्ध होती… तिथून म्हणजे फिरोजपूर पासून शत्रूची सीमा काही फार दूर नव्हती आणि यांना राखू शकणारीही नव्हती!
दहा वर्षांचं पोरगं ते… श्रवण त्याचं नाव… श्रवणसिंह… मोठं झालं की इतर हजारो शीख तरुणांप्रमाणे फौजेत जायचं हे त्यानं मनाशी ठरवूनही ठेवलं होतं. त्याच्या मनात काय आलं कुणास ठाऊक? त्याने आईपाशी हट्ट धरला… ”लस्सी बनवून दे भरपूर. छान बर्फ घाल. खूप लोकांना पुरेल एवढी दे! ” घरात दुधाला तोटा नव्हता. “अरे, कशाला हवी आहे एवढी लस्सी? ” तिने त्याला विचारले. त्यावर तो म्हणाला, ”आई, आपले सैनिक तहानलेले असतील या उन्हात. तू लस्सी बनवून तयार ठेव… तोवर मी त्यांना पाणी देऊन येतो” असं म्हणत श्रवण पाण्याचे भांडे घेऊन शेताकडे धावत सुटला सुद्धा!
सैनिक कुठेही तैनात असले तरी त्यांच्या खाण्या-पिण्याची सेनेची अशी स्वत:ची खास व्यवस्था असतेच आणि याही वेळी तशी व्यवस्था होतीच. पण सैनिक या छोट्या बालकाच्या आग्रहापुढे नाही म्हणू शकले नाहीत. त्यांच्या वरीष्ठांनी सुद्धा या मुलाचे मन मोडू नये म्हणून परवानगी दिली. इकडे येण्यात धोका आहे.. पुन्हा येऊ नकोस म्हणून बजावले सुद्धा. पण श्रावण थोड्याच वेळात परतून आला… लस्सी घेऊन… मोठाले पेले सुद्धा आणले होते त्याने. यावेळी मात्र आपल्यापैकी एक सैनिकाने त्याला रणगाड्यापासून सुरक्षित अंतरावरच रोखले. त्याने पुन्हा आग्रह केला… प्रेमाने आणि निग्रहाने. त्यावर त्याचा नाईलाज झाला… त्याने त्याच्या हातून ती भेट स्वीकारली आणि त्याच्या सहका-यांपर्यंत पोहोचवली! उन्हाच्या तडाख्यात तापलेल्या रणगाड्यांमध्ये तयारीत बसलेल्या सैनिकांना त्यांच्या गावी, त्यांच्या मातांनी प्रेमाने पाजलेल्या लस्सीच्या आठवणी ताज्या झाल्या.. त्यात हस-या चेह-याचा श्रवण त्यांच्याकडे बघून हात हलवत होता… मी पुन्हा येणार आहे… असं जणू सांगत होता.
सलग दहा दिवस श्रवण ही सेवा बजावत राहिला… न कंटाळता त्याने ही ड्युटी बजावली… कुणीही न सांगता! एक भावी सैनिक युद्धाचा जणू अनुभव घेत होता… अंगावर लष्करी गणवेश जरी नसला तरी तो परिधान करण्याचा निर्धार त्याच्या डोळ्यांत पाहिला की त्या सैनिकांची खात्री पटत चालली होती की… भविष्यात आपली जागा घेणार हा पोरगा!
ऑपरेशन सिंदूर मधला श्रवणसिंग सर्वांत छोटा सैनिकच ठरला असे म्हणावे लागेल. त्याच्या या भावनेचा आदर करताना भारतीय सैन्याने श्रवणाचे कौतुक केले.
७व्या इन्फंटरी डिविजन चे जनरल ऑफिसर कमांडिंग मेजर जनरल रणजीत सिंग मनराल साहेबांनी श्रवणबाळाला स्मृतिचिन्ह, त्याच्या आवडीचा खाऊ आणि आईस-क्रीम भेट दिले! त्याचे वडील सोना सिंग डोळ्यांत अभिमानाचे चांदणे लेवून लेकाचा सन्मान पहात होते…. त्यांच्या शिवारात उन्हाळ्यातही जणू सुगीचे दिवस आले होते!
देशाच्या संरक्षणासाठी आधीच सज्ज असलेल्या या छोट्या जवानासाठी.. एक कडक सल्यूट तो बनता ही है! जय हिंद!
© श्री संभाजी बबन गायके
पुणे
9881298260
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
